Plan Informatyzacji Państwa na lata 2007-2010 - projekt

Wydaje mi sie ze ustawowy charakter PIP 2007-10 wskazuje ze sluzby ministra wlasciwego ds informatyzacji winny przekazac ow dokument Radzie ZANIM nadany mu zostanie bieg uzgodnien miedzyresortowych. Ale moze sie myle...

Co do kompetencji Rady Informatyzacji, to kreująca te kompetencje ustawa nie wspomina nic o "ustanwianiu i promowaniu stanardów w technikach informatycznych". Ale jako ciekawostkę wspomnę, że do zadań Rady należy m.in. "tłumaczenia na język polski norm lub innych dokumentów normalizacyjnych", istotnych dla ustalania wymagań dla systemów teleinformatycznych oraz wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w formie elektronicznej (art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne - polecam serdecznie zapoznanie się z kompetencjami ustawowymi RI). Mogę zagwarantować, że Rada Informatyzacji nie przetłumaczyła na język polski żadnej normy ani innych dokumentów normalizacyjnych. Liszę też, że po nowelizacji ustawy ten organ opiniodawczo-doradczy ministra (o ile nie zostanie całkiem zlikwidowany) nie będzie musiał bawić się w tłumaczy.

Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji przynosi definicję legalną "normy" - jest to "dokument przyjęty na zasadzie konsensu i zatwierdzony przez upoważnioną jednostkę organizacyjną, ustalający - do powszechnego i wielokrotnego stosowania - zasady, wytyczne lub charakterystyki odnoszące się do różnych rodzajów działalności lub ich wyników i zmierzający do uzyskania optymalnego stopnia uporządkowania w określonym zakresie". Do tego dochodzi jeszcze art. 5 ust. 1 tej ustawy: "Polska Norma jest normą krajową, przyjętą w drodze konsensu i zatwierdzoną przez krajową jednostkę normalizacyjną, powszechnie dostępną, oznaczoną - na zasadzie wyłączności - symbolem PN".

Był Pan uprzejmy odnieść się do moich twierdzeń odnośnie praw autorskich sugerując, że nie wiem o czym piszę. Zatem przywołam jeszcze brzmienie art. 5 ust. 5 ustawy o normalizacji, który skromnie wspomina, że "Polskie Normy korzystają z ochrony jak utwory literackie, a autorskie prawa majątkowe do nich przysługują krajowej jednostce normalizacyjnej". Dlatego właśnie Polskich Norm nie mogę tak sobie opublikować w tym serwisie, gdyż będzie to stanowiło naruszenie prawa autorskiego, a za to grozi kara pozbawienia wolności do 5 lat, jeśli by ktoś uznał, że uczyniłem sobie z tego stałe źródło dochodu, w przeciwnym razie do dwóch lat (trzech lat, jeśli w celu osiągnięcia korzyści majątkowej) - wynika to z ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, z art. 116.

Odnośnie otwartości "standaru" moje rozumienie tej otwartości kształtowane jest przez Rekomendacja Komisji Europejskiej EUROPEAN INTEROPERABILITY FRAMEWORK FOR PAN-EUROPEAN eGOVERNMENT SERVICES version 1.0 dotycząca minimalnych warunków, jakie musi spełniać specyfikacja, by standard został uznany za otwarty:

Minimalne warunki, jakie musi spełniać specyfikacja by standard był uznawany za otwarty:

• standard został ustanowiony i jest utrzymywany przez niedochodową organizację, a jego zmiany odbywają się w drodze otwartego procesu podejmowania decyzji (konsensusu, decyzji większościowych itp.) w którym mogą uczestniczyć wszyscy zainteresowani.
• standard został opublikowany i jego specyfikacja jest dostępna albo bezpłatnie albo po cenie wykonania kopii. Musi być dozwolone by każdy mógł go kopiować, dystrybuować i używać bez opłaty lub w cenie pokrywającej jedynie koszty operacyjne.
• prawa wyłączne, np. prawa patentowe gdyby odnosiły się do standardu lub jego części są udostępniane na zasadach nieodwołalnej bezpłatnej licencji.
• nie ma żadnych ograniczeń do wykorzystania standardu w innych standardach.

"Specyfikacja dostępna bezpłatnie", "każdy mógł go kopiować, dystrybuować". Polskie Normy nie są dostępne bezpłatnie i nie każdy może je dystrybuować, o czym Pan wie, jako członek komitetu technicznego nr 171 PKN ds. Inżynierii oprogramowania i osoba zajmująca się "doradztwem w zakresie wdrażania norm dotyczących informatyki i bezpieczeństwa informacji" (chyba, że mylę się co do osoby). Hmm.. To chyba wszystko. Zatem Szanowny Panie Doktorze, proszę przyjąć życzenia szczęśliwego Nowego Roku no i potem też całego roku.

--
[VaGla] Vigilant Android Generated for Logical Assassination

Bardzo proszę o przytoczenie przykładów niedokładnych tłumaczeń i błędnych użyć pojęć "norma" i "standard", o których Pan wspomniał.

