Informatyzacja wymiaru sprawiedliwości nabiera tempa

Czy można Pana przedpiszcę zapytać, czy wybór akurat rozprawy karnej był przypadkowy i wynikał z większej jej spektakularności w porównaniu z rozprawą cywilną? Czy też właśnie informatyzacja sądownictwa ma się zacząć od spraw karnych?
Moim zdaniem właśnie sprawach karnych do wykorzystania technik audiowizualnych należy podejść ze szczególną ostrożnością. Bo przesłuchanie świadka to nie tylko percepcja tego, co mówi, ale również tego jak się zachowuje. A nawet najlepiej przeprowadzona telekonferencja i zbliżenia to nie to samo.
Techniki informatyczne są niewątpliwie dużym ułatwieniem dla pracy wymiaru sprawiedliwości. Kiedyś trochę czasu spędziłam na niemieckich salach rozpraw i bardzo rzadko na rozprawach obecne były osoby protokołujące nawet na komputerze. Sąd wykorzystywał dyktafon. Dzięki temu rozprawa przebiegała sprawniej i zaoszczędzało się również czas pracowników sekretariatu.
Myślę sobie, że to dobrze, że plan informatyzacji sądów zakłada trzyletnią perspektywę czasową. Mam też nadzieje, że euforia spowodowana możliwościami, jakie dają nowe technologię w pracy sądu i dyskusję o wykorzystywanych technologiach nie przyćmią potrzeby tworzenia proceduralnych ram prawnych.
W ramach ciekawostki, zamieszczam jeszcze tłumaczenie §58a StPO odnoszącego się do utrwalenia przesłuchania świadka w formie audiowizualnej.

(1)Przesłuchanie świadka może być utrwalone w formie audiowizualnej. Utrwalone powinno nastąpić:
1. w przypadku osób poniżej 16 roku życia;
2. kiedy wskazanym jest, żeby świadek nie był przesłuchiwany podczas głównej rozprawy a przesłuchanie przyczyni się do wykrycia prawdy.

(2)Wykorzystanie technik audiowizualnych jest dozwolone tylko w celu ścigania karnego i tylko w takim stopniu, w jakim przyczyni się to do wykrycia prawdy. § 100b ust. 6 StPO stosuje się odpowiednio, Przepisy § 147 StPO i § 406e StPO stosuje się odpowiednio, pod warunkiem że uprawnionemu do przeglądu akt przekazana może zostać kopia przesłuchania. Kopie nie mogą być dalej powielane ani przekazywane. Kopie utrwaleń należy przekazać prokuraturze, jeżeli nie ma uzasadnionego interesu w dalszym jego wykorzystywaniu. Utrwalenie przesłuchania lub wydanie jego kopii innym podmiotom, niż wskazane powyżej wymaga zgody świadka.

(3)Jeżeli świadek sprzeciwi się przekazaniu kopii utrwalenia swojego przesłuchania zgodnie z ust. 2 zadanie 3, zastępuje się przekazanie utrwalenia przesłuchania przekazaniem uprawnionym do przeglądania akt, zgodnie z § 147 StPO i § 406e StPO, utrwalenia przesłuchania w formie pisemnego protokołu. Kto sporządza przekazanie (tj. protokół z utrwalenia), sygnuje je własnym podpisem z adnotacją, iż potwierdza zgodność przekazania. Nie narusza to prawo do oględzin utrwalenia, pod warunkiem § 147 StPO w związku z § 406e StZPO. Świadka należy pouczyć o prawie do sprzeciwu, zgodnie z dyspozycją zd. 1.

Ta regulacja, to tylko jeden z przepisów procedury karnej. Ale jasno pokazuje, że utrwalenie audiowizualne przesłuchania jest dopuszczalne jedynie w ramach wyjątku i również zgoda świadka na posługiwanie się nagraniem jest wymagana. Więc widać pewien sceptycyzm niemieckiego ustawodawcy w stosunku do nowych technologii w sądownictwie, chociaż co do zasady Niemcy są bardzo otwarci na techniki informatyczne. Są na przykład prowadzone projekty pilotażowe rozwodów on-line :)

Just