Brytyjski rząd policzył koszty i zdecydował, że zamknie 3/4 rządowych serwisów internetowych

W 2006 roku pytałem: Ministerstwo Transportu ma nową stronę - dlaczego każdy resort ma mieć własną? Wówczas pokazywałem przykład brytyjskiego serwisu rządowego Directgov. To nie był jedyny serwis rządowy w Wielkiej Brytanii, chociaż integrował w jednym miejscu informacje z wielu resortów. Brytyjczycy policzyli ile rzeczywiście mają serwisów i wyszło im, że rząd utrzymuje ich 820. Dziś dowiedzieliśmy się, że rząd Jej Królewskiej Mości przeprowadził kolejną analizę - tym razem racjonalności tworzenia i utrzymywania poszczególnych serwisów (chodzi o koszty liczone w milionach funtów rocznie) i od marca stopniowo zamyka kolejne serwisy. Nie zmniejszając ogólnej masy dostępnej dla internautów informacji publicznej ograniczy koszty działalności. Ja zaś w marcu tego roku zapytałem przedstawiciela Centrum Informacyjnego Rządu o koszty, które administracja centralna poniosła na stworzenie i obsługę BIP-ów w 2009 roku. W swojej naiwności myślałem sobie, że skoro rok się skończył, a pieniądze zostały wydane, to wiadomo ile ich było. Rząd mi nie odpowiedział.

Ogłoszenie raportu przygotowanego przez the Central Office for Information (COI) zapowiedziano na stronie Gabinetu, w tekście Clamp down on Government websites to save millions. Następnie opublikowano sam raport: Reporting on progress: Central Government websites 2009-10 (jest też link do pliku PDF). Chodziło o to, by przyjrzeć się wnikliwiej 46 centralnym serwisom internetowym rządu, sprawdzić jaką mają oglądalność, ile kosztuje ich utrzymanie (uwzględniono koszt przygotowania, a więc planowanie i opracowanie - jeszcze przed uruchomienie serwisu - strategii, następnie koszt utworzenia serwisu, utrzymania - hosting i infrastruktura, koszt związany z testami i ewaluacją serwisu, koszt przygotowania prezentowanych treści, koszt obsługi - również koszt pracowników, którzy na redagowanie stron przeznaczają więcej niż 50% swojego czasu pracy), wyliczono kilka współczynników. Na przykład - wiedząc ile kosztuje serwis oraz jaka jest jego oglądalność (wizyty, unikalni użytkownicy, czas spędzony na stronie, ilość odsłon stron) można było wyliczyć np., ile kosztuje w danym serwisie obsługa jednego użytkownika. Na tej podstawie rozpoczęto analizę racjonalności utrzymywania wskazanych serwisów internetowych rządu Wielkiej Brytanii. Z opublikowanych danych wynika, że przygotowanie wybranych 46 serwisów kosztowało rząd 94 miliony funtów, a ich utrzymanie (koszty obsługi) w roku 2009 i 2010 wyniosło 32 miliony funtów.

Co ciekawe - badanie wykazało, że poszczególne resorty konkurowały ze sobą, walcząc o pozycje swoich serwisów w wynikach wyszukiwania Google, a także walcząc konkurującymi kampaniami reklamowymi w podobnych obszarach działania rządu lub przeciwko kampaniom komercyjnym (podano przykład the Potato Marketing Board’s lovechips.co.uk competing against the Department of Health’s Change4Life campaign on healthy lifestyle). Całość może nadawać się na scenariusz dosyć zabawnej komedii, jeśli zapomnieć przez chwilę, że chodzi o wydawanie publicznych pieniędzy.

Do 31 marca 2010 roku zamknięto 1001 serwisów internetowych spośród zidentyfikowanych wcześniej i poddanych ocenie 1795 serwisów. Po ocenie racjonalności ich utrzymania i przydatności zdecydowano, że 289 serwisów rządowych może nadal działać. Zdecydowano również, że zamkniętych będzie kolejnych 422 serwisów. Przy okazji oceniano serwisy pod względem przestrzegania standardów, w tym standardów dostępności treści (por. accessibility). W efekcie 75% uruchomionych przez rząd serwisów internetowych zostanie zamkniętych. Ma się to przyczynić do poprawy jakości udostępnianych obywatelom informacji, a przede wszystkim - do oszczędności.

Jedna z kart podsumowania kosztów tworzenia i utrzymania serwisów rządowych w Wielkiej Brytanii...

Najdroższy serwis rządu Jej Królewskiej Mości? Serwis uktradeinvest.gov.uk, który kosztuje 11.78 funta za jedną wizytę użytkownika. Najtańszy? Chodzi o serwis defra.gov.uk, którego koszt obliczono na 2 pensy za wizytę użytkownika.

W latach 2009/2010 zatwierdzono utworzenie 15 nowych serwisów, w tym serwisu data.gov.uk - w ramach tego serwisu udostępniono już do "ponownego wykorzystania" zestawienie danych liczbowych uwzględnionych w ww. raporcie: Central Government Websites 2009/10 (por. Propozycja planu publicznej dyskusji na temat Re-use, Udzielisz wsparcia, gdy na horyzoncie pojawi się alternatywny dostęp do informacji publicznej? oraz W Wielkiej Brytanii ferment w sferze struktury elektronicznej władzy).

