legislacja

Sejm i Senat opuściły flagę w związku z zamachem w Tunezji. Przy okazji Parlament postanowił zmienić paletę kolorów stron internetowych, których używa do przekazywania obywatelom informacji publicznych. Zgodnie z Konstytucją RP tryb udzielania informacji publicznej regulują ustawy, a w odniesieniu do Sejmu i Senatu ten tryb regulować ma Regulamin Sejmu i Regulamin Senatu. Zgodnie z art. 202a Regulaminu Sejmu "Informację publiczną Kancelaria Sejmu udostępnia poprzez ogłaszanie dokumentów i innych informacji w Systemie Informacyjnym Sejmu". W ten sposób ów "System Informacyjny Sejmu" jest odpowiednikiem Biuletynu Informacji Publicznej, o którym mowa w ustawie o dostępie do informacji publicznej. Ani Konstytucja, ani ustawy, ani Regulamin Sejmu nie przewidują sytuacji, w której państwo polskie będzie przez kontrolowane przez siebie ośrodki informacji promowało produkty i usługi jakiegokolwiek przedsiębiorcy. Tymczasem na wszystkich stronach Sejmu umieszczono znak towarowy spółki Twitter Inc. Okazało się, że w związku z żałobą ten znak jest dziś nawet wyraźniej promowany, ponieważ jako jedyny element strony nie zmienił swojej intensywnie niebieskiej barwy. To zaś kolejny przykład antydemokratycznego działania mojego państwa, które sprowokowały mnie do uruchomienia akcji pod kryptonimem "Szklana kula CBA".

W Trybunale Konstytucyjnym jest skarga konstytucyjna, w której obywatel stara się podważyć art. 3 ustawy o dostępie do informacji publicznej w związku z art. 61 ust. 1 i 2 w związku z art. 61 ust. 3 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Chodzi o to, że ustawa o dostępie do informacji publicznej przewiduje pewne ograniczenie udostępniania tzw. "informacji przetworzonej". Stwierdza mianowicie, że obywatel ma do niej prawo w takim zakresie, w jakim "jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego". I to daje furtkę do uznaniowej oceny, czy interes publiczny jest i należy udostępnić wnioskowaną informację, czy też istotnego interesu publicznego nie ma i udostępniać nie trzeba. Obywatel domagał się wcześniej informacji od Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej. Nie uzyskał jej. W sprawie zapadły wyroki w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym i w NSA. Teraz Trybunał Konstytucyjny będzie mógł zbadać, czy istnieje konstytucyjna podstawa do ograniczenia zakresu prawa do informacji w takim przypadku. Do tej sprawy przystąpił Rzecznik Praw Obywatelskich. Zapowiada się interesująco.

Następnego dnia po tym, gdy w tym serwisie apelowałem o uprzejme rozważenie zmiany polityki oznaczania logami digitalizowanych archiwaliów, otrzymałem odpowiedź odpowiedź od Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych w sprawie wspomnianego tam, w tym apelu, Zarządzenia. Dowiedzieliśmy się, że aktualnie przygotowywany projekt nowelizacji tego Zarządzenia już nie wymienia znaku wodnego jako elementu kopii cyfrowej udostępnionego dokumentu. Przywołałem odpowiedź w serwisie, a korzystając z okazji opatrzyłem ją jeszcze jednym pytaniem: czy można się spodziewać, że również wcześniej udostępnione skany wraz z tymi nieszczęsnymi logami zostaną zastąpione przez materiały bez zasłony? Dziś otrzymałem odpowiedź z Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych.

Wypada odnotować, chociaż kilka dni od tego minęło, że Sejm w tej kadencji nie zajmie się ponoć uchwałą w sprawie blokowania pornografii w internecie. Przy okazji nie wiadomo nic o pomysłach Ministra Kapicy, który wszak równolegle z pomysłami posłów opozycji w sferze pornografii sygnalizował pomysły na blokowanie hazardu. Na razie wiadomo, że po wyborach samorządowych wypadł z listy podpisów pod uchwałą opozycji jeden z posłów, który został burmistrzem Ryk i to dało dobry powód, by marszałek sejmu odesłał projektodawcom uchwałę, wskazując na objawiający się w ten sposób brak formalny.

Przed świętami odbyła się druga tura konsultacji społecznych dotyczących projektu założeń projektu ustawy o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego. I tak, jak pisałem w tekście genealogicznym - chodzi tu m.in. o rozszerzenie zasad ponownego wykorzystania informacji na informacje znajdujące się w zasobach bibliotek, archiwów i muzeów (w skrócie: BAM). Przy okazji zaś wsłuchiwania się w głosy padające na spotkaniu konsultacyjnym zapisałem sobie myśl dotyczącą jednego z aspektów projektowanej nowelizacji...

Dziś w Fundacji im. Stefana Batorego odbyła się konferencja, w trakcie której prezentowaliśmy wyniki monitoringu rządowego procesu legislacyjnego. Przebadaliśmy wszystkie 110 projektów ustaw rozpoczynających swój bieg w 2012 roku i spisaliśmy swoje spostrzeżenia. Książka pojawiła się w wersji papierowej w ograniczonym nakładzie, ale jest dostępna dla wszystkich zainteresowanych w wersji elektronicznej. Udostępniona jest na licencji CC BY-SA 3.0 PL, zatem można ją wykorzystywać do woli z podaniem autorów. Autorami badania i książki są: Grażyna Kopińska, Grzegorz Makowski, Piotr Waglowski i Marcin Michał Wiszowaty. Publikujemy wynik naszej pracy na wolnej licencji, by służył społeczności. Dzisiejsza konferencja zgromadziła wielu uczestników. Zapisało się do udziału 180 osób i niektórzy musieli siedzieć na parapetach. Tymczasem zachęcam do lektury, wnikliwej analizy tego, co przygotowaliśmy i do druzgocącej krytyki naszej pracy. Krytyka pozwala robić lepiej.

