Zwiększenie dostępności treści orzeczeń sądowych w Sejmie i zapowiedź jesiennych dyskusji

Myślę, że jawność postępowań i orzeczeń sądowych jest uregulowana i zagwarantowana w Konstytucji (Art. 45). Więc kwestia publicznego charakteru procedur i rozstrzygnięć sądowych nie podlego większczej dyskusji. Tylko z ważnych powodów można utajnić rozprawy i ten aspekt należy uwzględnić. Kwestia anonimizacji jest osobną niełatwą sprawą, która wymaga szczególnych rozwiązań.

Ale generalnie czas najwyższy, żeby publikować orzeczenia sądowe w jakimś ludzkim, działającym systemie. Intencje Gospodarza całkowicie popieram.

Są jakieś konkretniejsze informacje na temat projektu wspomnianym w przedostatnim zdaniu wpisu?

W każdym miesiącu czytam dokładnie co najmniej kilkadziesiąt orzeczeń dotyczących samorządów i to jest SKANDAL, że nie tyle nie są tam podawane dane osobowe wójtów, ale też w ogóle utajnia się dane urzędów, a nawet miast lub gmin, których samorządowcy przeważnie coś przeskrobali albo zinterpretowali przepisy po swojemu. „Burmistrz W.G., reprezentujący gminę H.” Tak ma wyglądać informacja publiczna według organów państwowych? I potem często mieszkańcy gminy nie mają pojęcia, że ich wybrany przedstawiciel np. permanentnie dostaje wyroki od sądów administracyjnych, bo prowadzi stricte polityczną (bezprawną!) grę.

Druga sprawa to katastrofalne opóźnienia w publikacjach wyroków. Rozumiem, że opracowanie tego trwa, ale wiele spraw ma charakter precedensowy, nawet kilkumiesięczne opóźnienie może przesądzić o setkach tysięcy złotych z publicznych pieniędzy – np. odsetek. Wiele gmin czeka za długo na publikację (uzasadnienie), utrzymując zanegowany przez sąd stan prawny, bo nie bardzo rozumieją co robią źle. Ja za ponaglenie w tej sprawie sądu dostałem kiedyś opieprz.

Zmiany bezwzględnie są konieczne i powinny pójść bardzo szerokim łukiem.

1. imiona i nazwiska osób pełniących funkcje publiczne,

W orzeczeniach związanych z pełnioną funkcją czy wszystkich? W jakich ramach czasowych (np. kiedy wyrok zostanie wydany gdy ktoś przestanie już pełnić taką funkcję).

Wczoraj poddałem do rozważenia pomysł odwrócenia perspektywy i ustalania tego co może być anonimizowane. Dzisiaj się z tego pomysłu wycofuję. Po paru własnych przemyśleniach i po kilku krótkich lekturach myślę jednak, że zasada generalneej anonimizacji danych osobowych w sieci powinna być zachowana.

W Szwajcarii stosuje się zasadę, że wyroki dostarczane prasie są generalnie jawne. Prasa ma obowiązek informaowania o ważnych sprawach i ma w zasadzie również obowiązek kontrolowania osób publicznych. No ale tam jest chyba dojrzalsza prasa i media.

Natomiast publikacje w sieci, o których tutaj głównie mówimy są z reguły w pełni anonimizowane ze względu na ochronę danych osobowych. Czasem się z tym przesadza. Czytałem prześmiewczy artykuł o sporze hodowców krów i publikacji wyroku, w którym ukryto nie tylko nazwiska stron sporu, ale również imiona krów. No ale na wsi można zidentyfikować strony sporu na podstawie imion krów.

Argumenty za pełną anonimizacją wyroków publikowanych w sieci widzę takie:

a) Wiedomo, że materiały opublikowane w sieci pozostają tam "na wieki" i są każdemu dostępne jak również są przetwarzalne. Dane osobowe, sam fakt bycia uczestnikiem sporu a nawet świadkiem sporu, zachowania w obliczu sądu są kwestią prywatną człowieka i nie powinny być przeciwko niemu w żaden sposób wykorzystywane. Na przykład przez oddziały personalne w firmach, przez ubezpieczenia, przez przyszłych przyjaciół i worgów. Nawet najcięższe zbrodnie ulegają po pewnym czasie zatarciu. W momencie publikacji w Internecie cały ten mechanizm stałby się fikcją.

