legislacja

Walczę sobie po swojemu z niektórymi patologiami dotyczącymi udostępniania zdigitalizowanych zasobów kultury w internecie. Raz to będzie walka z logiem archiwów, które zasłania udostępnione w sieci obrazki muzealiów, raz to będzie walka z usuwaniem informacji o przetargu na digitalizację metryki koronnej z BIP. Innym razem zżymam się, gdy parafialne archiwum odmawia udostępnienia informacji, bo nie musi.

W Sejmie znajduje się Rządowy projekt ustawy o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego. Zgodnie z opisem projektu: " dotyczy określenia zasad i trybu udostępniania lub przekazywania informacji sektora publicznego w celu ponownego wykorzystania, podmiotów, które udostępniają lub przekazują te informacje, warunków ponownego wykorzystania oraz opłat za ponowne wykorzystanie. Projekt uwzględnia podstawową zmianę dyrektywy 2003/98/WE, którą jest rozszerzenie jej zakresu podmiotowego o biblioteki, muzea i archiwa".

Kilka dni temu Sejm przyjął ustawę o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw. Ustawa ta poświęcona jest kwestiom z zakresu przesłanek stosowania kontroli operacyjnej i dostępu do danych telekomunikacyjnych, rodzajów środków niejawnego pozyskiwania informacji, okresu prowadzenia kontroli operacyjnej, zasad i procedur dotyczących weryfikacji i niszczenia danych telekomunikacyjnych, pocztowych i internetowych zbędnych dla prowadzonego postępowania, procedur kontroli pozyskiwania danych telekomunikacyjnych, pocztowych i internetowych, zasad postępowania z materiałami, które mogą zawierać informacje objęte tajemnicą zawodową albo są objęte zakazami dowodowymi.

W Parlamencie Europejskim trwa dyskusja związana z europejskim przeglądem prawa autorskiego. Niedawno komisja prawna Parlamentu Europejskiego przyjęła raport ewaluacyjny dotyczący przeglądu prawa autorskiego, który przedstawiła Julia Reda. Przy okazji pojawiła się dyskusja o "wolności panoramy". Partia liberalna chciałaby, aby w Unii Europejskiej wprowadzono takie zasady, jak obowiązują we Francji, czyli by europejskie prawo autorskie bardziej chroniło np. dzieła architektoniczne. Ta dyskusja jednak dotyka problemu głębszej natury i wpisuje się we wcześniejszą dyskusję o tym, jaka jest rola informacji w społeczeństwie.

W zeszłym tygodniu, w poniedziałek, odbyła się zorganizowana przez Instytut Spraw Obywatelskich INSPRO konferencja pt. „Obywatele decydują – w ustawach, referendach, wyborach”. Z tej okazji miałem okazję brania udziału w panelu dyskusyjnym na temat obywatelskiej inicjatywy legislacyjnej. Dodatkowo: przed konferencją przygotowałem dla INSPRO ekspertyzę pt. „Elektroniczne poparcie inicjatyw obywatelskich”. Jest to, w pewien sposób, kontynuacja tematu, który wcześniej poruszałem w tekście Społeczna, elektroniczna partycypacja w Polsce - ucieczka do przodu. W udostępnionym opracowaniu jest też podsumowanie przeprowadzonej przed rokiem debaty o elektronicznym wspieraniu obywatelskiej inicjatywy legislacyjnej. Widać zatem, że prace i dyskusje trwają. W tym wątku również o nadchodzącym referendum...

Szefowa sztabu Prezydenta-elekta potwierdza po wyborze to, co p. Andrzej Duda powiedział w kampanii wyborczej, czyli że po zaprzysiężeniu Prezydent złoży dwa "sztandarowe" projekty ustaw (ws. obniżenia wieku emerytalnego i podniesienia kwoty wolnej od podatku). Do tego zaprzysiężenia jeszcze trochę czasu, Prezydent-elekt się instaluje (do 6 sierpnia Prezydentem RP jest Bronisław Komorowski i nie przypuszczam, by nie podejmował w tym czasie żadnych działań politycznych, bo nie po to pełnił kiedyś tyle ważnych funkcji i nie po to zabiegał o drugą kadencję, by teraz odpuścić sobie udział w życiu publicznym; chyba, że postanowił odpocząć, przeorganizować się i wymyślić sposób działania w nowych dla niego okolicznościach).

