W sprawie Leszka Szymczaka wniosek o wyłączenie prokuratora ze sprawy

Jak informowałem wcześniej (por. Część sprawy GBY.pl (odpowiedzialność za "materiał prasowy") wraca do pierwszej instancji) po raz kolejny sąd pierwszej instancji zaczął zajmować się zarzutami dotyczącymi odpowiedzialności za komentarze publikowane na forum internetowym. Rozprawa miała odbyć się 23 września, ale wyznaczono kolejny termin: 4 listopada. Powodem jest złożenie przez obronę wniosku o wyłączenie ze sprawy prokuratora Ryszarda Krzemianowskiego. Zdaniem obrony prokurator może być nieobiektywny. Przełożony prokuratora ten wniosek będzie rozpatrywał.

Dla przypomnienia trzeba napisać, że sąd pierwszej instancji wyrokował już w tej sprawie, następnie zarówno obrona jak i prokuratura złożyła apelację. Sąd drugiej instancji wydał wyrok (por. Wyrok z uzasadnieniem (sygn. akt. VI Ka 409/07)) i część sprawy zakończyła się prawomocnym orzeczeniem (chodzi o problem "wydawanie dziennika lub czasopisma bez rejestracji"; tu obrona poprosiła Rzecznika Praw Obywatelskich o złożenie wniosku o kasację do Sądu Najwyższego, a jednocześnie Helsińska Fundacja Praw Człowieka przygotowała skargę konstytucyjną dotyczącą art. 45 ustawy Prawo prasowe). Druga część tej sprawy, która dotyczy stawianych przez prokuraturę zarzutów z art. 49a Prawa prasowego, została skierowana przez Sąd Okręgowy do Sądu Rejonowego w celu ponownego rozpatrzenia. Sąd okręgowy zasugerował też sądowi niższej instancji, by ten poprosił prokuraturę, by jeszcze raz przyjrzała się stawianym zarzutom (cytując uzasadnienie Sądu Okręgowego: "Przy ponownym rozpoznaniu sprawy w części uchylonej, w toku wstępnej kontroli aktu oskarżenia, rozważyć należy jej zwrot do postępowania przygotowawczego w celu usunięcia istotnych braków we wskazanym wyżej zakresie"). Sąd Rejonowy tak uczynił (wydając Postanowienie Sądu Rejonowego II Wydział Karny z 26 marca 2008 roku (sygn. akt II K 130/08), w którym to postanowieniu Sąd Rejonowy zwraca Prokuraturze Rejonowej w Bytowie sprawę do ponownego rozpatrzenia (ZIP)) - przekazał sprawę prokuraturze, ta jednak konsekwentnie oskarża i po modyfikacji aktu oskarżenia sprawa trafiła znów do Sądu Rejonowego.

Art. 49a ustawy Prawo prasowe brzmi:

Redaktor, który nieumyślnie dopuścił do opublikowania materiału prasowego zawierającego znamiona przestępstwa, o którym mowa w art. 37a
- podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności .

Wcześniej Sąd Okręgowy rozpatrujący apelację uznał, że sam portal jest dziennikiem w rozumieniu art. 7 ust. 2 pkt. 2 w zw. z art. 7 ust. 2 pkt 1 Prawa prasowego, a komentarz czytelnika jest materiałem prasowym w rozumieniu przepisów ustawy i redaktor może ponosić odpowiedzialność za jego treść, jeśli zawiera znamiona przestępstwa (chociaż w apelacji oskarżony wskazywał, iż w tym przypadku powinno stosować się przepisy ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, w tym przepisy art. 14 i 15 tej ustawy, jednak "z uwagi uchylenia części zaskarżonego orzeczenia, Sąd Odwoławczy, w trybie art. 436 kpk, odstąpił od rozpoznania zarzutów zawartych w obu środkach odwoławczych, gdyż rozpoznanie ich na tym etapie byłoby przedwczesne").

Jaka jest problemu na tym etapie sprawy? Jak zauważył Sąd Okręgowy:

Należy zauważyć, że art. 52a kk przewiduje karę aresztu, ograniczenia wolności lub grzywny m.in. za publiczne nawoływanie do popełnienia przestępstwa, w tym przestępstwa skarbowego, lub za ich pochwałę, jeżeli zasięg czynu albo jego skutki nie były znaczne. A zatem odpowiedzialność karna za przestępstwo przewidziane w art. 255 kk jest możliwa tylko wtedy, gdy wykazane zostanie, że zasięg czynu bądź jego skutki były znaczne.

Sąd Rejonowy zwracając sprawę prokuraturze wskazał na istotne braki w postępowaniu i zgodnie z sugestią Sądu Okręgowego zauważył, że nie wynika z przekazanego materiału dowodowego, że zasięg i skutki czynu były "znaczne" (pojawiło się zatem pytanie: czy komentarze dotyczące komornika, które to komentarze stały się powodem złożenia przez prokuraturę aktu oskarżenia, w ogólnie nie naruszały jakiejkolwiek normy karnej, czy stanowiły (ewentualnie) wykroczenie, czy też stanowiły już przestępstwo, a od tego zależy odpowiedzialność redaktora; jeśli naruszały normę karną, a "zasięg i skutki" były "znaczne" - przestępstwo, a jeśli nie były - wykroczenie i wówczas nie będzie odpowiedzialności z art. 49a Prawa prasowego).

Nadal nie wiadomo jak i kiedy stosować art. 14 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, który to przepis wyłącza - w pewnych sytuacjach - odpowiedzialność usługodawcy z tytułu świadczenia usług drogą elektroniczną (por. przy okazji Nowelizujemy ustawę o świadczeniu usług drogą elektroniczną (kolejne podejście) oraz Projekt zmiany ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną) przy jednoczesnym braku obowiązku sprawdzania przekazywanych, przechowywanych lub udostępnianych przez usługodawcę danych (co wynika wprost z art. 15 ustawy).

Na razie obrona złożyła wniosek o wyłączenie ze sprawy prokuratora. Jak relacjonuje Serwis Głosu Pomorza w tekście Sprawa wydawcy internetowej Gazety Bytowskiej:

- Uzasadnienie jest takie, że mamy wątpliwości co bezstronności tego prokuratura. Działania prokuratura Ryszarda Krzemianowskiego były krytykowane w Gazecie Bytowskiej, też z związku ze sprawą komornika. Możemy podejrzeć, że w grę mogą wchodzić emocje z jego strony - mówi Piotr Fedusio, obrońca Szymczaka.
(...)
Wniosek mecenasa Fedusio rozpozna Jan Zborowski, prokurator rejonowy w Bytowie, przełożony Krzemianowskiego.