Otóż i są założenia do "projektu ustawy o ponownym wykorzystaniu informacji publicznej"

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji opublikowało wczoraj (24 września) projekt "Założeń do projektu ustawy o ponownym wykorzystaniu informacji publicznej" (pisałem o tym dwa tygodnie temu w tekście MSWiA ogłosiło, że ma projekt założeń do ustawy o ponownym wykorzystaniu informacji). Na niedawnej konferencji we Wrocławiu usłyszałem, że zaatakowałem ten projekt, nawet go nie czytając. Przypomnę, że uczestniczę w tej dyskusji od początku prac w MSWiA (por. Ponowne wykorzystanie informacji z sektora publicznego - dyskusja w Polsce, raport w UE), a nawet nieco wcześniej... Teraz nie tylko ja mogę poznać ministerialne założenia. Zapraszam zatem do lektury udostępnionego materiału i do komentowania.

Z założeniami można zapoznać się w Biuletynie Informacji Publicznej MSWiA. Opublikowano tam osiemnastostronicowy dokument (PDF), datowany na 3 września 2009 roku. W czasie konferencji wrocławskiej założenia te przedstawiał mec. Xawery Konarski z Kancelarii Prawnej Traple Konarski Podrecki (który był - jak można rozumieć - autorem ministerialnych założeń Jak się doswiedziałem od przedstawicieli MSWiA: założenia do ustawy zostały przygotowane przez MSWiA, mec. Konarski był autorem ekspertyzy prawnej, która powstała na zlecenie ministerstwa w procesie opracowywania założeń).

Jeśli materiał opublikowano w BIP MSWiA, to powstaje pytanie o możliwość jego ponownego wykorzystania i o prawa autorskie do niego (ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych stwierdza w art. 4, że nie są przedmiotem prawa autorskiego "akty normatywne lub ich urzędowe projekty", a także "urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole"; jaki jest zatem autorskoprawny status "projektu założeń do ustawy", który projektem aktu normatywnego nie jest?). Mam nadzieję, że nie narażę się na zarzuty pogwałcenia praw autorskich, jeśli zacytuję fragmenty tego dokumentu, zwłaszcza, że "czas i Komisja nas goni" (por. Komisja daje nam 2 miesiące na transpozycję "ponownego wykorzystania informacji"):

(...)
4. Możliwości podjęcia alternatywnych w stosunku do uchwalenia projektowanej ustawy środków umożliwiających osiągnięcie celu, ze wskazaniem, czy środki te zostały podjęte, a w przypadku ich podjęcia – przedstawienie osiągniętych skutków.

Alternatywnym – wobec zaproponowanego – sposobem implementacji dyrektywy 2003/98/WE jest wprowadzenie zasad ponownego wykorzystania informacji do ustawy o dostępie do informacji publicznej, co nastąpiło w Bułgarii, Czechach, Finlandii, Francji, Litwie, Łotwie, Holandii i Portugalii. W takim modelu zagadnienia dostępu do informacji oraz ponownego jej wykorzystania są normowane w jednym akcie rangi ustawowej.

Proponujemy jednak inny wariant implementacji, tj. uchwalenie odrębnej ustawy, z następujących przyczyn:

• pozwoli to w sposób precyzyjniejszy i bardziej zrozumiały dla adresatów norm prawnych rozróżnić instytucje „dostępu do informacji” oraz „ponownego wykorzystania informacji”,
• połączenie omawianych dwóch kwestii w jednym akcie prowadzi do potrzeby uchwalenia nowej ustawy, co znacząco rozszerza zakres prac, ponieważ kompleksowo przeanalizowane powinno zostać dotychczasowe stosowanie ustawy o dostępie do informacji publicznej i wnioski z tego wynikające,
• odrębna regulacja ustawowa zagadnienia ponownego wykorzystania jest częściej stosowanym zabiegiem legislacyjnym w państwach Unii Europejskiej; jak wskazuje Komisja Europejska 15 z 27 krajów europejskich wybrało drogę uchwalenia osobnych, specjalnych aktów dotyczących ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego.

(...)
II. Propozycje rozstrzygnięć i ich uzasadnienie:

1.Zakres przedmiotowy i podmiotowy ustawy

Dyrektywa 2003/98/WE swoim zakresem obejmuje zasady ponownego wykorzystania dokumentów będących w posiadaniu organów sektora publicznego. W kontekście zakresu dyrektywy podstawowe znaczenia mają pojęcia „ponowne wykorzystanie”, „dokument” oraz „organ sektora publicznego”.

