Dwa postępowania w sprawie informacji na opakowaniach płyt DVD

Oba postępowania, o których wyżej jest mowa, zostały wszczęte na podstawie art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r., Nr 244, poz. 2080) przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który postanawił o wszczęciu z urzędu postępowania w związku z podejrzeniem dopuszczenia się przez Spółkę Vision Film Distribution Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (w drugiej, analogicznej sprawie, w odniesieniu do Spółki Warner Bros Poland Sp. z o.o., rónież z siedzibą w Warszawie) praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów polegającej na:

• rozpowszechnianiu nieprawdziwych informacji na temat zakresu prawnoautorskiej ochrony egzemplarzy wprowadzanych przez Spółkę do obrotu utworów w postaci płyt DVD oraz zakresu przysługujących konsumentom uprawnień wynikających z dozwolonego osobistego użytku utworów, co może stanowić działanie bezprawne w świetle przepisu artykułu 23 ust. 1 zd. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. (tekst jednolity Dz.U. z 2006 r. Nr 90 poz. 631) o prawie autorskim i prawach pokrewnych, które jako godzące w zbiorowe interesy konsumentów może wypełniać przesłanki praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 23a ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów
• oznaczaniu wprowadzanych przez Spółkę do obrotu utworów w postaci płyt DVD poprzez zamieszczanie na nich nieprawdziwych i mogących wprowadzać konsumentów w błąd informacji na temat zakresu prawnoautorskiej ochrony egzemplarzy tych utworów oraz zakresu dozwolonego korzystania z nich przez konsumentów, co może stanowić delikt nieuczciwej konkurencji zdefiniowany w art. 10 ust. 1 o ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. (tekst jednolity Dz.U. z 2003 r., Nr. 153 poz. 1503 z późn zm.) o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, który jako godzący w zbiorowe interesy konsumentów może wypełniać przesłanki praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 23a ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Prezes UOKiK wszczął te postępowania po przeprowadzeniu wstępnej analizy (w odniesieniu do praktyki dwóch wymienionych wyżej spółek) interwencji Rzecznika Praw Obywatelskich (Pismo Rzecznika Praw Obywatelskich do Prezesa UOKiK z dnia 6 lipca 2006r. (sygn. pisma 523925-XX-06/NK)). Niepokój Rzecznika Praw Obywatelskich wzbudziło literalne brzmienie informacji zamieszczanych na płytach. W jednym przypadku widnieje tam inforamcja, zgodnie z którą:

(…) wszelkie prawa są zastrzeżone, chyba, że właściciel praw autorskich udzieli wyraźnej licencji. Jakiekolwiek nieautoryzowane powielanie, montaż, wyświetlanie, wypożyczanie, publiczne pokazy czy inne rozpowszechnianie zawartości płyty DVD lub jej fragmentów czy części jest bezwzględnie zabronione.

W drugim zaś:

:„(…) Płyta DVD przeznaczona tylko do użytku domowego. Wszystkie inne prawa są zastrzeżone. Użytkowanie płyty w takich miejscach jak: hotele, autobusy (…) szpitale, szkoły itp. możliwe jest tylko po uzyskaniu zezwolenia od dystrybutora. Nieautoryzowane (…) kopiowanie, wypożyczanie, wymiana (…) jest zabronione. Naruszenie wyżej wymienionych zastrzeżeń grozi sankcjami cywilnymi i karnymi z pozbawieniem wolności włącznie.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, informacja taka jednoznacznie świadczy o fakcie, iż intencją Spółek jest informowanie konsumentów o tym, iż „zabronione jest – m.in. – wszelkie nieautoryzowane wypożyczanie, kopiowanie, wyświetlanie tychże płyt”. W ocenie organu, informację taką uznać należy „za sformułowanie, co najmniej wprowadzające w błąd, jeśli nie sprzeczne z zapisami ustawy (…) nabywca płyty czytając taki zapis przyjmuje do wiadomości, że zabronione są przykładowo takie czynności, jak wymiana z sąsiadem jego płyty na inną (na jeden seans) czy skopiowanie płyty na własny użytek”.

