Traktat ONZ: prawa niepełnosprawnych w tym dostępność do informacji

ONZ oraz niepełnosprawni - Convention on the Rights of Persons with DisabilitiesZgromadzenie ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych wstępnie zaakceptowało na zasadzie konsensusu projekt traktatu poświęconego prawom osób niepełnosprawnych (UN Convention on the Rights of Persons with Disabilities). Traktat zostanie formalnie przyjęty podczas 61. sesji rozpoczynającej sie we wrześniu, a następnie otworzony do podpisu. Będzie to pierwszy traktat poświęcony prawom człowieka w XXI wieku. Art. 9 konwencji w całości poświęcony jest problematyce dostępności (a szczególnie accessibility) rozumianej również jako dostępności do informacji i do usług społeczeństwa informacyjnego.

Traktat zobligowuje państwa - strony do wprowadzenia praw, które chroniłyby osoby niepełnosprawne, a także do wyeliminowania praw i praktyk dyskryminujących takie osoby. Jedynie 45 państw na świecie wprowadziło takie regulacje. Na świecie istnieje populacja około 650 milionów osób w różnym stopniu niepełnosprawności. U podstaw nowej konwencji leży założenie, że "myślenie dobroczynne" i działania społeczne, winny zostać zastąpione obowiązującym w państwach prawem formalnym, wprowadzającym ochronę dla praw i wolności osób niepełnosprawnych.

Chociaż wszystkie państwa dbają (przynajmniej teoretycznie) o prawa niepełnosprawnych, to jednak nie obyło się bez problemów. Do projektu zgłoszono ponad 150 poprawek i sprzeciwów. Są też państwa, które nie chcą podpisać traktatu z innych przyczyn, niż lęk przed ochroną niepełnosprawnych. USA również ma ustawę z 1990 roku - the Americans with Disabilities Act (ADA), jednak - zgodnie z zapowiedziami- nie podpisze nowego traktatu. Dlaczego? Komentatorzy sugerują, że USA ma duże opory przed angażowaniem się w takie międzynarodowej projekty, które mogłyby wymusić na tym mocarstwie wszelkie kontrole międzynarodowe, monitoring, etc. Tę tendencję USA znamy już z okoliczności towarzyszących podpisaniu Konwencji Rady Europy o cyberprzestępczości. Wówczas również padały głosy, że USA nie musi przyjmować standardów międzynarodowych, gdyż jako państwo samo wyznacza swoje standardy, a jego obywatele nie powinni być oceniani na gruncie przepisów państw, które mają inne standardy.

Projekt traktatu jednak przyjęto. Projekt traktatu zawiera szereg postanowień dotyczących zdrowia, życia seksualnego, czy związanych z prawem do potomstwa (reproductive health services). Dyskutowano również o zagwarantowaniu praw osób niepełnosprawnych na terenach okupowanych...

Dlaczego właściwie o tym piszę? Dlatego, że dostępność internetowych zasobów i sposób, w jaki państwa je "udostępniają" - w obserwowanej rzeczywistości można uznać za działanie dyskryminujące osoby niepełnosprawne w życiu publicznym (por. felieton: Internet? Nie widzę problemów! oraz artykuł Dostępność polskich witryn administracji publicznej). W definicjach przewidywanych w projektowanej konwencji znalazła się także definicja komunikacji:

For the purposes of the present Convention:

“Communication” includes spoken and signed languages, the display of text, and Braille, and tactile communication, large print, written, audio, accessible multimedia, plain language, human reader and augmentative and alternative modes, means and formats of communication, including accessible information and communication technology;

Jeśli zatem mowa o tym, że państwo winno zagwarantować równe warunki życia osobom pełnosprawnym i niepełnosprawnym - jedną z podstawowych sfer aktywności ludzkiej w społeczeństwie informacyjnym jest dostęp i przetwarzanie informacji właśnie. Państwa, które podpiszą konwencję będą zobligowane poza wprowadzeniem stosownych regulacji podjąć faktyczne działania, w których obok dostępu do publicznych przestrzeni (miejsc takich jak budynki publiczne, szpitale, kina) zapewnić również dostęp do publicznych serwisów internetowych. I nie mam tu na myśli pseudodziałań takich, jakie podjął "Magiczny Kraków".

