Propozycja planu publicznej dyskusji na temat Re-use

Problematyka "ponownego wykorzystania informacji z sektora publicznego" jest ważna. W Polsce zaczęła się już chyba publiczna dyskusja na ten temat. Oczywiście jest już późno. Jako kraj jesteśmy nieco spóźnieni z transpozycją przepisów tej dyrektywy do polskiego porządku prawnego, ale jest w tym dla nas, jako społeczeństwa, pewna szansa (chociaż samo państwo może dostać od Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich "czerwoną kartkę" i rachunek; por. Komisja daje nam 2 miesiące na transpozycję "ponownego wykorzystania informacji). Ponieważ pojawiają się pierwsze opinie "strony społecznej" na temat przedstawionego przez MSWiA projektu założeń do ustawy, to wydaje się zasadne, by uruchomić jakiś cykl spotkań/warsztatów, w trakcie których wszyscy zainteresowani mogliby uwspólnić swoje stanowiska i uzupełnić wiedzę na temat zagadnienia i poszczególnych jego części składowych. A wydaje się, że tematyka Re-use jest całkiem złożona.

Wizja kar za brak transpozycji Dyrektywy 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego wcale nie jest taka nierealna. Temat jest trudny, ponieważ zasoby informacyjne poszczególnych państw nie są nadal otwarte. Może się wydawać, że urzędnicy zazdrośnie strzegą posiadanych przez siebie informacji i nie są skorzy do udostępniania ich społeczeństwu, ale to oczywiście tylko jedna strona medalu. Do udostępnienia takich informacji konieczna jest również, poza klarowną procedurą i zasadami udostępnienia, również sprawna infrastruktura teleinformatyczna. W Polsce informatyzacja ma się dobrze, a w administracji publicznej pracuje "wielu świetnych, kompetentnych urzędników działających z wizją i odwagą" (por. w dziale cytaty: Aby nie było, że nie odnotowałem). Również w innych krajach jest wielu takich urzędników, co nie zmienia faktu, że Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich wydał szereg wyroków, w których stwierdzał brak transpozycji dyrektywy: Wyrok Trybunału (siódma izba) z dnia 13 grudnia 2007 r. (Sprawa C-528/06, Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Królestwu Belgii), Wyrok Trybunału (siódma izba) z dnia 27 września 2007 r. (Sprawa C-529/06, Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Wielkiemu Księstwu Luksemburga), Wyrok Trybunału (ósma izba) z dnia 27 września 2007 r. (Sprawa C-465/06, Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Królestwu Hiszpanii), Wyrok Trybunału (szósta izba) z dnia 18 lipca 2007 r. (Sprawa C-517/06, Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Republice Austrii). Toczą się kolejne postępowania zainicjowane przez Komisję. Polska, Włochy, Szwecja, itp.

Ponieważ w Polsce pojawił się projekt "Założeń do projektu ustawy o ponownym wykorzystaniu informacji publicznej" (por. Otóż i są założenia do "projektu ustawy o ponownym wykorzystaniu informacji publicznej") mamy szansę rozkręcenia publicznej dyskusji. Zagadnieniem Re-use są zainteresowane zarówno organizacje pozarządowe (analiza informacji z sektora publicznego i ich ponowne wykorzystanie jest istotnym elementem realizacji celów statutowych wielu z nich), są nim zainteresowani przedsiębiorcy (to oni będą mogli wykorzystywać informacje z sektora publicznego we własnych produktach i usługach, a szacuje się, że aż 25% cyfrowych produktów na europejskim rynku wykorzystuje informacje z sektora publicznego), a także "zwykli obywatele" (zwłaszcza zaś ci, którzy wierzą w partycypację obywatelską w publicznym życiu oraz domagają się przejrzystości działania państwa).

W ramach niniejszego serwisu stworzyłem dedykowany "dział", do którego dodałem wcześniej publikowane na tych łamach teksty. Chodzi o to, by łatwiej znaleźć informacje na temat Re-use.

Proponuję, by ktoś (nie przesądzam o tym, kto to mógłby być) zorganizował spotkanie/konferencję/warsztaty (albo cykl takich spotkań, konferencji lub warsztatów), w trakcie których mogłyby zostać przedstawione m.in. następujące kwestie (każdy z tych punktów zasługuje na przynajmniej 45 minutowe omówienie, a nawet na omówienie bardziej pogłębione):