Prezes UOKiK podzielił niepokój Rzecznika Praw Obywatelskich, iż znajdujący się na płytach obu Spółek zapis odnoszący się do ich praw wyłącznych nie znajduje żadnego uzasadnienia w świetle obowiązujących przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych a tym samym stanowi próbę praktycznego ograniczenia praw konsumentów wynikających z zagwarantowanych im przez ustawodawcę uprawnień wynikających z zakresu dozwolonego osobistego użytku rozpowszechnianych za zgodą twórcy utworów (art. 23 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych) oraz dozwolonego publicznego użytku rozpowszechnionego za zgoda tworcy utworu (art. 28 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych) poprzez dezinformację. W ocenie Prezesa UOKiK, literalne brzmienie informacji zamieszczonych przez obie spółki może spowodować niebezpieczeństwo wprowadzenia w błąd konsumentów.

W ocenie Prezesa UOKiK podkreślenia wymaga ponadto fakt, iż w doktrynie brak jest uzasadnionych wątpliwości, co do przesłanek uzasadniających wprowadzanie konsumentów w błąd. Konfuzję w świadomości klientów może spowodować nie tylko zamieszczenie niezgodnych z prawem informacji, ale także zamieszczenia informacji prawdziwych, jednak w sposób niejednoznaczny lub z pominięciem pewnych faktów, które powinny być podane do wiadomości konsumentów. O wprowadzającym w błąd charakterze informacji decyduje, bowiem sposób odbioru informacji przez konsumentów, a nie tylko jej obiektywna treść.

W ocenie Prezesa UOKiK, literalne brzmienie informacji zamieszczanych przez obie spółki na okładkach płyt "może sugerować konsumentom, iż utwory te korzystają z ochrony prawnoautorskiej w zakresie szerszym, niż wynika to z brzmienia przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz 904 z późn. zm.). W szczególności informacja zamieszczona przez Spółkę na opakowaniach płyt może powodować u konsumentów mylne i nieusprawiedliwione stanem prawnym przekonanie, iż korzystanie z przedmiotowych utworów w granicach dozwolonego osobistego użytku zdefiniowanego w art. 23 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych może naruszać wyłączne prawa Warner Bros [oraz odpowiednio Vision - dopisek mój PVW] lub innych podmiotów, którym przysługują autorskie prawa majątkowe do przedmiotowych utworów, a tym samym grozić konsumentom sankcjami cywilnymi i karnymi. Zgodnie bowiem z przedmiotową regulacją bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Przy czym zakres własnego użytku osobistego obejmuje jednocześnie korzystanie z utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym". W Przypadku Vision Prezes UOKiK zwrócił również uwagę na to, że "na mocy art. 28 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych dozwolone jest nieodpłatne korzystanie z rozpowszechnionych utworów przez biblioteki i szkoły, przy czym zakres uprawnień tych jednostek wyznacza dyspozycja art. 28 ust. 1 i obejmuje on nieodpłatne udostępnianie utworów w zakresie wynikającym z zadań statutowych, podmiotu".

W obu pzypadkach Prezes UOKiK stwierdził również:

W ocenie Prezesa UOKiK, zachowanie Spółki polegające na informowaniu konsumentów o zakazie jakiegokolwiek korzystania w sposób nieautoryzowany z utworów stanowi działanie nierzetelne i wprowadzające w błąd, co do sytuacji prawnej utworu. Zgodnie bowiem z definicją literalną zwrotu „korzystanie w sposób autoryzowany” pod pojęciem tym należy rozumieć korzystanie pod warunkiem uzyskania uprzedniej zgody autora. Przy czym, zgodnie z art. 23 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, zgoda taka nie jest wymagana w przypadku korzystania przez konsumentów z rozpowszechnianych egzemplarzy utworu w zakresie użytku osobistego.

W ocenie Prezesa UOKiK, w przedmiotowym stanie faktycznym działania Spółki można zaklasyfikować jako nierzetelne i niezgodne z prawdą informowanie o sytuacji prawnej utworów wprowadzanych przez nią do obrotu, co może tym samym wypełnić przesłanki czynu nieuczciwej konkurencji zdefiniowanego w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. W związku z tym, iż działania te mogą ponadto godzić w zbiorowe interesy konsumentów, w stanie faktycznym sprawy niniejszej, może ponadto dochodzić do wypełnienia przesłanek praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 23a ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów.

