MKiDN przesłało odpowiedź w sprawie ACTA, czyli dlaczego nie możemy wiedzieć

W odpowiedzi napisano, że chociaż ISOC Polska wnioskowało o informacje, które zdaniem MKiDN są informacją publiczną, to "informacje w sprawie Porozumienia ACTA nie podlegają udostępnieniu w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej". Dlaczego? Zdaniem Ministerstwa wynika to stąd, że dokumenty zostały wytworzone przez instytucje UE, a ich udostępnienie powinno odbywać się w trybie unijnego rozporządzenia... MKiDN powołuje się na art 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, zgodnie z którym "przepisy ustawy nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi". W ten sposób MKiDN zrównało ustawy z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady. Pod wpływem naszego wniosku Ministerstwo dostrzegło "niezgodność prawa krajowego z prawem UE" i usiłuje stosować prawo unijne - jako nadrzędne w stosunku do obywateli. Posiłkuje się tu art 91 ust 3 Konstytucji RP.

Na temat samych wniosków można przeczytać w tekstach: ISOC Polska prosi Premiera i ministrów o informacje publiczne w sprawie ACTA oraz Pewnie jesteście Państwo ciekawi, co się dzieje w sprawie wniosków ws. ACTA.

Jeśli chodzi o odpowiedź MKiDN - ministerstwo przyjęło "szerokie rozumienie" pojęcia "inne ustawy", które występuje w cytowanym wyżej przepisie. Zdaniem ministerstwa stosowanie ustawy o dostępie do informacji publicznej jest "zawsze wyłączone, jeśli istnieją regulacje szczególne, ustanawiające inny tryb udostępniania pewnych kategorii informacji". Dalej Ministerstwo pisze, że ponieważ dokumenty, o które wnioskowało Stowarzyszenie dotyczą międzynarodowych relacji UE w zakresie prowadzonej przez nią polityki handlowej, "możliwość ich udostępnienia należy także rozpatrywać w kontekście art 4 ust. 1 pkt a) tiret trzecie i czwarte oraz ust. 3 ww rozporządzenia" (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji. Ministerstwo odwołuje się do tych przepisów pisząc m.in., że "Zgodnie z tymi przepisami, instytucje UE odmówią dostępu...", jednak nie odnosi się przy tym do normy prawnej, która ministerstwo kazałaby uznać za instytucje UE. Ministerstwo również przywołuje art 4 ust. 4 rozporządzenia ww. Parlamentu Europejskiego i Rady (nakaz przeprowadzenia konsultacji co do konieczności zastosowania wyjątków ograniczających prawo do informacji).

Najciekawsze chyba znajduje się w następującym akapicie:

Należy zwrócić uwagę, iż polska ustawa o dostępie do informacji publicznej nie przewiduje tego rodzaju przesłanek odmowy udostępnienia informacji. Ma więc miejsce niezgodność prawa krajowego z prawem UE, w wyniku której zastosowanie prawa krajowego naruszałoby zasady udostępnienia dokumentów UE. Tak więc brak możliwości zastosowania ustawy o dostępie do informacji publicznej wynika z jej art 1 ust. 2, ale także z art 91 ust. 3 Konstytucji RP, wskazującego, że jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane przez nią bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.

Zacytujmy zatem art 91 Konstytucji RP:

art. 91

1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.

2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.

3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.

Zachęcam również do lektury stosownych przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej, w szczególności art 6 ust. 1 pkt. 1:

Udostępnieniu podlega informacja publiczna, w szczególności o:

1) polityce wewnętrznej i zagranicznej, w tym o:
a) zamierzeniach działań władzy ustawodawczej oraz wykonawczej,
b) projektowaniu aktów normatywnych,
c) programach w zakresie realizacji zadań publicznych, sposobie ich realizacji, wykonywaniu i skutkach realizacji tych zadań,
(...)

A także ustawowe przesłanki ograniczenia prawa do informacji, które polski ustawodawca przewidział w art. 5 ustawy:

1. Prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych.

2. Prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, oraz przypadku, gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa.

3. Nie można, z zastrzeżeniem ust. 1 i 2, ograniczać dostępu do informacji o sprawach rozstrzyganych w postępowaniu przed organami państwa, w szczególności w postępowaniu administracyjnym, karnym lub cywilnym, ze względu na ochronę interesu strony, jeżeli postępowanie dotyczy władz publicznych lub innych podmiotów wykonujących zadania publiczne albo osób pełniących funkcje publiczne - w zakresie tych zadań lub funkcji.

