"Wśród serdecznych przyjaciół psy zająca zjadły", a to błąd, bo chodzi o to, by go gonić (zając, królik, wszystko jedno)

Jak wiadomo Minister Berek z Rządowego Centrum Legislacji pracuje nad elektroniczną platformą konsultacji społecznych rządu. Sygnalizowałem już w tym serwisie, że nie tylko RCL i Kancelaria Prezesa Rady Ministrów podejmuje działania w celu zwiększenia partycypacji obywatelskiej w tworzeniu prawa oraz polepszenia jego jakości. Mowa jest nawet o tym, że Pan Premier jeszcze raz spotka się z blogerami. Ministerstwo Gospodarki podejmuje działania już od wielu lat. Ze skutkiem takim, że trzeba nadal te działania podejmować. Obecnie w procesie "konsultacji" znajduje się dokument ze stycznia 2010 roku, zatytułowany „LEPSZE PRAWO” i podtytułem "Program Reformy Regulacji 2010-2011". Chętnie podlinkowałbym do tego dokumentu, ale w ramach konsultacji nie został on opublikowany w internecie, a przynajmniej ja nie mogę znaleźć takiej publikacji na rządowych stronach. Krąży on sobie wśród wybranych, a kto dostanie, ten może coś do dyskusji wniesie. Potem już tylko - kto ma coś wspólnego z muzyką, ten pewnie zrozumie - da capo al fine.

"Biurokracja jest zjawiskiem, które często jest wskazywane jako jeden z czynników hamujących wzrost przedsiębiorczości w Polsce" - tymi słowami rozpoczyna się notatka zatytułowana Reforma Regulacji, opublikowana na stronie Ministerstwa Gospodarki w sierpniu 2009 roku. Teoretycznie tam powinien się znaleźć dokument, co do którego ministerstwo oczekuje uwag do 25 lutego. Aby jakoś umiejscowić w czasie działania Ministerstwa Gospodarki sięgnijmy do archiwum z roku 2006 i do tekstu Lepsze prawo dla przedsiębiorców. W 2007 roku opublikowano notatkę Działania Ministerstwa w 2006 r. - Wzmocnienie procesu konsultacji, potem Wysoka ocena dla polskiej reformy regulacji. Podniesiono, że są wysokie koszty biurokracji, odbyły się spotkania z ministrami, spotkania międzyresortowych zespołów, opracowano raporty, przeprowadzono ankiety, dostrzeżono problem Oceny Skutków Regulacji, włączono się w prace w Unii Europejskiej, by wesprzeć "zdecydowane działania w celu redukcji obciążeń administracyjnych dla małych firm"... W lipcu 2007 roku odnotowano nawet Sukces w redukcji obciążeń administracyjnych w Unii Europejskiej. W 2008 roku rozpoczęto konsultacje podręcznika do konsultacji, a już po roku, w sierpniu 2009 roku ogłoszono w tekście Reforma Regulacji - Konsultacje społeczne skutecznym narzędziem tworzenia prawa:

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom strony społecznej, Ministerstwo Gospodarki opracowało standardy przeprowadzania konsultacji społecznych, zebrane w dokumencie „Zasady konsultacji przeprowadzanych podczas przygotowywania dokumentów rządowych”. Dzięki niemu, konsultacje staną się bardziej efektywnym narzędziem Oceny Skutków Regulacji.

W grudniu 2009 roku ogłoszono, że "konsorcjum firm pod przewodnictwem Centrum Promocji Informatyki Sp. z o.o. poprowadzi szkolenia dla 472 pracowników administracji w zakresie Oceny Skutków Regulacji (OSR)", wybrano też wykonawcę pomiaru kosztów obciążeń administracyjnych. Zaczęły się szkolenia - to już 2010 rok.

Co dziś mamy?