W ocenie Prezesa UOKiK, działanie faktyczne zmierzające do spowodowania u konsumentów mylnego przekonania, co do zakresu przysługujących im uprawnień są szczególnie niebezpieczne w kontekście obserwowanych ostatnio tendencji wzrostu znaczenia praw własności intelektualnej w dobie cyfrowych środków przekazu zmierzających w kierunku osłabienia pozycji konsumenta dóbr kultury, zawężając prawo do dozwolonego użytku prywatnego i publicznego dóbr kultury, naruszając tym samym ekonomiczny interes konsumentów.

Na temat instytucji dozwolonego użytku osobistego czytaj również: Jeszcze o dozwolonym użytku oraz w materiałach do których linki prowadzą z tego tekstu.

--
[VaGla] Vigilant Android Generated for Logical Assassination

Do tego co powyżej warto odnotować jeszcze z relacji Rzeczpospolitej: "Jeżeli UOKiK uzna, że ostrzeżenia na opakowaniach DVD rzeczywiście wprowadzają klientów w błąd, może nakazać dystrybutorom zmianę ich praktyki. Kary finansowe groziłyby im jednak dopiero wtedy, gdyby nie zastosowali się do nakazów UOKiK. Urząd nie będzie badał, czy groźby dystrybutorów wobec klientów są realne. ".

Jest też materiał z Gazeta.pl: "Szefowie Warner Bros Poland byli wczoraj nieuchwytni. - Nie możemy udzielić wyjaśnień w tak nagłym trybie - oświadczył z kolei Krzysztof Walendzik, dyrektor generalny Vision. W tym tygodniu mija termin, w którym dystrybutorzy muszą przedstawić Urzędowi swoje stanowisko. Gdyby podejrzenia UOKiK się potwierdziły, może nakazać dystrybutorom zmianę napisów ostrzegawczych. Gdyby firmy nie zastosowały się do tej decyzji, Urząd mógłby ukarać je grzywną w wysokości 10 tys. euro za każdy dzień zwłoki".

Oraz Interia za PAP: "Jak powiedziała PAP PR manager z Warner Bros Poland Aneta Dymarska, sprawę podejrzeń UOKiK bada kancelaria prawna obsługująca firmę. "Po dokładniejszym zbadaniu sprawy, Warner Bros Poland ustosunkuje się do podejrzeń UOKiK" - powiedziała. Jak poinformował PAP dyrektor generalny Vision Film Distribution Krzysztof Walendzik, firma ta podjęła podobne kroki. "Sprawę przekazaliśmy naszej kancelarii adwokackiej, która przygotowuje oficjalne stanowisko Vision w tej sprawie. Sądzę, że w niedługim czasie będziemy mogli to stanowisko przedstawić" - powiedział Walendzik".
--
[VaGla] Vigilant Android Generated for Logical Assassination

a mnie zastanawiają podane, legalne przykłady:

Możliwe jest zatem skopiowanie płyty dla dzieci, które korzystają z odtwarzacza DVD we własnym pokoju lub pożyczenie filmu znajomemu, który chce go obejrzeć w domu, czy po prostu zrobienie zapasowej kopii do domowego archiwum.

a zaraz po nich zastrzeżenie:

Wobec powyższego każda inna forma korzystania z utworu wymaga natomiast zgody właściciela praw autorskich.

Ja przepraszam, ale gdzie w polskim prawie jest napisane, że nie wolno np. skopiować sobie płyty CD od znajomego?

Jednym tchem wymienia się w ustawie pokrewieństwo i stosunek towarzyski, skąd zatem w tekstach takie rozróżnienie tego co wolno dla dzieci i dla znajomych?

Licząc po całości teksty w Rzepie i Gazecie to jednak trochę dezinformacja.

Być może UOKiK powinien się również zainteresować spółką Software-Wydawnictwo.

Od jakiegoś czasu w wydawanych przez tę spółkę pismach (przede wszystkim „Software Developer's Journal”) pojawia się następująca notka:

Sprzedaż aktualnych lub archiwalnych numerów pisma po innej cenie niż wydrukowana na okładce – bez zgody wydawcy – jest działaniem na jego szkodę i skutkuje odpowiedzialnością sądową.

Pozwolę sobie przy okazji zamieścić krótką informację dla wydawcy:

Zamierzam właśnie sprzedać stosik archiwalnych numerów Waszego miesięcznika za symboliczną złotówkę. Moje dane personalne znacie, więc macie okazję spełnić swoje prymitywne groźby. Rzecz jasna nowych numerów już nie kupię.