4. Ograniczenia dostępu do informacji w sprawach, o których mowa w ust. 3, nie naruszają prawa do informacji o organizacji i pracy organów prowadzących postępowania, w szczególności o czasie, trybie i miejscu oraz kolejności rozpatrywania spraw.

Proszę przy tym zwrócić uwagę, że w przypadku dokumentów, o które wnioskowało Stowarzyszenie, Ministerstwo nie argumentuje, że są one objęte tajemnicą państwową lub służbową (w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie informacji niejawnej i innych ustaw szczególnych).

Wiemy natomiast, że przedstawiciele Rządu RP nie brali udziału w żadnej z dotychczasowych sześciu sesji negocjacyjnych Porozumienia ACTA oraz, że nie planują udziału w ostatniej, siódmej takiej sesji (która właśnie rozpoczęła się w Meksyku; por. ACTA - odroczenie do Meksyku, a co potem?). MKiDN pisze: "Z uwagi na wyłączne kompetencje UE w zakresie polityki handlowej oraz przyjęty mandat negocjacyjny, ewentualny udział państw członkowskich jest bowiem ograniczony do roli obserwatorów. Tym samym udział delegacji Polski w negocjacjach nie wydaje się na obecnym etapie konieczny, chociaż nie wyklucza się takiego udziału w przyszłości, także przez wzgląd na obowiązki w tym zakresie, jakie Polska będzie musiała podjąć podczas sprawowania przewodnictwa w Radzie UE w 2011 r.".

Ale również:

Przyjęta w praktyce właściwość Ministerstwa w sprawach z zakresu egzekwowania praw własności intelektualnej spowodowała, że Ministerstwo bierze udział w wypracowaniu stanowiska UE odnośnie wszystkich rozdziałów Porozumienia, z wyjątkiem przepisów celnych, za które odpowiada Ministerstwo Finansów.

Zachęcam do lektury całości pisma, które właśnie otrzymałem (jako podpisany na wniosku o udostępnienie informacji publicznej Członek Zarządu Internet Society Poland), a które znaleźć można na stronie Stowarzyszenia ISOC Polska. Alternatywnie - plik z odpowiedzią dostępny jest również jako 2010_01_25_ISOC_Poland_informacja_ws_ACTA.pdf w niniejszym serwisie.

Trzeba się teraz szybko zastanowić, co dalej z tą odpowiedzią zrobić. Ciekawe, że Ministerstwo ubolewa w przekazanym piśmie, że prace negocjacyjne są utajniane, ponieważ - jak zauważa - wpływa to na negatywny odbiór prowadzonych prac...

W podlinkowanych wyżej tekstach można znaleźć treść wniosków. Przypomnę jedynie, że część wspólna trzech złożonych przez Stowarzyszenie była następująca:

Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej z dnia 6 września 2001 r. (Dz. U. Nr 112, poz. 1198) Stowarzyszenie ISOC Polska zwraca się z prośbą o udostępnienie informacji w następującym zakresie:

Polskie stanowisko w sprawie Anti-Counterfeiting Trade Agreement (ACTA), a w szczególności:

• imię, nazwisko i funkcja osoby prowadzącej w tej sprawie rozmowy i negocjacje oraz odpowiedzialnej za przygotowanie stanowiska Polskiego Rządu;
• treść dotychczasowych stanowisk Rządu/Ministerstwa w odniesieniu do traktatu
• treść dotychczasowych dokumentów związanych z negocjacjami w w/w sprawie oraz treść innych dokumentów dotyczących negocjowanego traktatu, które są w posiadaniu Rządu/Ministerstwa.

Więcej na stronie Stowarzyszenia: Wnioski o udostępnienie informacji publicznej na temat ACTA.

Na temat ACTA i okolic w niniejszym serwisie również w następujących materiałach:

• Kolejny wyciek materiałów na temat ACTA - stanowiska krajów członkowskich UE
• ACTA: Stanowienie prawa odrywa się od woli obywateli (również w Polsce)
• O tym się mówi: Anti-Counterfeiting Trade Agreement (ACTA)
• "Przyjaciele prezydencji" dyskutowali o przepisach karnych w ACTA
• Dokumenty nt. ACTA w Radzie Unii Europejskiej
• ISOC Polska prosi Premiera i ministrów o informacje publiczne w sprawie ACTA
• Klasyfikacja dokumentów UE ze względów bezpieczeństwa - na przykładzie dokumentu nt. ACTA
• "Piractwo", dostęp do informacji i prawa podstawowe (video)
• UK: Prace nad the Digital Economy Bill i uprawnienia "Pirate-Finder General"
• Hiszpańska Komisja ds Własności Intelektualnej niczym francuski urząd HADOPI
• Komentarz: skąd się wzięło blokowanie?