Ile serwisów internetowych utrzymuje polski rząd? Ile one kosztują? W jaki sposób dokonywana jest ocena potrzeby uruchomienia kolejnych serwisów? W jaki sposób dokonywana jest ewaluacja projektów dopiero powstających? Czy są potrzebne? Z czego będą finansowane? Jakie mają pomóc zrealizować cele? Czy nie lepiej wykorzystać istniejące zasoby? Czy "własne" serwisy internetowe administracji publicznej działają legalnie?

Na fali chwilowej chęci rozmów rządu z obywatelami korzystającymi z internetu, a wywołanej protestami związanymi z pracami nad Rejestrem Stron i Usług Niedozwolonych, zadałem Centrum Informacyjnemu Rządu pytanie o wysokość wydatków ponoszonych na obsługę rządowych BIP-ów. Chodziło o to, by wiedząc, o jaką kwotę chodzi, analizować, czy pieniądze wydatkowane są racjonalne na podstawie konkretnych, rzeczowych informacji (por. Grupa robocza blogerów/internautów, przedsiębiorców, organizacji i rządu będzie się zajmowała..., Kontrpropozycja strony społecznej w debacie o racjonalności i przejrzystości działania państwa oraz "Wśród serdecznych przyjaciół psy zająca zjadły", a to błąd, bo chodzi o to, by go gonić (zając, królik, wszystko jedno)).

Zapytałem wówczas o łączną kwotę wydatków poniesionych przez administrację rządową: centralną i terenową na obsługę (utworzenie, serwis i aktualizację) Biuletynów Informacji Publicznej w 2009 roku.

Pytanie zadałem, a p. Grzegorz Szymański (CIR) na liście dyskusyjnej "Rejestr" napisał 11 marca 2010 roku:

Oczywiście, zlecę przygotowanie materiału, o który Pan prosi - łączna kwota wydatków poniesionych przez administrację rządową: centralną i terenową na obsługę (utworzenie, serwis i aktualizację) Biuletynów Informacji Publicznej w 2009 roku.

Jeszcze tego samego dnia na liście Rejestr pojawił się kolejny list p. Grzegorza, w którym napisał:

Mam jednak jedno pytanie. Czy do łącznej kwoty mamy zaliczyć wynagrodzenie urzędników, którzy zajmują się aktualizacją BIP? Jest to o tyle trudne, ponieważ nierzadko zdarza się, że Ci urzędnicy mają szersze zakresy obowiązków. W takiej sytuacji trudno byłoby wycenić ich pracę na rzecz BIP?

Zresztą dobrze byłoby, gdyby dokładnie określił Pan jakie koszty Pana interesują.

Odpisałem zatem:

Interesuje mnie informacja: ile państwo polskie wydaje pieniędzy na obsługę systemu dostępu do informacji publicznej. Wiem jednak, że rząd nie ma wiedzy na temat łącznej kwoty takiej obsługi, dlatego ograniczam się jedynie do tej sfery, co do której rząd - w mojej opinii - taką wiedzę mieć powinien (stąd pytanie tylko o administrację rządową i tylko związaną z BIP, ponieważ zdaję sobie sprawę również z tego, że oszacowanie kosztów udostępniania bezwnioskowego, organizowanie innych form dostępu do informacji, w tym wstępu na posiedzenia, wyłożenie, koszt przesyłek odpowiedzi na wnioski, koszt pracy urzędnika przygotowującego odpowiedzi, pracownika odpowiedzialnego z wysyłkę, etc., jest na tym etapie naszej dyskusji zadaniem zbyt trudnym).

Uwzględniając wcześniejsze sformułowanie swojego pytania mógłbym doprecyzować, że jestem zainteresowany wiedzą na temat wydatków (brutto - jeśli są inne niż "netto") z budżetu państwa na obsługę rządowych BIP-ów i owszem - w tym musiałaby być uwzględniona również kwota wydatków ponoszonych z budżetu państwa (a jeśli są również inne źródła, to również z tych źródeł) na wynagrodzenie urzędników, którzy zajmują się aktualizacją tych BIP-ów, gdyż bez uwzględnienia tych wydatków wskazany koszt nie byłby rzeczywisty (nie wiedzielibyśmy ile kosztuje roczne działanie systemu BIP). Rozmawiamy przecież o tym, w jaki sposób udostępniać informacje obywatelom, w tym informacje związane z konsultacjami społecznymi. Konkretna kwota wydatków poniesionych w roku ubiegłym (mamy marzec, więc te pieniądze zostały już wydane, a więc teoretycznie przynajmniej powinno się dać wskazać taką kwotę) jest jednym z punktów wyjścia do dalszych analiz.

W dalszej dyskusji warto porozmawiać również o tym, jak zrobić, by odpowiedź na tak postawione pytanie nie była tak trudna, jak jest dziś.

Odpowiedzi na pytania ze strony polskiego rządu się nie doczekałem. Krótki czas zainteresowania internautami minął.

Okazuje się jednak, że rząd brytyjski postanowił przeprowadzić analizę, o którą mi chodziło (nawet, jeśli dane mogą być trochę wyssane z palca i ogłoszono w ramach szukania oszczędności w wykonaniu zobowiązań koalicyjnych). Widać Polskę stać na to, by nie wiedzieć.

Statystyki miesięczne ujawniane na stronie bip.kprm.gov.pl. Czy te "łącznie 245,801" to są odsłony stron, czy liczba użytkowników, a może liczba wizyt?

A może gdyby jakiś poseł złożył interpelację poselską, to z odpowiedzi mógłbym się dowiedzieć, ile kosztuje rocznie utrzymanie serwisów internetowych rządu?