Jednak jestem dinozaurem internetowym i lekko irytuje mnie sposób, w jaki "media społecznościowe" konstruują interfejsy. Coś, co raz zostało tam opublikowane znika w gąszczu innych tekstów, zdjęć i filmów. Jednak trzeba publikować w swoim własnym ośrodku informacyjnym, by dało się to potem znaleźć, podlinkować, by nie poddawać się tendencji do chwilowego konsumowania informacji. A ponieważ opublikowany w serwisie Facebook miesiąc temu komentarz do tekstu Pawła Zalewskiego na temat TTIP rozpłynął mi się gdzieś "w międzyczasie", to postanowiłem go odszukać i "zabezpieczyć" w serwisie, nad którym to ja, nie zaś Facebook, mam kontrolę. To kolejny powód, dla którego państwo powinno publikować informacje w BIP, czyli w urzędowym publikatorze teleinformatycznym. Informacje pokategoryzowane, opatrzone metadanymi, informacje archiwizowane. Publikowane pod kontrolą państwa, nie zaś podmiotów trzecich, które mogą tworzyć wszelkiego rodzaju "bańki informacyjne", decydując za obywatela co dla niego interesujące, a co nie. W takim ośrodku informacji obywatel przynajmniej będzie miał szansę coś znaleźć. Na Twitterze czy Facebooku nie znajdzie.

Minęło 5 lat od chwili, gdy samolot z delegacją państwową rozbił się w Smoleńsku. Był to Cios dla Rzeczpospolitej. Dziś nadal ten samolot niszczeje gdzieś w Rosji. W mediach kolejne "rewelacje" związane z nagraniami z kokpitu. Jedni próbują narzucić retorykę "męczeńską", drudzy nie wiedzą co zrobić. Jako obywatel nie jestem usatysfakcjonowany sposobem, w jaki rodzimy sobie w Polsce z sytuacją po katastrofie. Dziś rocznica, a w katastrofie zginęły osoby reprezentujące różne ośrodki władzy publicznej i różne opcje polityczne. Moment, w którym doszło do katastrofy samolotu prezydenckiego w Smoleńsku, w której zginęła połowa instytucjonalnej Polski, to również kulminacyjny moment pewnego procesu społecznego, który dotyczył rządowej propozycji powstania Rejestru Stron i Usług Niedozwolonych i związany był z aktywizacją obywateli. Być może również w dyskusji o internecie bylibyśmy w innym miejscu dziś, gdyby nie tamta katastrofa. Ale tu nie chodzi o internet. Tu chodzi o dialog społeczny. Internet to tylko narzędzie. Społeczeństwo istnieje tylko wówczas, gdy możliwa jest wymiana informacji. Sposób obiegu informacji niejako wyznacza kształt społeczeństwa.

W dyskusji o korzystaniu z serwisów społecznościowych przez administrację publiczną sygnalizuję m.in. kwestie szanowania konstytucyjnych zasad praworządności i legalizmu. Powoływanie się na konieczność działania przez władze publiczne na podstawie prawa i w jego granicach jest tu podyktowane niczym innym, jak ochroną obywateli przed wyposażonym w środki przymusu państwem. Kiedyś, dawno temu, pytałem Policję o podstawę prawną prowadzenia innych serwisów niż BIP. Pod wpływem tamtych wniosków przyjęto Zarządzenie Komendanta Głównego Policji nr 1204 w sprawie form i metod działalności prasowo-informacyjnej w Policji wydane na podstawie dość blankietowego przepisu ustawy o Policji. Teraz pytam o podstawy prawne korzystania przez administrację publiczną z tzw. "mediów społecznościowych". I znów pojawia się tendencja do wpisywania Facebooka, Twittera czy innych wydawanych przez amerykańskie spółki serwisów do ministerialnych Zarządzeń. Ktoś się obruszy i powie: chciałeś mieć podstawę, to masz. Ja się uśmiechnę i zacznę pytać dalej. Jeśli tak, jeśli ktoś wpadł na pomysł, by wpisać serwisy internetowe zewnętrznych, pozapaństwowych wydawców do Zarządzenia, to trzeba iść w takim przypadku dalej i zacząć pytać o zgodność takich przepisów z normami konstytucyjnymi.

Formuła ustalania zasad gry w trójkącie państwo-pracodawcy-pracownicy jest anachroniczna. Ta formuła się wyczerpała. W takiej formule nie ma miejsca dla tych, którzy są samozatrudnieni, nie ma też miejsca dla tych, którzy żyją na tzw. "śmieciówkach". Nie uwzględnia się w takiej formule praw konsumentów, również takich, którzy są czymś więcej - są prosumentami. Nie ma tam też miejsca dla wykluczonych w życiu społecznym. Nie tylko chorych, ale też ubogich, niewykształconych... Współczesnych stosunków społecznych nie da się zamknąć w trójkącie ustalonym pod koniec XX wieku, które w Polsce zaowocowały Komisją Trójstronną, a teraz - wobec patowej sytuacji - przekształcanej. Kierunek tego przekształcania jest jednak niepokojący. Nie dziwi mnie to, że ktoś chce zabetonować zdobyte wcześniej pozycje, ale nie muszę się na to godzić. Dlatego zachęcam czytelników, by przyjrzeli się tematowi "dialog społeczny", nad którym właśnie trwają tajne prace.