b) Gdy się dobrze zastanowić, to w publikowanych wyrokach w zasadzie nikogo nie powinny interesować podmioty sporu, chcociaż w szczególnych sytuacjach to informacja może być dla oceny sądu i wyroku istotna. Interesujący jest zazwyczaj tylko przedmiot, okoliczności, tok rozumowania sądu, uzasadnienie oraz wynik rozprawy. Do tego powinna mieć opinia publiczna dostęp a reszta nie powinna jej zbytnio obchodzić. Przy decyzjach szczególnie kontrowersyjnych lub niezrozumiałych opinia publiczna powinna mieć możliwość głębszego "drążenia" sprawy, ale tutaj powinny zadziałać inne instytucje i inne procedury (na przykład media)

c) Generalna anonimizacja upraszcza znacznie procedurę. Po prostu wszystko taśmowo się przed publikacją anonimizuje (technicznie pozostają nadal problemy, podobno jest sporo w tych kwestiach niedociągnięc i pomyłek mających nawet konsekwencje procesowe).

Jednym słowem, teraz uważam, że w Internecie powinna obowiązywać pełna anonimizacja, natomiast instytucje mające uzasadniony interes publiczny powinny mieć pod pewnymi zastrzeżeniami dostęp do pełnych informacji, ale innymi kanałami.

Generalnie jestem zawsze za pełną jawnością wszystkiego co nie jest utajnione a ma charakter publiczny. Postępowania i wyroki sądów mają niewątpliwie charakter publiczny, natomiast sprawy i osoby których one dotyczą mają w dużej większości charakter prywatny, czasem wręcz głęboko prywatny. Tutaj powstaja konflikt, który być może jest do rozwiązania w powyżej przedstawiony sposób.

Po co wymyślać skomplikowane mechanizmy aninimizacji. Wystarczy skorzystać z doświadczeń z zakresu np. anonimizacji akt medycznych:
http://jmit.us.edu.pl/cms/jmitjrn/16/10-17-Marciniak.pdf

System merytoryczne w sądach mają wszystkie informacje potrzebne do zbudowania 100% skutecznego mechanizmu anonimizacji danych stron i tak to powinno się odbywać.

Niestety MS ma zamiar wydać 5 mln złotych na rozwój komercyjnego systemu anonimizacji, który wchłonie wszystkie doświadczenia w tym zakresie i zamknie w licencjonowanym kodzie źródłowym za który będziemy płacić do roku grube miliony zł.

Ustawę o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej uchwalono na pos. nr 79 dnia 07-11-2014. Art. 13 tej ustawy bdzmi:

Art. 13.
W ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2014 r. poz. 782) w art. 6 w ust. 1 w pkt 4 w lit. a dodaje się tiret trzecie w brzmieniu:
„– treść orzeczeń sądów powszechnych, Sądu Najwyższego, sądów administracyjnych, sądów wojskowych, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu,”.

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2015 r., z wyjątkiem art. 1, art. 32 i art. 33, które wchodzą w życie z dniem 1 kwietnia 2015 r. Oznacza to, że z dniem 1 stycznia 2015 roku nie może być wątpliwości, że treść orzeczeń sądów powszechnych, Sądu Najwyższego, sądów administracyjnych, sądów wojskowych, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu jest informacją publiczną.

Kilka dni temu, 13 stycznia 2015 roku, odbyło się w Sejmie II czytanie Rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw.

Zgodnie z aktualnym stanem tego projektu mamy tam Dział VIa (przetwarzanie danych osobowych oraz informatyzacja sądów), tam rozdział 2 pt. "Informatyzacja sądów", a w nim m.i. (wytłuszczenie moje):