Projekt traktatu zawiera w art. 9 (ACCESSIBILITY) postanowienia, zgodnie z którymi strony (państwa-strony) winny zagwarantować równy dostęp do informacji, środków komunikowania się oraz usług (Information, communications and other services, including electronic services and emergency services). Państwa winny również rozwijać, publikować oraz monitorować stosowanie minimalnych standardów takiej dostępności (develop, promulgate and monitor the implementation of minimum standards and guidelines for the accessibility of facilities and services open or provided to the public).

Gdy zostanie formalnie przyjęty - będzie to pierwszy traktat tej rangi, w którym problem dostępności do informacji i "usług społeczeństwa informacyjnego" postawiony będzie na tak wysokim poziomie i zrównany de facto z dostępnością do fizycznych miejsc.

Na temat nowej konwencji ONZ czytaj również:

Opcje przeglądania komentarzy

Wybierz sposób przeglądania komentarzy oraz kliknij "Zachowaj ustawienia", by aktywować zmiany.

Garść linków do doniesień o WAI i dostępności

VaGla's picture

Obok podlinkowanego wyżej tekstu: Gadająca niedostępność Krakowa, a także odpowiedzi, którą otrzymałem w związku z nim od Pełnomocnika Prezydenta Miasta Krakowa ds. Osób Niepełnosprawnych, Bogdana Dąsala (por. Odpowiedź w sprawie dostępności Magicznego Krakowa), należy zwrócić jeszcze uwagę na poniższe linki (powyżej podlinkowałem dział dostepność, który jednak obejmuje wszelkie doniesienia dotyczące dostępności informacji, nie tylko w kontekście osób niepełnosprawnych i WAI, tj. web accessibility; chyba będę musiał przygotować osobny dział poświęcony tej właśnie tematyce, by móc do niego linkować bezpośrednio):

--
[VaGla] Vigilant Android Generated for Logical Assassination

I jeszcze wczorajsza uchwała ISOC Polska

VaGla's picture

W dniu wczorajszym (tj. 4 września 2006 roku) Zarząd stowarzyszenia Internet Society Poland przyjął uchwałę w sprawie wykorzystania "mówiących przeglądarek" (oraz rozwiązań podobnych) na witrynach internetowych administracji publicznej oraz samorządowej:

Informacje prasowe dotyczące nowych części serwisu internetowego "Magiczny Kraków" skłaniają Zarząd Internet Society Poland do przypomnienia, że błędem jest wykorzystywanie "mówiących przeglądarek" i podobnych rozwiązań na witrynach internetowych administracji publicznej i samorządowej bez równoczesnego dostosowania tych witryn do zasad Web Accessibility (Dostępności WWW). Ułatwienia dla osób niepełnosprawnych powinny być zgodne z powszechnie przyjętymi standardami technicznymi Internetu. Standardy te gwarantują prawdziwą dostępność treści dla wszystkich zainteresowanych, nie zmuszając nikogo do korzystania z wybranych, zamkniętych i niestandardowych produktów, jak w "Magicznym Krakowie". Promowanie podobnych rozwiązań jako kroku w kierunku "Internetu bez barier" jest nieporozumieniem, wskazującym przy tym na brak zrozumienia potrzeb osób niepełnosprawnych.

