Dziennikarstwo obywatelskie a ochrona tajemnic - sprawa blogera Josha Wolfa

Niedawno informowałem o tym, że Sąd Apelacyjny Stanu Kalifornia odrzucił argumenty firmy Apple, domagającej się od blogerów ujawnienia źródeł opublikowanych informacji. Toczy się kolejna batalia prawna, która również może przyczynić się do sprecyzowania ram uprawiania obywatelskiego dziennikarstwa: Josh Wolf, bloger, a nawet "videobloger", toczy spór z władzami federalnymi. Aktualnie przebywa w areszcie, gdyż odmówił przekazania władzom nieopublikowanych materiałów, na których - jak twierdzi FBI - mogło zostać zarejestrowane podpalenie wozu policyjnego podczas zeszłorocznych zamieszek alterglobalistów.

Josh Wolf prowadzi swój blog pod adresem www.joshwolf.net. Od dłuższego czasu publikuje tam wideoklipy, które własnoręcznie nagrywa. Jako autor, bloger, dziennikarz - zaczął publikować własne materiały (artykuły, reportaże, klipy video) jeszcze przed rozkwitem popularności takich serwisów jak YouTube. Jak się dziś komentuje - wziął w ten sposób media w swoje ręce, przełamując monopol tradycyjnych gatekeeperów (w książkach o dziennikarstwie również nie tłumaczy się tego terminu, a chodzi o tych wszystkich, którzy decydują o tym, co czytelnicy mogą obejrzeć lub przeczytać w redagowanych mediach: o redaktorów i dziennikarzy, etc). Przygotowywane przez siebie video-reportaże publikował w swoim blogu, a zdarzało się też, iż emitowały je komercyjne stacje (za co Wolf otrzymywał potem wynagrodzenie). W tym sensie Josh Wolf jest wolnym strzelcem (freelancerem), ale nawet gdyby nie sprzedawał swoich materiałów komercyjnym sieciom medialnym - byłby dziennikarzem.

Jeden z materiałów prasowych, który następnie fragmentarycznie opublikowano również w mediach "głównego nurtu" dotyczył zamieszek, w których po jednej stronie stanęli alterglobaliści, protestujący przeciwko szczytowi G8, po drugiej zaś policja. Wszystko działo się w San Francisco. Policja zwróciła się do Wolfa z żądaniem przekazania niepublikowanych materiałów, gdyż - jej zdaniem - mogło być tam utrwalone podpalanie przez protestujących policyjnego radiowozu, a więc popełnienie przestępstwa federalnego. Wolf oświadczył, że podpalenia wozu policji nie ma w jego materiałach i odmówił ich przekazania.

Sprawa trafiła do sądu. Wolf nie udostępnił ławie przysięgłych posiadanych przez siebie, wcześniej nieopublikowanych materiałów, a sędzia dystryktowy postanowił ukarać dwudziestoczteroletniego blogera za zniewagę sądu (odmowę współpracy). Władze federalne argumentują, iż mają prawo występować w tej sprawie, gdyż radiowóz policyjny jest częściowo przynajmniej własnością federalną (gdyż policja z San Francisco finansowana jest z federalnych funduszy antyterrorystycznych). W ten sposób federalne organy ścigania starają się argumentować za uchyleniem stanowych gwarancji ochrony tajemnicy dziennikarskiej.

Toczy się spór. Jak wiele praw ma bloger? Źródła dziennikarskie chronione są przez system prawa, jednak blogerzy coraz częściej przełamują monopole informacyjne mediów głównego nurtu a władze niechętnie chciałyby widzieć w każdym obywatelu dziennikarza (który mógłby powołując się na tajemnicę dziennikarską odmawiać współpracy z nimi). Dzięki internetowi każdy może stać się nadawcą materiału prasowego. Po przywołanym wyżej orzeczeniu w sprawie wycieku informacji z Apple - blogosfera odtrąbiła zwycięstwo, upowszechniając informację, że również blogerzy chronieni są przez konstytucyjne i stanowe gwarancje ochrony tajemnicy dziennikarskiej. Sędzia dystryktowy oraz federalni mają na ten temat inne zdanie, ale proces się jeszcze nie zakończył. Wolf deklaruje chęć obrony przysługujących dziennikarzom obywatelskim praw przed sądem i zbiera pieniądze na kontynuowanie sporu (który mógłby toczyć się przed sądem apelacyjnym - the 9th Circuit Court of Appeals).