Zaproponowana w projektowanej ustawie konstrukcja opiera się na ujednoliceniu zakresu podmiotowego i przedmiotowego dwóch ustaw (o dostępie do informacji publicznej oraz ponownym wykorzystaniu informacji publicznej), w tym znaczeniu, że obydwie dotyczą informacji publicznej i znajdują zastosowanie do podmiotów zobowiązanych, znajdujących się w posiadaniu informacji. W kwestii rozumienia tych pojęć zob. część „Objaśnienie podstawowych określeń użytych w ustawie”.

Przepisy o ponownym wykorzystaniu nie określają bowiem własnych zasad dostępu do informacji. Stosownie do art. 1 ust.3 dyrektywy 2003/98/WE jej przepisy „opierają się i pozostają bez uszczerbku” dla przepisów regulujących dostęp do informacji. Inaczej ujmując: w pierwszej kolejności określone zostają zasady dostępu do informacji, a dopiero dla informacji dostępnych normowane są zasady ponownego wykorzystania.

Celem rozwiązania polegającego na ujednoliceniu zakresów dwóch ustaw jest zapobiegnięcie sytuacji, w której nie można ponownie wykorzystać informacji (albo co najmniej taka możliwość jest niejednoznaczna), ponieważ nieuregulowane pozostają zasady dostępu.

Wobec powyższego zakres ustawy o ponownym wykorzystaniu informacji publicznej będzie obejmował zasady ponownego wykorzystania informacji publicznej będącej w posiadaniu podmiotów zobowiązanych. Jednocześnie proponuje się, aby w projektowanej ustawie wprost określić relacje z instytucją „dostępu do informacji”, w ten sposób, iż przedmiotem ponownego wykorzystania mogę być wyłącznie informacja publiczne dostępne na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej lub ustaw, o których mowa w art. 1 ust.2 tej ustawy. Ustawa o ponownym wykorzystaniu nie narusza bowiem ustawowych zasad dostępu do informacji i jego ograniczenia.

2.Wyłączenie z zakresu regulacji ustawowej

Zgodnie z Dyrektywą 2003/98/WE ustawa zawiera szeroki katalog zwolnień oraz normy kolizyjne potrzebne dla określenia relacji z innymi ustawami regulującymi wykorzystanie informacji.

W projektowanej ustawie należy wprowadzić kilka odrębnych kategorii wyłączeń:

a) [Wyłączenia podmiotowe] Przepisy ustawy nie będą stosowane do materiałów archiwalnych znajdujących się w dyspozycji archiwów państwowych, a także do informacji publicznych będących w posiadaniu:

- jednostek publicznej radiofonii i telewizji w rozumieniu ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz.U. z 2004 r. Nr 253, poz. 2531, z późn. zm.),
- instytucji kultury, samorządowych instytucji kultury oraz innych podmiotów prowadzących działalność kulturalną, o której mowa w art. 2 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz.U. z 2001 r. Nr 13, poz. 123, z późn. zm.),
- szkół wyższych, Polskiej Akademii Nauk oraz innych jednostek naukowych w rozumieniu ustawy z dnia 8 października 2004 r. o finansowaniu nauki (Dz.U. z 2008 r. Nr 169, poz. 1049),
- podmiotów objętych systemem oświaty, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.).

b) [Wyłączenia przedmiotowe] Przepisy projektowanej ustawy nie znajdą także zastosowania do:

- informacji, których udostępnienie została w ustawie szczególnej uzależnione od wykazania interesu indywidualnego (prawnego lub faktycznego),
- ponownego wykorzystania informacji dla celów realizacji prawem określonym zadań publicznych, w tym do przekazywania w tym celu informacji między podmiotami wykonującymi zadania publiczne.

c) [Ograniczenia ponownego wykorzystania] Ponownemu wykorzystaniu nie podlegają:
- utwory oraz bazy danych, do których prawa własności intelektualnej przysługują podmiotom trzecim,
- informacji publicznych, do których dostęp jest wyłączony na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznych (art. 5 ust.1-2) lub innych ustaw szczególnych, o których mowa w art. 1 ust.2 tejże ustawy.