• Omówienie postanowień dyrektywy 2003/98/WE
• Dyrektywa o ponownym wykorzystaniu informacji z sektora publicznego a inne dyrektywy, np. INSPIRE (Dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej), dyrektywa audiowizualna, itp.
• Możliwość wykorzystywania informacji z sektora publicznego a demokratyczne państwo prawa - w jaki sposób ponowne wykorzystanie informacji wpływa na tworzenie społeczeństwa obywatelskiego, przejrzystość działania organizacji państwowej, itp.
• Dostęp i wykorzystanie informacji z sektora publicznego - prawo polityczne vs. prawo gospodarcze (w jakich obszarach Unia Europejska może harmonizować prawa krajowe, dostęp do informacji a Karta Praw Podstawowych, etc.)
• Wnioski płynące z komisyjnego przeglądu stosowania dyrektywy 2003/98/WE, propozycje reformatorów,
• Przegląd dotychczasowej polskiej praktyki stosowania ustawy o dostępie do informacji publicznej
• Informacja publiczna i informacja z sektora publicznego - jaki jest zakres pojęć, co jest informacją publiczną, czy państwo gromadzi informacje nadające się do ponownego wykorzystania, które nie są informacją publiczną?
• Co nie powinno być udostępnione do ponownego wykorzystania - przykłady wyjątków stosowania dyrektywy
• Biuletyn Informacji Publicznej - jakie problemy pojawiają się gdy zderzyć ze sobą problem udostępniania i ponownego wykorzystania informacji (publicznej?)
• Sui generis ochrona baz danych a ponowne wykorzystanie informacji z sektora publicznego (czy organom powinien przysługiwać monopol własności intelektualnej do zasobów informacyjnych gromadzonych w publicznych rejestrach i bazach danych?)
• Ponowne wykorzystanie informacji a prawo autorskie; co nie jest przedmiotem prawa autorskiego, co to są "materiały urzędowe" na gruncie polskiej ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, czym są "dokumenty, materiały, znaki i symbole" w orzecznictwie sądów polskich i zagranicznych
• Ochrona danych osobowych a ponowne wykorzystanie informacji z sektora publicznego, problem anonimizacji; czy brak technicznej możliwości anonimizacji danych w administracji publicznej może oznaczać blokadę stosowania Re-use?
• Formaty gromadzenia i udostępniania informacji z sektora publicznego, strukturalizacja danych, przegląd aktów wykonawczych do ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, ponowne wykorzystanie informacji a polska archiwistyka (ustawa o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, akty wykonawcze)
• Dyskryminacja w dostępie do informacji, web-accessibility, e-inclusion, prawa osób niepełnosprawnych,
• Projektowanie publicznych systemów teleinformatycznych przystosowanych do ponownego wykorzystania informacji z sektora publicznego - prawo zamówień publicznych, postanowienia Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, vendors lock-in,
• Zasady uczciwej konkurencji: prawo konkurencji, konkurencja publiczno-społeczno-prywatna (w tym społeczno-prywatna, publiczno-publiczna, itp) w sferze udostępniania informacji
• Metody określenia "kosztów zbierania, produkowania, reprodukowania i rozpowszechniania" informacji z sektora publicznego, w tym "marginalnych kosztów reprodukowania i rozpowszechniania dokumentów" oraz "rozsądnego zysku z inwestycji" w przypadku organów publicznych
• Przegląd "standardowych licencji" wykorzystywanych w innych krajach, pojęcie "licencji" w sferze "ponownego wykorzystania informacji" (czy dyrektywa 2003/98/WE stworzyła nowy monopol własności intelektualnej?), warunki licencji, czas trwania, zaskarżalność, praktyka ochrony "uprawnionych"
• Metody kontroli oraz projektowanie "środków odwoławczych" od decyzji w sprawie ponownego wykorzystania informacji z sektora publicznego
• Odpowiedzialność świadczącego usługi drogą elektroniczną w związku z wykorzystaniem informacji z sektora publicznego (relacja ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną do Re-use)
• Przestępstwa przeciwko ochronie informacji (m.in. Rozdział XXXIII Kodeksu karnego) a ponowne jej wykorzystanie
• Rola regulatorów rynku w sferze ponownego wykorzystania informacji z sektora publicznego - czy w Polsce potrzebny jest nowy urząd, czy potrzebny jest jakikolwiek urząd, który zajmowałby się tym zagadnieniem (czy np. istniejący regulator powinien mieć tu nowe kompetencje?), jeśli tak - jakie powinien mieć uprawnienia i kompetencje, omówienie uprawnień i pozycji w strukturze władzy takich organów jak Federal Chief Information Officer w USA lub Information Commissioner's Office w Wielkiej Brytanii
• Narzędzia, API, mashupy, przykłady pluginów do popularnych CMS-ów (np. do Drupala)
• Przegląd atrakcyjnych - z punktu widzenia ponownego wykorzystania - zasobów publicznych w Polsce; propozycje funkcji serwisów, które można by zbudować, gdyby takie informacje dało się "łatwiej" wykorzystać,
• Przedstawiony przez MSWiA projekt założeń do projektu ustawy o ponownym wykorzystaniu informacji z sektora publicznego,
• Przegląd uwag zgłoszonych w toku konsultacji do przedstawionych przez MSWiA założeń,

Jestem przekonany, że powyższa lista nie wyczerpuje zagadnień, które należałoby brać pod uwagę projektując nową ustawę i animując publiczną dyskusję na jej temat. Jednak bez gruntownej analizy tych właśnie zagadnień ustawa oraz rozumienie potencjału jej stosowania będą... gorsze. Czytelników zaś proszę o uwagi i umieszczenie w komentarzach innych jeszcze sfer publicznej dyskusji na temat re-use, które mogły mi umknąć, gdy konstruowałem powyższą listę. Jeśli pojawią się takie zagadnienia - dodam je do powyższej listy. Mam nadzieję, że przyda się ona wszystkim tym, którzy - niezależnie od tego, czy komercyjnie czy społecznie - zechcą organizować na ten temat dyskusje.