(...)
Art. 175c. § 1. Minister Sprawiedliwości wykonuje zadania z zakresu informatyzacji sądów polegające na projektowaniu, wdrażaniu, eksploatacji, integracji, rozwoju i udostępnianiu systemów teleinformatycznych obsługujących postępowanie sądowe lub sądy, zabezpieczaniu danych osobowych przetwarzanych w tych systemach, koordynowaniu tych działań oraz zapewnieniu możliwości wymiany danych pomiędzy tymi systemami, w szczególności:
1) administruje systemem teleinformatycznym, w którym jest prowadzona centralna lista mediatorów, i udostępnia ten system;
2) administruje systemem teleinformatycznym, w którym jest prowadzona centralna lista biegłych sądowych, i udostępnia ten system;
3) administruje systemem teleinformatycznym, w którym jest prowadzona centralna lista lekarzy sądowych, i udostępnia ten system;
4) administruje systemem teleinformatycznym zapewniającym transkrypcję zapisu dźwięku z przebiegu posiedzenia jawnego i udostępnia ten system sądom;
5) administruje systemem teleinformatycznym zapewniającym sądom możliwość przechowywania i zabezpieczania akt spraw sądowych prowadzonych w całości lub w części w postaci elektronicznej i udostępnia ten system sądom;
6) administruje systemem teleinformatycznym, w którym jest prowadzony zbiór orzeczeń przesłanych przez prezesów sądów, i udostępnia ten system;
7) umożliwia identyfikację uczestników postępowań i ich pełnomocników w systemach teleinformatycznych obsługujących postępowanie sądowe lub sądy, jeżeli przepis szczególny tak stanowi;
8) świadczy usługi certyfikacyjne w rozumieniu art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. z 2013 r. poz. 262).

§ 2. Minister Sprawiedliwości może w celu określonym w § 1 utworzyć w sądzie apelacyjnym lub jednostce organizacyjnej podległej Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanej system teleinformatyczny lub bazę danych w rozumieniu ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz. U. Nr 128, poz. 1402, z późn. zm. )).

§ 3. Minister Sprawiedliwości może przekazać jednostce organizacyjnej podległej Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanej wykonywanie zadań z zakresu informatyzacji postępowania sądowego lub sądów.

§ 4. Minister może wyznaczyć sąd lub sądy do wykonywania zadań wymienionych w § 1.

Art. 175d. § 1. Prezes sądu przekazuje sądowi wyznaczonemu na podstawie art. 175c § 4 treść orzeczeń za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

§ 2. Zbiór orzeczeń, o których mowa w § 1, jest prowadzony i udostępniany w systemie teleinformatycznym przez sąd wyznaczony na podstawie art. 175c § 4.

§ 3. Minister Sprawiedliwości określa, w drodze rozporządzenia, kategorie i rodzaje spraw, w których orzeczenia podlegają obowiązkowemu udostępnieniu w Biuletynie Informacji Publicznej sądu, o którym mowa w § 1, oraz sposób i tryb ich anonimizacji i udostępniania, mając na względzie konieczność zapewnienia szerokiego dostępu do orzecznictwa sądów powszechnych i zapewnienia funkcji informacyjnej publikowanych orzeczeń oraz ochronę prywatności uczestników postępowań sądowych, a także konieczność właściwego zabezpieczenia informacji przed ich utratą, zniekształceniem, nieuprawnionym dostępem do nich, ich usunięciem lub inną nieuprawnioną zmianą i zapewnienia rozpoznawalności dokonanych zmian lub usunięć i identyfikacji osób dokonujących tych czynności oraz minimalne wymagania dla systemów teleinformatycznych używanych do realizacji zadań publicznych, określone w odrębnych przepisach.
(...)

Czekamy jeszcze na wprowadzenie obowiązku publikacji w sądach powszechnych. Kłopot oczywiście polega na anonimizacji i by ona nie była nadmierna. Potem kwestia stworzenia jednolitego systemu i standardu anonimizacji również dla sądów administracyjnych. Prace trwają.

Przeczytaj również: Dyskusja nad standaryzacją dokumentu elektronicznego wymiaru sprawiedliwości

--
[VaGla] Vigilant Android Generated for Logical Assassination

Ustawa o ułatwieniu działalności gospodarczej wprowadza zmiany w ustawie o ochronie danych osobowych. Jedną z różnic jest powoływanie ABI zamiast dotychczasowego wyznaczania.

Czy ktoś potrafi się odnieść do kwestii "powoływania ABI" tzn. czy powołanie ABI jest nawiązaniem stosunku pracy na podstawie powołanie z Kodeksu Pracy ?

Z ciekawostek - w rumuńskim systemie Jurindex wykorzystuje się aplikację @Hotmod do automatycznej anonimizacji orzecznictwa sądowego.
Rumuńskie orzecznictwo jest zanonimizowane do cna, łącznie z numerami spraw czy imionami i nazwiskami sędziów. Nie wygląda to najlepiej. Co kraj, to...