Społeczność międzynarodowa pisze projekt ustawy o Policji... w Nowej Zelandii

To się Krzysztofowi spodoba. Doniesienie z Nowej Zelandii: społeczność internetowa w tym kraju ma możliwość wykorzystać mechanizm wiki do napisania nowej ustawy o policji. W Polsce taki eksperyment zastosował minister Barszcz (wówczas wiceminister w Ministerstwie Finansów - por. Debata publiczna o podatkach na wiki oraz Rada podatkowa, społeczeństwo obywatelskie i wiki). Ogólnie pomysł był fajny, ale zakończył się bez widocznych rezultatów. W Nowej Zelandii organizatorów przerosło zainteresowanie społeczności międzynarodowej. Warto ten temat będzie śledzić, bo "po owocach ich poznacie". Trzeba będzie pamiętać o tym, by w odpowiednim czasie zobaczyć jak wygląda przyjęta przez tamtejszego prawodawcę ustawa. W Polsce o konsultacjach społecznych może lepiej nie czytać, jak się ma np. chore serce.

Krzysztof jest rzecznikiem tezy o możliwości konsultowania projektów aktów prawnych przez społeczność (por. komentarz Krzysztofa dzieci starych mediów i dzieci Internetu, a ostatnio również w komentarzu peer review oraz w repostach w tej dyskusji). Ja ten temat poruszałem w kilkunastu tekstach, bo mnie się ten pomysł podoba (por. też Ogarnąć jakoś proces tworzenia spójnego prawa albo dowolny tekst w wynikach wyszukiwania hasła "konsultacje"), ale mam wątpliwości wynikające z praktyki. Być może to kwestia nieodpowiedniego narzędzia, zbyt małe rażenie tego serwisu, albo inny jest powód marnego zainteresowania propozycją szukania wypowiedzi posłów i senatorów, która opisałem w tekście Internauci są łakomym kąskiem w kampanii. Politycy mogą być nimi również. W każdym razie trudno uzyskać odpowiedni wkład w to, by przekonać czytelników do aktywności. Trzeba znacznie więcej, by taki projekt się udał.

Policyjne wiki w Nowej Zelandii zyskało zainteresowanie międzynarodowe.

Screenshot policyjnego wiki w Nowej Zelandii. Najwyraźniej międzynarodowe zainteresowanie przerosło oczekiwania moderatorów (informacja o tym wiki pojawiła się nawaet w serwisie Slashdot. Dlatego właśnie dziś wisi tam komunikat: "The response so far has been better than expected and the Police Act Review Team would like to take some time to collate the submissions and suggestions made thus far. Thanks to all contributors."

O tym projekcie kilka słów można też przeczytać w tekście Police wiki lets you write the law. Osoba odpowiedzialna za przygotowanie projektu wyszła na przeciw oczekiwaniom społecznym i postanowiła uruchomić wiki. Co ciekawe - na wiki mogli zostawić komentarz również obywatele z innych krajów. Dyskusja toczyła się w języku angielskim, co znacznie podnosi frekwencję w internecie.

Moim zdaniem w Polsce tego typu projekty mają szanse powodzenia jedynie wówczas, gdy są uruchamiane przez odpowiednio umocowane organy władzy publicznej. Komuś musi zależeć na realizacji celu (np. na przygotowaniu projektu). Jednakże zbyt restrykcyjne podejście do dyskusji może taki projekt zabić. Podobnie może stać się z debatą, której nie będą uczestnikami osoby decydujące o przyszłym projekcie (łatwo to sobie wyobrazić - nie wystarczy uruchomić takiej dyskusji i liczyć na to, że społeczność załatwi sprawę).

Poza przywołanym już przykładem Ministerstwa Finansów można również przypomnieć, że reformę systemu Biuletynu Informacji Publicznej MSWiA przygotowywało na dedykowanym forum (por. Biała Księga Nowego BIP). Toczyła się tam - w swoim czasie - dość ożywiona dyskusja. I chociaż - jak przypuszczam - z przyczyn politycznych nowela rozporządzenia poszła w kierunku ograniczenia regulacji do minimum. Ta reforma jeszcze się nie zakończyła i - o ile wiem - przygotowywana jest wciąż druga fala nowelizacji. Ale dyskusja, która się odbyła, nie jest dla wszystkich dostępna (nawet tak, by się z nią jedynie zapoznać).

Są też inne przykłady. Jeden opisałem (wraz ze screenshotem) w tekście Dla kogo społecznościowy portal e-Puap? Drugi zaś (również opatrzony screenem) w tekście Pusta debata. Ten ostatni tekst pochodzi z 2005 roku, kiedy mechanizm konsultacyjny w serwisie wspieranym przez UKIE wymarł już całkowicie. Wcześniej byłem zasmucony, ale jeszcze widziałem pewne szanse korzystania z tego serwisu. W tekście Konsultacje w toku pisałem w 2004 roku:

Odnoszę wrażenie, że debata jest jałowa. Nie widać żadnych mechanizmów, które powodowałyby celowość umieszczania na witrynie UKiE swoich komentarzy.

Chyba nikt nie czytał zostawianych tam komentarzy. Forum wymyślone jako "miejsce wymiany poglądów i opinii wszystkich zainteresowanych kształtem prawa wspólnotowego" nie spełniło oczekiwań. Dyskusja wymarła. Stronę, której screenshot zrobiłem w 2005 roku można obejrzeć w niezmienionym kształcie również dziś. Zmarnowane pieniądze publiczne, zmarnowana szansa, energia komentatorów.