Przy okazji - skoro już pojawił się tu ktoś związany z PKN to pozwolę sobie powtórzyć pytanie, które swego czasu kilkakrotnie kierowałem do PKN mailem (niestety bez żadnego odzewu) - czy PKN kontroluje w jakikolwiek sposób, czy na produkty lub procesy zgodne lub w inny sposób związane z Polskimi Normami nie przysługują komuś patenty?

Chodzi mi o odpowiednik procedur ustalonych w regulaminach takich organizacji jak ISO

Jeżeli nie, to fakt objęcia PN ochroną prawa autorskiego wydaje mi się o wiele mniejszym zagrożeniem w porównaniu do sytuacji, w której PN powołana w przepisach prawa (a zatem stosowana obowiązkowo) okaże się przedmiotem prawa z patentu konkretnego gracza rynkowego. W takiej sytuacji mielibyśmy do czynienia ze sprawą analogiczną do tej, którą już tu kiedyś opisałem ("patent na ekologiczne paliwo").

Zagrożenie to wynika z faktu, że o ile prawo autorskie ogranicza korzystanie z "utworu", za które w przypływie euforii uznano PN, to prawo patentowe ogranicza korzystanie z produktów lub procesów zgodnych z PN (zakładając, że został na takie udzielony patent). W takiej sytuacji konkurenci będą musieli nie tylko zakupić egzemplarz(e) norm w PKN, a również licencję od uprawnionego z patentu.

ISO wymaga w takiej sytuacji udzielenia licencji na warunkach RAND. W3C, o ile mi wiadomo, na warunkach "royalty-free". Jakich warunków wymaga PKN? Dodam tylko, że dla konkurujących przedsiębiorców nie tyle ważne jest uzyskanie licencji nieodpłatnie, co raczej na warunkach, które umożliwiają im swobodną konkurencję, a nie konieczność ustalania własnych działań z bezpośrednim rywalem.

Ja mam zaś jeszcze jedną wątpliwość związaną tym razem z "doradztwem". Tego typu doradztwo w zakresie "wdrażania norm" (weźmy dla uproszczenia Polskie Normy) zwykle prowadzone jest przez przedsiębiorców (przedsiębiorstwa), chociaż nie chcę generalizować. Problem jaki widzę pojawia się w chwili, gdyby ktoś chciał prowadzić szkolenia z PN. Szkolenia takie poza "publicznym wykonaniem" wiążą się zwykle również z przygotowaniem materiałów szkoleniowych (opracowanie), a czasem też warto udostępnić treść dokumentów, których szkolenie dotyczy (opublikowanie, rozpowszechnienie, najem, odtworzenie, etc.). PN są chronione przez prawo autorskie - co starałem się wykazać powyżej. W kontekście szkoleń trzeba zatem spojrzeć na przepisy prawa autorskiego dotyczące dozwolonego użytku. Art. 27 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych stwierdza, że "Instytucje naukowe i oświatowe mogą, w celach dydaktycznych lub prowadzenia własnych badań, korzystać z rozpowszechnionych utworów w oryginale i w tłumaczeniu oraz sporządzać w tym celu egzemplarze fragmentów rozpowszechnionego utworu". Przedsiębiorcy nie są - co do zasady - instytucjami naukowymi ani oświatowymi. Więc może należy sięgnąć do art. 29 ustawy, a tam mowa o "urywkach rozpowszechnionych utworów lub drobnych utworach w całości", ale też "w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem". Nie będę mógł całej normy przywołać, nie mówiąc o opracowaniu, bo do tego wymagana jest zgoda (art. 2 ust. 2 ustawy mówi o uzyskaniu zgody na korzystanie z opracowania - prawo zależne). Nie rozwiązuje problemu również ust. 2 art. 29 (wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w podręcznikach i wypisach), jak również ust. 2¹ tego artykułu, który wspomina o antologiach. W obu ostatnich przypadkach twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.

Innymi słowy - objęcie PN monopolem autorskim na podstawie art. 5 ust. 5 ustawy o normalizacji musi napotykać na problem związany ze szkoleniem i wdrażaniem PN przez inne podmioty, które nie mają z PKN ułożonych formalnie relacji. A taka sytuacja nie jest w moich oczach uzasadniona. W przypadku szkoleń będzie można wykazać, że ktoś z takich szkoleń uczynił sobie "stałe źródło dochodu" (do 5 lat pozbawienia wolności, por. wyżej). Oczywiście są jeszcze przepisy prawa autorskiego, które wskazują możliwe roszczenia wynikające z ochrony autorskich praw majątkowych, których można dochodzić w procesie cywilnym (Rozdział 9 ustawy - Ochrona autorskich praw majątkowych: zaniechanie naruszenia, wydanie uzyskanych korzyści, zapłacenie w podwójnej, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione, potrójnej wysokości stosownego wynagrodzenia z chwili jego dochodzenia, naprawienie szkody).

