Znieważenie Prezydenta RP, "oficjalna" witryna Prezydenta i proces karny za SEO

Jutro, tj. 28 października, mężczyzna z Cieszyna stanie przed sądem w związku z pozycjonowaniem strony prezydent.pl. O akcie oskarżenia w tej sprawie pisałem w tekście Za SEO i znieważenie Prezydenta RP akt oskarżenia (wrzesień 2007). Proces będzie się toczył przed Sądem Okręgowym w Bielsku-Białej. Być może będzie to krótki proces, gdyż 24-letni mężczyzna przyznał się do przygotowania (tajemniczego dla mnie) programu do pozycjonowania stron. Przy okazji można by spróbować odpowiedzieć na szereg innych pytań, np. co to znaczy "oficjalna" witryna internetowa Prezydenta RP? Mężczyzna wniósł o dobrowolne poddanie się karze...

Rok temu akt oskarżenia przeciwko Markowi W. miał trafić do Sądu Rejonowego w Cieszynie, teraz mowa o bielskim Sądzie Okręgowym. Pisze o tym - za PAP - Gazeta.pl, w tekście Internauta, oskarżony o obrazę prezydenta, stanie przed sądem. Notatka PAP jest krótka i nie ma tam nowych informacji o dyskusji na temat czynu przypisywanego oskarżonemu. Mamy niedawne doniesienie dotyczące wpisu w blogu posła Palikota (por. O zniewadze i pytaniach opublikowanych w blogu), gdzie również chodziło o potencjalne znieważenie Prezydenta RP. Wówczas sędzia Sądu Okręgowego wyjaśniał, że "zniewaga to takie zachowanie, które według powszechnie przyjętych ocen stanowi wyraz pogardy dla drugiego człowieka". Sąd uznał, że wpis w blogu wraz z pytaniem: "Czy prezydent Lech Kaczyński nadużywa alkoholu?" nie był zniewagą prezydenta. Mamy też doniesienie Akt oskarżenia za wykorzystanie stron policyjnych do pozycjonowania, a tam, w skierowanym do Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia akcie oskarżenia, zarzucano funkcjonariuszowi, "że jako funkcjonariusz policji i administrator policyjnej strony internetowej przekroczył z chęci zysku uprawnienia, umieszczając na stronie "ukryte linki - odsyłacze do stron cywilnych"". Tu nie chodziło o znieważenie prezydenta, ale chodziło o SEO (search engine optimization), a nawet nie o samo SEO, a wparcie przy budowie "zaplecza" SEO i przekroczenie uprawnień. Nie wiem, jak się zakończył ten proces (o ile się zakończył).

Zgodnie z art. 135. § 2. kodeksu karnego: "Kto publicznie znieważa Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3". Mamy rozstrzygnięcie Sądu Apelacyjnego z dnia 30 stycznia 2002 r. (II AKa 577/01) i glosę prof. Stanisława Hoca, w której to glosie można przeczytać tezę: "przepis art. 135 § 2 k.k. nie obejmuje przypadków zniesławienia, dlatego też w przypadku zniesławienia Prezydenta RP mają zastosowanie przepisy art. 216 k.k". Jest też wyrok I ACa 564/04, w którym mowa o linkach i ochronie dóbr osobistych (a więc nie o przestępstwie znieważenia Prezydenta, ale ten wyrok może być również przydatny przy analizie problemu; por. również: Bombing Google i zainteresowani z obu stron przyglądają się co będzie).