Najpierw pojawia się koncepcja "blokowania pornografii", a to w formie projektu uchwały, którą proponuje Sejmowi posłanka Beata Kempa. Zaraz potem pojawia się wypowiedź wiceministra w Ministerstwie Finansów, p. Jacka Kapicy, w której mówi o tym, że rząd pracuje nad analizami zmierzającymi do wprowadzenia blokowania stron internetowych w kontekście hazardu. Niby są to dwie różne siły polityczne, ale... Po chwili zastanowienia dochodzę do wniosku, że to może przedsiębiorstwo STS, które od pewnego czasu stale zabiega różnymi sposobami o wprowadzenie blokowania stron konkurentów z zagranicy? Może postanowiło obstawić i koalicję i opozycję, a tylko posługuje się różnymi argumentami w celu przekonania jednych i drugich? Tymczasem przypominam, że pomysły na blokowanie stron i usług niedozwolonych zakończyły się 5 lat temu w sposób mało komfortowy zarówno dla obywateli, jak i dla rządu.

Widzę tu problem. Brałem udział w konsultacjach dotyczących założeń projektu ustawy o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego. Odbywały się one za pomocą systemu Konsultacje Online. Brałem też udział w spotkaniach uzgodnieniowych, w czasie których zgłaszałem kolejne uwagi. Do tej pory nie otrzymałem żadnego odniesienia się gospodarza procesu legislacyjnego do zgłoszonych uwag, a to łamie zasadę responsywności, która m.in. wynika z przyjętego przez MAiC "Kodeksu Konsultacji i Siedmiu Zasad Konsultacji" oraz - by wskazać formalny akt - z Zarządzenia nr 5 Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 12 lutego 2013r. w sprawie zasad prowadzenia konsultacji społecznych. No i teraz jestem zapraszany do konsultowania założeń ponownie.

Zarezerwujcie sobie Państwo chwilę w dniu 2 grudnia. W sali konferencyjnej im. Jerzego Turowicza w Fundacji im. Stefana Batorego w Warszawie (ul. Sapieżyńska 10A) odbędzie się tego dnia konferencja pt. Jawność i otwartość procesu legislacyjnego. Konferencję rozpoczniemy od zaprezentowania wyników badania nad sposobem prowadzenia konsultacji publicznych i tworzenia dokumentów towarzyszących rządowym projektom ustaw w 2012 roku. To był "mega projekt". Stworzyliśmy metodologię, przeprowadziliśmy badania ilościowe i jakościowe (w tym przeprowadziliśmy szereg wywiadów z uczestnikami procesu legislacyjnego), przygotowaliśmy również analizę otoczenia prawnego prowadzenia konsultacji oraz przygotowywania Ocen Skutków Regulacji. Zrealizowanie tego projektu zajęło nam ostatni rok. Nie wiem, ile raport będzie zajmował po powrocie z korekty redakcyjnej i po uwzględnieniu zewnętrznych recenzji, ale jak sobie liczyłem komponenty, to wychodziło około 500 stron A4. Samo gęste. Przyznam, że czasami już nie dawałem rady. Przebadaliśmy 110 projektów ustaw, które rozpoczęły swój bieg w rządowym procesie legislacyjnym w 2012 roku (w tym niektóre bardzo obszerne, w tym projekt jednej ustawy budżetowej). Przebadaliśmy każdą z tych ustaw i wszystkie kwity, które z nimi były związane, a które opublikowane były na stronach RCL. W trakcie tego projektu żartowałem sobie, że prowadzenie takiego badania jest fajne i nawet można to robić z uśmiechem po zażyciu silnych antydepresantów. Drugiego grudnia kładziemy efekt naszej rocznej pracy na stole i liczymy na solidną, brutalną, pełną wykazywania naszych błędów krytykę. Ona jest potrzebna. Być może ktoś zechce przebadać kolejne lata w podobny sposób (tylko lepiej) i będzie można mierzyć postęp.

W kontekście dyskusji na temat zrozumiałości tekstów prawnych warto przypomnieć opublikowany w tym serwisie tekst "Czego człowiek nie rozumie, tym nie włada". Tam m.in. o "tekstach łatwych do czytania". Myślę sobie, że postulaty dotyczące takiego tworzenia (redagowania) tekstów, by były zrozumiałe dla przeciętnego odbiorcy, należy stosować również w przypadku tworzenia tekstów ustaw i rozporządzeń, ich uzasadnień, w tym Oceny Skutków Regulacji, a także podczas przygotowywania uzasadnień orzeczeń sądowych. O ile tworzenie jasnego prawa ma swoje zakotwiczenie m.in. w zasadach techniki prawodawczej, a brak precyzji przepisów może być przedmiotem oceny Trybunału Konstytucyjnego, to co w przypadku braku jasności i precyzji dokumentów oddawanych do konsultacji publicznych na etapie tworzenia tych przepisów? Co zrobić z brakiem precyzji i jasności uzasadnień orzeczeń sądowych? Ten tekst jest tylko próbą zwrócenia uwagi na te kwestie.