Skoro zatem zajmuje się Pan, Panie Doktorze, doradztwem w zakresie wdrażania norm dotyczących informatyki i bezpieczeństwa informacji, to ciekaw jestem jak rozwiązał Pan wymienione wyżej problemy (chętnie dowiem się również, że błądzę, o ile przedstawi Pan jakiekolwiek uzasadnienie takiej tezy). Członkostwo w komitecie technicznym PKN nie oznacza uzyskania określonych praw w zakresie korzystania z autorskich praw majątkowych do utworów, które to prawa przysługują PKN.

W przypadku informatyzacji administracji publicznej trzeba będzie zrobić dość dużo szkoleń. To kolejny argument za stosowaniem „otwartych” rozwiązań w zakresie standardów (por. wyżej rekomandacja Komisji Europejskiej). Nie miałbym nic przeciwko temu, by ustawy przywoływały Polskie Normy właśnie wprowadzając w administracji publicznej określone standardy, ale wówczas jedynie, gdy PKN nie będzie mógł w zakresie tych właśnie norm korzystać z monopolu autorskiego, jaki daje mu dziś ustawa.

Zdaję sobie jednocześnie sprawę z tego, że stosowanie PN jest – co do zasady – dobrowolne, z istotnymi wszak wyjątkami: ministrowie mogą, w drodze rozporządzenia, wprowadzić obowiązek stosowania Polskiej Normy (m.in. gdy dotyczy ona w szczególności wyrobów zamawianych przez organy państwowe), stosowanie Polskich Norm jest również obowiązkowe, jeżeli normy te zostaną powołane w ustawach. (art. 19 ustawy o normalizacji). Nie ma jednak jasnych wskazówek ustawowych, dotyczących sytuacji prawnoautorskiej po powołaniu się na PN przez ustawodawcę lub po wprowadzeniu obowiązku stosowania PN przez ministra. Oczywiście jest art. 4 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jednak on nie załatwia sprawy, gdyż PN przywołana w ustawie lub, której obowiązek stosowania wprowadził minister w rozporządzeniu nie staje się przez to aktem normatywnym (chociaż w pewien sposób – to uproszczenie - zaczyna pełnić taką funkcję; to jednak ustawa o normalizacji definiując „dokument normalizacyjny”, którego podstawową postacią jest „norma” wyraźnie wskazuje, że ten dokument nie jest aktem prawnym). Nie da się zastosować do PN art. 4 ust. 2 - "urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole", bo ustawodawca wyraźnie objął PN monopolem prawnoautrskim w ustawie o normalizacji. Innymi słowy - obowiązkowe stosowanie wynikające w przywołanych wyżej sytuacjach nie powoduje, że PN przestaje być chroniona prawem autorskim.

Postulat wprowadzania standardów w ten sposób, że ustawy będą powoływały się na stosowne PN można przyjąć jedynie wówczas, gdy do art. 19 ustawy o normalizacji doda się wyraźne wyłączenie spod monopolu prawnoautorskiego takich właśnie dokumentów (norma to dokument - o czym świadczy przywołana wyżej definicja ustawowa normy), w których znajdą się oczekiwane przez administrację publiczną standardy w zakresie teleinformatyki.

Dla porządku chyba jedynie trzeba wspomnieć, że w ustawie o normalizacji ani razu nie pada słowo „standard”.

--
[VaGla] Vigilant Android Generated for Logical Assassination

Domyślam się, że chodzi o ten system, który opisany był w tekście Programowa kontrola tempa pracy wiceministrów. Może być z tym wiele radości, jak z każdym serwisem internetowym (por. działy accessibility, e-government, a zwłaszcza uwagi w tekście Zwrot koncepcyjny w sprawie Centralnej Informacji o Działalności Gospodarczej i system InDyGo). No, ale zobaczymy co tam wymyślą. Oby nie było tak, jak z tym społecznościowym portalem e-PUAP. Ktoś jednak sporo pracy będzie musiał poświęcić, by taki serwis nie umarł śmiercią naturalną (por. Pusta debata). Bez redakcji (meta redakcji) utrzymanie serwisu będzie niezwykle trudne. Inna sprawa, że - w moim odczuciu - tworzenie kolejnego, niezintegrowanego z innymi serwisu nie jest potrzebne. Potrzebne jest za to takie stworzenie serwisu (jednego) administracji rządowej, by był on elastyczny. Jeden serwis, nie zaś wiele serwisów różnych ministerstw, urzędów centralnych, etc. (por. Ministerstwo Transportu ma nową stronę - dlaczego każdy resort ma mieć własną?). A jak już rozpoczną się prace nad jednym serwisem internetowym, to trzeba zatroszczyć się o to, by nie udało się go wyłączyć jakimś mało subtelnym DDoS'em (por. Zobaczyć wynik po ocenie zamówienia).
--
[VaGla] Vigilant Android Generated for Logical Assassination