• Badanie przebiegu konsultacji regulacji prawnych w obszarze ich oddziaływania na sektor MŚP (PDF) - 186 stron z 2009 roku
• Program Operacyjny Kapitał Ludzki – Redukcja obciążeń administracyjnych w prawie gospodarczym (PDF) - prezentacja z 2009 roku, 37 slajdów, z czego na większości widać tabelkę z tytułami aktów prawnych pt. "Liczba obowiązków informacyjnych zidentyfikowanych w poszczególnych aktach prawnych"
• Raport z realizacji badań – Uproszczenie krajowych aktów prawnych (PDF) - 2009 rok, 84 strony tekstu
• Zasady konsultacji przeprowadzanych podczas przygotowywania dokumentów rzadowych (PDF) - sierpień 2009, 25 stron
• II Raport z realizacji badań Uproszczenie krajowych aktów prawnych (PDF) - rok 2009, 83 strony

W aktualnie konsultowanym dokumencie (głupio Ci, Drogi Czytelniku, że może ja znam treść dokumentu, a Ty go nie znasz?) czytam we wprowadzeniu:

Z niezależnych analiz, raportów międzynarodowych oraz z informacji uzyskiwanych od przedsiębiorców wynika, że polskie prawo nie spełnia oczekiwań społecznych w kwestii jego funkcjonowania. Biurokracja jest zjawiskiem, które często jest wskazywane jako jeden z czynników hamujących wzrost przedsiębiorczości w Polsce. Zbyt skomplikowane i niezrozumiałe prawo jest wymieniane w sondażach publicznych jako bariera do rozpoczynania działalności gospodarczej. Dodatkowo, bardzo często nowotworzone prawo nakłada na przedsiębiorców nadmierne obowiązki, powodując po ich stronie nieuzasadnione koszty.

W wielu krajach Unii Europejskiej z powodzeniem realizowana jest reforma prawa. Także w Polsce podejmowane są działania w zakresie uproszczenia i zracjonalizowania procesu legislacji oraz usystematyzowania istniejącego dorobku prawnego.

Na poziomie krajowym działania te powinny skupiać się na przeglądzie i uproszczeniu prawa gospodarczego pod kątem wskazania aktów prawnych stwarzających największe bariery w rozwoju przedsiębiorczości.

Poza uproszczeniem istniejącego prawa, program zawiera działania mające na celu poprawę jakości procesu legislacyjnego. Chodzi o to, by nowe prawo tworzone przez Rząd oraz Sejm i Senat RP odpowiadało na potrzeby społeczno-gospodarcze, a korzyści z jego wprowadzenia dla przedsiębiorstw i konsumentów były większe niż związane z jego wdrożeniem koszty. Skutecznym instrumentem dla realizacji tego celu, stosowanym w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz w Stanach Zjednoczonych, jest ocena skutków regulacji czy ocena wpływu. Kolejnym elementem poprawy jakości przepisów prawnych będzie wprowadzenie systemu pomiaru kosztów biurokracji – tzw. obciążeń administracyjnych, których główny ciężar ponoszą przedsiębiorcy. Należy zmierzyć, ile faktycznie kosztuje przedsiębiorców składanie raportów, wypełnianie formularzy, czy generalnie informowanie administracji o swoich działaniach.

Nie można także zapominać o sprawnym i transparentnym procesie konsultacji dokumentów (aktów prawnych) na wielu etapach ich tworzenia. Szerokie konsultacje aktu prawnego, czy też innego dokumentu rządowego, przez partnerów społecznych powinny być zawsze podstawą poprawnej regulacji, która będzie potem respektowana i akceptowana przez beneficjentów prawa.

W związku z realizacją Programu Reformy Regulacji 2006-2008 Ministerstwo Gospodarki prowadziło działania zmierzające do zmiany tego stanu, także w ramach Międzyresortowego Zespołu ds. Nowoczesnych Regulacji Gospodarczych. Cele ww. Programu nie zostały jednak w pełni osiągnięte, dlatego też dostrzega się konieczność jego aktualizacji i kontynuacji, tym razem także z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
(...)

Zatrzymałem się w cytowaniu w tym właśnie miejscu, a to dlatego, że w całym dokumencie nie znalazłem wytłumaczenia, dlaczego właściwie cele Programu Reformy Regulacji 2006-2008 nie zostały "w pełni osiągnięte"? Jeśli nie w pełni, to może chociaż w jakiejś części? W jakiej? O tym dokument nie mówi, nie mówi też, co jest powodem niepowodzenia i czy wiedza o przyczynach niepowodzenia sprawi, że nowy projekt, tym razem ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, odniesie sukces.