Potrzebny jest zaangażowany moderator. Wczoraj dowiedziałem się od Ministra Bliźniuka (na Forum Teleinformatyki w Legionowie), że w MSWiA już przyjęto dokumenty dotyczące Centrum Otwartych Rozwiązań w Administracji. To taki projekt, który przewiduje, że będzie trochę szkoleń dla urzędników, że te szkolenia będą nie tylko z technologii, ale też z zarządzania projektami, etc. Będąc jeszcze członkiem Rady Informatyzacji temat ten ruszałem, Koalicja na Rzecz Otwartych Standardów zwracała się do Ministra w sprawie uruchomienia takiego rozwiązania i generalnie - projekt taki uważam za dobry pomysł (chociaż zdaję sobie sprawę z tego, że różni gracze rynkowi różny sens chcą nadać określeniu "otwarte"). Jednak nawet interesując się tematyką i śledząc działania rządu w tym zakresie - z olbrzymim zdziwieniem dowiedziałem się wczoraj, że dokumenty zostały już przyjęte a proces ich przyjmowania nie był tajemnicą, zaś same dokumenty były szeroko konsultowane w środowisku. Człowiek, który interesuje się tematem, który udziela się w stowarzyszeniu uczestniczącym w publicznej debacie, który jest we władzach branżowej izby gospodarczej, który niedawno jeszcze był członkiem organu opiniodawczo-doradczego ministra właściwego, może się zdziwić, że konsultowane w środowisku dokumenty były w środowisku konsultowane i zostały już zaakceptowane.

Ale nie powinienem się przejmować, bo były też i takie projekty, w treści których napisano, że były konsultowane z Radą Informatyzacji, a ja byłem członkiem tej rady w tym czasie i wiem, że do Rady projekt nie trafił. Różnie z tymi konsultacjami jest.

Teraz toczą się konsultacje dotyczące noweli rozporządzeń w sprawie minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych (por. Konsultacje społeczne w sprawie zmian minimalnych wymagań). W tym przypadku nie mogę powiedzieć, że nie dostałem propozycji zajęcia stanowiska. Owszem. Zostałem nawet wyróżniony. Jednak tym razem boję się posądzenia o działania kryminalne i nie mogę odpowiedzieć na propozycję ministra. Jednak wiem, że przedstawiciele organizacji wymienionych w piśmie zapraszającym do przesyłania uwag przygotowują pisma. Problem w tym, że tym razem nie ma co komentować. Ministerstwo po prostu zwróciło się o propozycje dotyczące tego, co należy zmienić, ale zawieszając pytanie w pewnej abstrakcji. Nie ma projektu, do którego można by zgłaszać uwagi. Nie ma też żadnego online'owego forum, gdzie w "trybie rzeczywistym" dyskutanci mogliby wymieniać się poglądami, spierać się o kształt tego kawałka prawa. Uwagi do ministerstwa wpłyną. Tam ktoś je przeczyta, albo nie. Być może coś z tego wyniknie, albo nie.

A przecież można zrobić to inaczej. Można udostępnić ludziom możliwość prowadzenia żywej dyskusji. Osoby zaangażowane w ten projekt po stronie ministerstwa powinny taką dyskusje moderować. Powinny czytać każdy z komentarzy, który jest pozostawiony na takim "forum". Powinny same zostawiać komentarze i propozycje (co może być nie bez znaczenia, jeśli społeczność nie będzie miała ochoty komentować, to przynajmniej będzie miała szanse zapoznać się z tokiem rozumowania projektodawców). Wymiana zdań między dyskutantami, propozycje ministerialne i pochodzące z innych stron (np. samorządu, centralnych organów administracji rządowej i innych agend) mogłyby żyć, a wszystko wystawione na widok publiczny. Nie trzeba by tworzyć oddzielnych for dla każdej instytucji (przecież to prawo, o którym sobie tu rozmawiamy ma być spójne). Nie ma tu koordynacji. Tak jak każde ministerstwo chce mieć swoją stronę internetową (por. Ministerstwo Transportu ma nową stronę - dlaczego każdy resort ma mieć własną?), tak każde z nich ma własne pomysły na konsultowanie. Nic z tego dobrego nie wyniknie. Chyba, że ktoś zacznie to koordynować i udostępni ludziom odpowiednie narzędzia i inne zasoby (w tym - uwagę legislatorów, którzy byliby też moderatorami dyskusji). A internet ponoć jest pojemny. Nawet jeśli z takich konsultacji nic by nie wyszło, to przecież dyskusji takiej kasować nie trzeba. Kilka doktoratów mogłoby na jej bazie powstać. Nauka miałaby pożywkę. U nas dyskusje się kasuje, zamyka dostęp, ehh...

Po co ja się przejmuje? Mam swoje własne wiki (aktualnie pod "edu.vagla.pl") i zastanawiam się jaki z niego zrobić użytek. Pomysł mam na razie taki, by zacząć pisać komentarze do ustaw. Wiele tekstu się tam zmieści. Problem w tym, komu pozwolić na edycje i czy ktoś poza mną będzie chciał się w taki projekt zaangażować. No, ale ja jestem tylko szarym obywatelem. Rząd dysponuje potężnym aparatem państwowym, środkami budżetowymi i siłą sprawczą. Ja sobie mogę jedynie powiesić w serwisie reklamę i każda "stara" dyskusja może być jej nośnikiem. Dyskusji na temat reformy podatkowej, dyskusji na temat BIP w internecie się już nie znajdzie. Ciekawe, czy ktoś ją zarchiwizował. Są przecież stosowne obowiązki w tym zakresie...