Kiedy Wolf przebywa w areszcie - jego serwis redagowany jest przez matkę (Josh is in jail and this is his mom). Sprawę Josha poparła również palestra (the National Lawyers Guild), profesjonalne stowarzyszenia dziennikarskie (Society for Professional Journalists, the Reporters’ Committee For Freedom of the Press; to ostatnie pragnie wstąpić do procesu w charakterze "przyjaciela sądu" (PDF) - Amicus curiae), redakcje prasowe (the San Francisco Chronicle's editorial board), organizacje społeczne (the American Civil Liberties Union - ta organizacja również zgłosiła się do pełnienia roli Amicus curiae), a nawet władze miasta (San Francisco's Board of Supervisors)...

Screenshot bloga Josha Wolfa: The Revolution Will Be Televised, Grand Jury Resource Page. W internecie pojawiło się również the Josh Wolf Legal Support Wiki.

Adwokat Josha stwierdził, że sędzia dał jasny sygnał dziennikarzom, blogerom, oraz vlogerom (publikującym w Sieci spoty video), a także całemu społeczeństwu, że amerykański rząd będzie chciał, a przy współpracy sądu - będzie mógł z każdego obywatela uczynić śledcze ramie władz ("The courts have sent a clear message to journalists, bloggers, vloggers, and all citizens that the U.S. government will and can with the help of the federal courts make every person in the U.S. an investigative arm of the government").

Blogger Rights, wideoklip dotyczący sprawy dziennikarza i blogera Josha Wolfa. Powiedział on m.in.: "jeśli dziś federalni domagają się źródeł wiadomości w sprawie wozu policyjnego - jak daleko posuną się w przyszłości?" W wideoklipie również wypowiedź przedstawiciela National Lawyers Guild: "Ta sprawa nie dotyczy jedynie Josha Wolfa, ona dotyczy niezależnych mediów w całości". Wsparcia synowi udzieliła również matka Josha. W końcowej części klipu pokazano ekipy telewizyjne, oraz mikrofony dziennikarzy, którzy stali za kamerą filmującego te wypowiedzi vlogera.

Klip Judith Miller, dziennikarki NY Times, która nie została dopuszczona do uwięzionego Josha Wolfa. Ona również odmówiła ujawnienia swoich materiałów. Reprezentują różne strony politycznego dyskursu, jednak w tej sprawie, w której chodzi o ochronę tajemnicy dziennikarskiej, wspierają się wzajemnie. Mając do wyboru ochronę bezpieczeństwa narodowego oraz publiczny dostęp do informacji - co wybierzesz? W klipie również wypowiada się adwokat Josha, Jose Luis Fuentes.

Czytaj również:

• Freelance journalist jailed by federal judge
• Blogging All the Way to Jail
• National Lawyers Guild Condemns Attack on Free Press - palestra uważa, że wielka ława została nadużyta, by uzyskać dostęp do materiałów, które powinny być chronione przez prawo prasowe stanu California (California's Reporter Shield Law
• Judge locks up journalist over failure to turn over videotapes
• Blogging All the Way to Jail - komentarze w serwisie Slashdot
• Blogger jailed for shielding 'unpublished material'
• A blogger behind bars
• Blogger jailed by US court
• US blogger jailed

Jeśli chodzi o polskie podwórko, przeczytaj również:

• Lustracja blogerów i komentatorów
• Prezes Centrum Dobrych Mediów ochroni małoletnich przed szkodliwymi treściami
• Czy brak rejestracji internetowego serwisu to pretekst?
• Sankcja karna za brak rejestracji prasy
• Fotoreportaż z Klubu Informatyka: obywatelskie dziennikarstwo
• W Przemyślu wyrok w sprawie szycia...
• Prasa internetowa - blogi i kto może być dzinnikarzem?
• Prasa w internecie. Prawo jako zbyt mały garnitur?

Podobne doniesienia gromadzę w działach prasa, wolność słowa czy tajemnice...