Tytuł tego komentarza jest celowo taki hmm.. "zadziorny", chociaż temat jest poważny. personal_jesus wspomniał o tym plakacie, który wisi na uczelniach. Być może ktoś uzna, że to nie jest rozpowszechnianie informacji w obrocie gospodarczym (pod tym tekstem znajdują się loga stowarzyszeń, wydziałów prawa czy izby książki, które prowadzą działalność gospodarczą, a czynem nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy jest w szczególności: "...reklama wprowadzająca klienta w błąd i mogąca przez to wpłynąć na jego decyzję co do nabycia towaru lub usługi" oraz "reklama odwołująca się do uczuć klientów przez wywoływanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci"). Jeśli ZAIKS może okazać się monopolistą (sprawa jeszcze się toczy w sądzie, chociaż już jest potwierdzone stanowisko UOKiK wyrokiem jednej instancji), to czy przepisy dotyczące uczciwej konkurencji nie mogą dotyczyć również innych stowarzyszeń? Jak widać - toczy się pewna gra. Poniżej zacytowany fragment plakatu przypomina mi raczej te próby wywarcia wpływu na społeczeństwo, które polegało na opublikowaniu plakatów z płodami dzieci (Kampania "Wybierz życie"). Kampania społeczna. Być może również kampanie społeczne winny posługiwać się precyzyjnym językiem. Jeśli coś nie jest zakazane przez ustawę obowiązującą w danym czasie pod groźbą kary - być może również w kampaniach społecznych nie powinno się wówczas pisać, że to przestępstwo? Tyle, że świat nie jest taki czarno-biały.

"Po siódme - nie kseruj/ kserowanie całych książek jest przestępstwem...". Chociaż do akcji włączyły się wydziały prawa z całej polski pojawia się pytanie, czy rzeczywiście jest przestępstwem w rozumieniu prawa karnego, czy też raczej w rozumieniu nieprawniczym, lobbingowym...

A jeśli ktoś uważa, że taki plakat narusza zbiorowe interesy konsumentów, to przecież już zna drogę działania. Dziesiejsza Gazeta.pl publikuje wywiad z człowiekiem, który zainicjował zdarzenia, których efektem jest wszczęcie postępowań przez prezesa UOKiK. Na pytanie o to, jakie jego zdaniem (występuje anonimowo) będą konsekwencje tego postępowania dla firm, odpowiedział: "Nie wiem. Często widzimy takie obrazki w telewizji - walec przejeżdża po skonfiskowanych pirackich płytach, a policjanci dostają złote blachy. Ciekaw jestem, czy teraz taki sam walec przejedzie po płytach dystrybutorów, na których są napisy wprowadzające ludzi w błąd".

--
[VaGla] Vigilant Android Generated for Logical Assassination

Tak się szczerze mówiąc zastanawiam nad jeszcze jedną kwestią. Mianowicie możliwe jest formułowanie uwag, informujących o konsekwencjach prawnych czynów niezgodnych z normami obowiązującymi. A czy nie jest groźbą bezprawną informowanie o konsekwencjach prawnych tego co jest legalne ?? Sądzę, że negatywne konsekwencje powinni ponosić przedsiębiorcy za takie groźby. O ile jednak pamięć mnie nie myli kodeks karny przewiduje odpowiedzialność za groźbę karalną, zgoła odmienną od groźby bezprawnej a szkoda.

Zastanawia mnie jeszcze jedna rzecz w kontekście dozwolonego użytku. Mianowicie czy legalne są zabezpieczenia płyt mające uchronić przed robieniem kopii bezpieczeństwa ?? Moim zdaniem nie, i tu popieram jeden z komentarzy i takie płyty DVD oraz zabezpieczeone płyty SACD powinny znaleźć się pod walcem :)

Od dziecka uczono mnie aby robić kopie bezpieczeństwa ważnych danych i programów, no cóż widać nauczyciele chcący wyrobić dobre nawyki u młodych ludzi mylili się co do interesów dystrybutorów...

Skoro prawo naszego kraju pozwala mi zrobić kopię zapasową na użytek własny to czy w takim razie nie można pozwać firmy jeżeli ta mi wykonanie tej kopi utrudnia na wszelkie możliwe sposoby (DRM/zabezpieczenia przed kopiowaniem) ?