W sprawie zaś związanej z wykorzystaniem mechanizmów wyszukiwania Google (por. dział wyszukiwanie), by wypozycjonować "oficjalną stronę Prezydenta RP" tak, by po wpisaniu w wyszukiwarce określonego (obraźliwego?) hasła na pierwszym miejscu wyników wyszukiwania pojawiła się właśnie strona Prezydenta, można postawić kilka pytań: Czy ktokolwiek zwrócił się do usługodawcy (w tym przypadku - być może - spółki Google; por. Pytania prejudycjalne na temat działania internetowych wyszukiwarek) w trybie art. 14 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, tj. notice and takedown? Czy osoby zatrudniane w takich spółkach jak Google mogą również ponosić odpowiedzialność za publiczne znieważenie Prezydenta RP w związku z mechanizmem działania wyszukiwarki (por. Depozycjonowanie: prowokuję do dyskusji). Jaka jest relacja między znieważeniem osoby Prezydenta, a pozycjonowaniem witryny internetowej na temat Prezydenta? Wcześniej należałoby odpowiedzieć na pytanie: na jakiej zasadzie funkcjonuje witryna internetowa Prezydenta RP (por. Czy "własne" serwisy internetowe administracji publicznej działają legalnie?, o witrynę Prezydenta pytałem również w tekście Gruzja: Wojna elektroniczna - potwierdzono atak na infrastrukturę teleinformatyczną, w kontekście zasad, na jakich na witrynie Prezydenta RP pojawiają się notatki gruzińskiego MSZ). Być może kolejne rozstrzygnięcia sądowe mogłyby pozwolić na formułowanie wniosku, że potencjalnym znieważeniem Prezydenta RP byłoby również pozycjonowanie innych witryn "o Prezydencie RP", niekoniecznie tych "oficjalnych" (np. wypozycjonowanie "neutralnej" witryny na temat publicznej działalności Prezydenta RP, którą to witrynę prowadziłaby np. jakaś organizacja pozarządowa; warto pamiętać, że np. abonentem domeny prezydent.com.pl jest osoba prywatna).

Oczywiście znieważenie Prezydenta i zasady, na których działa "oficjalny serwis Prezydenta" to dwie sprawy, które należy analizować oddzielnie, ale może wyrok Sądu Okręgowego, który zapadłby w sprawie 24-latka z Cieszyna, mógłby odpowiedzieć na pytanie w sprawie podstaw prawnych funkcjonowania witryny dostępnej pod domeną prezydent.pl (kiedy jakaś witryna administracji publicznej staje się "oficjalną" witryną?; witryna i domena to również dwie sprawy). Warto przy tym pamiętać, że dopiero tuż przed ukończeniem drugiej kadencji Prezydenta Kwaśniewskiego domena prezydent.pl, zarejestrowana wcześniej na prywatną osobę została przerejestrowana na Kancelarię Prezydenta RP (kto podjął decyzję? Czy wcześniej również była tam "oficjalna strona prezydenta"?).

Warto też pamiętać o doniesieniach sprzed wejścia Polski do Unii Europejskiej, gdy w internecie przekazywano sobie spreparowany link (wykorzystujący Cross site scripting, XSS), który prowadził do serwisu prezydent.pl i - dzięki błędom konstrukcji witryny dostępnej pod tą domeną - prezentował odwiedzającemu komunikat, przekazywany w tym linku, czyli:

Wszyscy obywatele będący kibicami Lecha Poznań zostaną wydaleni z kraju w ciągu najbliższych trzech dni. Jest to kolejny krok w stronę dostosowania praw obowiązujących w Unii Europejskiej, do której Polska wchodzi już 1 maja 2004

Oczywiście wyżej pokazałem jedynie przykład, bo mechanizm XSS pozwalał na zaprezentowanie na witrynie dostępnej wówczas pod domeną prezydent.pl dowolnego komunikatu, dowolnej grafiki (por. Nareszcie ktoś zauważył i nagłośnił..., A serwis prezydenta nadal dziurawy...). Czy sposób, w jaki wykonana została witryna Prezydenta RP (gdy już ustalimy mechanizm, dzięki któremu można powiedzieć, że jakaś witryna jest właśnie witryną "oficjalną"), sam w sobie może być uznany za znieważenie Prezydenta i - w związku z tym - podlegać karze pozbawienia wolności do lat trzech? Czy pracownicy Kancelarii Prezydenta RP, którzy "opiekują się" witryną, również mogą być uznani winnymi publicznego znieważenia Prezydenta, jeśli wiedząc o błędach ich nie poprawiają (por. Uwagi do serwisu prezydent.pl)?