W/w dwie kategorie znajdują się w katalogu wyłączeń zawartym w art. 1 ust. 2 lit b)-c) dyrektywy 2003/98/WE, ale jednocześnie dyrektywa przewiduje podejmowanie rozstrzygnięć w przedmiocie odmowy przekazania informacji do ponownego wykorzystania z powołaniem się na wspomniane przepisy. Na gruncie polskiego prawodawstwa należy zatem przyjąć rozwiązanie, w którym co prawda omawiane sytuacje objęte są zakresem regulacji, ale pozostają podstawą prawną ograniczenia ponownego wykorzystania.

Oprócz tego w ustawie o ponownym wykorzystaniu informacji publicznej proponuje się zamieszczenie norm kolizyjnych, których zadaniem będzie określenie wzajemnego stosunku projektowanej ustawy oraz innych ustaw regulujących wykorzystanie informacji. Ustawa o ponownym wykorzystaniu nie będzie naruszała zasad:

a) Ustawy implementującej Dyrektywę 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2007 r. ustanawiającej infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE). Wykonanie wspomnianej dyrektywy stanowi projekt ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej. Przepisy dyrektywy 2003/98/WE mają bowiem charakter uzupełniający względem dyrektywy 2007/2/WE (zob. pkt 9 preambuły dyrektywy 2007/2/WE).

b) Innych ustaw, które określają szczególne zasady wykorzystania informacji publicznej (w szczególności opłaty za wykorzystanie oraz cel i okres wykorzystania informacji), pod warunkiem, że gwarantują one zasady ustalania opłat, przejrzystości, niedyskryminacji i niewyłączności, co najmniej takie same jak przewidziane w ustawie o ponownym wykorzystaniu.
(...)

I tak dalej... To właśnie w tych założeniach postulowana jest nowelizacja definicji "informacji publicznej" (por. Potencjalnie szykuje się zmiana definicji "informacji publicznej"). To właśnie te założenia wchodzą w interakcję z istniejącymi przepisami o sui generis ochronie baz danych. Tu wreszcie kreśli się założenia dotyczace odpłatności za udostępnienie informacji i swoistego "monopolu informacyjnego" przysługujacego państwu (bo jeśli na podstwaie "wzorca licencji", który będzie umieszczony w przepisach wykonawczych do projektowanej ustawy, będzie można ustalić warunki przekazywania uzyskanych informacji dalszym podmiotom, w szczególności zakaz takiego, dalszego udostępniania, to rodzi się pytanie: jaka jest podstawa władztwa, monopolu, prawa wyłącznego decydowania o tego typu informacjach)...

Jak wspomniałem - proszę o komentarze na temat udostępnionego materiału.

Przeczytaj również:

• Ponowne wykorzystanie informacji z sektora publicznego - dyskusja w Polsce, raport w UE
• Wtórne wykorzystanie informacji publicznej w Polsce: aż musiała nam pogrozić Komisja Europejska
• Przejmujemy państwo
• Walka o publiczny dostęp do gromadzonych danych kartograficznych
• Blokowanie linków i niechęć do "mirrorów" w administracji publicznej
• Ograniczono możliwość korzystania z materiałów serwisu Sejmu
• Wyszukiwanie osób w brytyjskim serwisie
• Jak przekonać Sejm, by przestał zabraniać korzystać z materiałów? Brać przykład z Malamuda?
• Rozważmy problemy ponownego wykorzystania informacji z sektora publicznego
• Opinia prawna, "dokument wewnętrzny" a informacja publiczna (sygn. akt I OSK 89/09)
• BBC zagraża niezależnemu dziennikarstwu, czyli czas zastrzelić królewskiego kowala, by przejąć kuźnię
• Czy ministerstwo sprawiedliwości zechce "uwolnić" tłumaczenia wyroków?
• Udostępnią informacje, ale za 605 tys funtów - rozmowa z Sergiuszem Pawłowiczem o przygodzie z mandatami
• Ułatwić resampling informacji publicznych
• Ponowne wykorzystanie informacji z sektora publicznego - dyskusja w Polsce, raport w UE
• Zróbcie API dla danych z polskiego Sejmu i serwisów Rządowych!
• Urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole w orzecznictwie sądów administracyjnych
• SIWZ: utwór pracowniczy vs. dokument urzędowy
• We Francji OpenStreetMap może korzystać z państwowych danych kartograficznych
• Mapa, prawo autorskie a informacja publiczna - Wyrok WSA w Warszawie (sygn. II SAB/Wa 58/07)
• Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 26 września 2001 r. (sygn. akt IV CKN 458/00)