W każdym razie "nowe" cele postawiono ambitnie:

Wszystkie zmiany w procesie tworzenie systemu legislacyjnego powinny być systemowe i obejmować inicjatywy ustawodawcze także na poziomie parlamentu.

W związku z tym w niniejszym programie Rząd RP stawia przed sobą następujące cele:

• stworzenie opartego na dowodach i stabilnego procesu zarządzania legislacyjnego,
• ograniczenie biurokracji poprzez redukcję barier dla przedsiębiorczości.

Ww. cele zostaną zrealizowane w latach 2010-2011 poprzez:

• Zmianę systemu stanowienia prawa;
• Usprawnienie systemu oceny skutków regulacji;
• Redukcję obciążeń administracyjnych oraz
• Uproszczenie istniejących przepisów prawnych.

Oklaski!

Resort gospodarki rozpoczął konsultacje Programu Reformy Regulacji - napisała 14 stycznia Gazeta Podatnika. 25 stycznia na stronach Ministerstwa opublikowano nawet notatkę „Przedsiębiorca ma prawo”, czyli nowa odsłona Programu Reformy Regulacji. O rządowym planie już wypowiedziało się BCC: Opinia w sprawie projektu Programu Reformy Regulacji 2010-2011. Reszta społeczeństwa powie co myśli na proponowany temat, gdy otrzyma możliwość zapoznania się z konsultowanym dokumentem...

Nie będę Państwa dłużej męczył. Skan dokumentu można znaleźć na stronie Konfederacji Pracodawców Polskich: Program Reform Regulacji na lata 2010 - 2011 (PDF)...

Mamy te wszystkie poradniki, programy rządowe kręcą się z furkotem dobrze naoliwionych trybików i w tym wszystkim tylko przypadkiem pewnie pojawiają się takie zgrzyty, jak przeprowadzona przez Sejm w tydzień ustawa hazardowa oraz próba wepchnięcia w trybie pilnym do nowelizacji tej ustawy przepisów o Rejestrze Stron i Usług Niedozwolonych, który dla budżetu państwa miał nie powodować żadnych obciążeń, ponieważ oszacowane metodą "na patrzenie w sufit" koszty w wysokości 5 milionów złotych pokryć mieli przecież przedsiębiorcy telekomunikacyjni. Ustawy celowo nie konsultowano, w obawie przed lobbystami. Tyle, jeśli chodzi o przejrzystość stanowienia prawa i zmniejszanie obciążeń oraz deregulację.

Ile pieniędzy wydano w 2009 roku na działanie Biuletynów Informacji Publicznej? Czy te pieniądze były dobrze wydane? Kto to ocenia i kto czuje się odpowiedzialny za aktualny stan? Kto potrafi wskazać w ustawie budżetowej konkretne sumy pieniędzy na nowe, resortowe platformy konsultacji społecznych?

Nie wiem, czy to poprawi sytuację, ale liczę, że w Polsce zacznie się wreszcie informacyjny wyścig zbrojeń i nie jestem pewny, czy co sprawniejsi informatycznie obywatele zechcą w istocie czekać, aż pojawią się w polskim systemie prawnym przepisy dotyczące Re-use (ponownego wykorzystania informacji z sektora publicznego). Wówczas, jeśli strona rządowa będzie chciała się dowiedzieć czegoś na temat aktualnych prac rządu, będzie mogła sobie sięgnąć do dowolnego serwisu internetowego, który czerpiąc z dostępnych źródeł zestawi potrzebne informacje - czasem odpłatnie, czasem społecznie (czasem uczciwie, czasem manipulując danymi). Być może konkurenci polityczni w wyścigu po władzę uznają, że warto budować dla siebie hurtownie danych. Nie oczekiwałbym jednak, że łaskawie zechcą się oni podzielić z grupą aktualnie sprawującą władzę. Nie byliby chyba tak uprzejmi.

PS
A jeśli trochę się zirytowałeś Drogi Czytelniku, że na strony Konfederacji Pracodawców Prywatnych odsyłam Cię do skanu papierowego dokumentu, to na osłodę linkuję do PDF-a w wersji, w której krąży on między wybranymi skrzynkami poczty elektronicznej... A mogłem zostawić tylko link do skanu, prawda?