Organizacje, instytucje i firmy zainteresowane powszechną dostępnością treści publikowanych w Internecie od lat współpracują z reprezentantami środowisk osób niepełnosprawnych w ramach Web Accessability Initiative (Inicjatywy na rzecz Dostępności WWW), pod auspicjami W3C (World-Wide Web Consortium), głównej instytucji zajmującej się standaryzacją sieci WWW. W ramach tej współpracy wypracowano dobrze uzasadnione teoretycznie i sprawdzone praktycznie założenia i zasady publikowania w Internecie w taki sposób, by podawane treści były maksymalnie dostępne dla wszystkich odbiorców, w tym w różny sposób niepełnosprawnych. Udostępniono ogólne przewodniki dla twórców serwisów WWW i gotowe listy punktów do sprawdzenia w trakcie pracy - strona httphttp://www.w3.org/WAI/ podaje szeroki zakres informacji dotyczących zarówno samego projektu, jak i jego technicznego dorobku.

Zgodność publikowanych treści z technicznymi standardami dostępności WWW jest warunkiem niezawodnego działania oprogramowania wspierającego osoby niepełnosprawne, od którego w krytyczny sposób zależy obecność tych osób w światowej sieci Internet. Działania prowadzone w dobrej woli, ale nieuwzględniające tego faktu obracają się w zaprzeczenie publicznie deklarowanych celów, szkodząc tym, którym miały pomagać. Zarząd Internet Society Poland apeluje o stosowanie otwartych standardów określonych w ramach WAI, przypominając o tym, że zgodność z międzynarodowymi standardami:

  • pomaga w ich upowszechnianiu, co przybliża sieć Internet do ideału przewidywalności i przyjazności zarówno dla zainteresowanych odbiorców, jak i autorów publikacji;
  • stanowi dobrą praktykę w zakresie udostępniania informacji obywatelom;
  • sprzyja obejmującej wszystkich odbiorców informatyzacji państwa;
  • jest przykładem wspierania przez państwo uczciwej konkurencji;
  • jest formą realizacji zasady neutralności technologicznej administracji publicznej.

Na stronie Internet Society Poland przedstawiona jest Lista dokumentów WAI do tłumaczenia.
--
[VaGla] Vigilant Android Generated for Logical Assassination

Wyrok

Tomasz Rychlicki's picture

Jest wyrok w sprawie National Federation of the Blind vs. Target Corp., (2006 U.S. Dist. LEXIS 63591) wydany 5 wrzesnia, przez U.S. District Court for the Northern District of California. Dotyczy opisanych powyzej zagadnien. Jezeli ktos jest zainteresowany umieszczam wyrok na rychlicki.net. Plik PDF.

Piotr VaGla Waglowski

VaGla
Piotr VaGla Waglowski - prawnik, publicysta i webmaster, autor serwisu VaGla.pl Prawo i Internet. Ukończył Aplikację Legislacyjną prowadzoną przez Rządowe Centrum Legislacji. Radca ministra w Departamencie Oceny Ryzyka Regulacyjnego a następnie w Departamencie Doskonalenia Regulacji Gospodarczych Ministerstwa Rozwoju. Felietonista miesięcznika "IT w Administracji" (wcześniej również felietonista miesięcznika "Gazeta Bankowa" i tygodnika "Wprost"). Uczestniczył w pracach Obywatelskiego Forum Legislacji, działającego przy Fundacji im. Stefana Batorego w ramach programu Odpowiedzialne Państwo. W 1995 założył pierwszą w internecie listę dyskusyjną na temat prawa w języku polskim, Członek Założyciel Internet Society Poland, pełnił funkcję Członka Zarządu ISOC Polska i Członka Rady Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji. Był również członkiem Rady ds Cyfryzacji przy Ministrze Cyfryzacji i członkiem Rady Informatyzacji przy MSWiA, członkiem Zespołu ds. otwartych danych i zasobów przy Komitecie Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji oraz Doradcą społecznym Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej ds. funkcjonowania rynku mediów w szczególności w zakresie neutralności sieci. W latach 2009-2014 Zastępca Przewodniczącego Rady Fundacji Nowoczesna Polska, w tym czasie był również Członkiem Rady Programowej Fundacji Panoptykon. Więcej >>