Projekt unijnej dyrektywy w sprawie dostępności stron internetowych administracji publicznej

Wczoraj na stronach Komisji Europejskiej opublikowano propozycję dotyczącą nowej dyrektywy unijnej, która ma dotyczyć dostępności (accessibility) stron internetowych administracji publicznej krajów członkowskich (Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council on the accessibility of public sector bodies' websites). Jest to kolejny - po ratyfikacji przez UE Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych - krok na drodze harmonizacji przepisów związanych z dostępnością zasobów internetowych. Warto się tej sprawie przyglądać. Tymczasem "odświeżono" też stronę internetową Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Nie wszyscy są zachwyceni "stylistyką" tej strony, chociaż - jak ogłosiła Kancelaria - w trakcie prac nad witryną położono pewien nacisk na kwestie dostępności....

Zacznijmy jednak od projektu dyrektywy. Treść projektu dyrektywy dostępna jest w trzech wersjach językowych (angielska, niemiecka i francuska) pod tytułem Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council on the accessibility of public sector bodies' websites. Istotne, że projektowana dyrektywa odwołuje się do przyjętego w 25 października 2012 roku Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (EU) Nr 1025/2012 w sprawie normalizacji europejskiej, zmieniającego dyrektywy Rady 89/686/EWG i 93/15/EWG oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 94/9/WE, 94/25/WE, 95/16/WE, 97/23/WE, 98/34/WE, 2004/22/WE, 2007/23/WE, 2009/23/WE i 2009/105/WE oraz uchylającego decyzję Rady 87/95/EWG i decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1673/2006/WE.

Standardem w Unii Europejskiej ma być dostępność na poziomie AA zgodnie z wersją 2.0 the Web Content Accessibility Guidelines (WCAG 2.0). Właściwie, to standard europejski ma dopiero powstać, ale ma być zbieżny z przywołanym standardem W3C. WCAG 2.0 stał się też standardem dostępności przyjętym w International Standardisation Organisation oraz the International Electrotechnical Commission (IEC) i można go cytować jako ISO/IEC 40500:2012. Tymczasowo - do czasu przyjęcia standardu europejskiego - dyrektywa odwołuje się (art. 5 propozycji) zatem do standardu ISO/IEC, czyli właśnie do WCAG 2.0.

Dyrektywa ma dotyczyć stron internetowych administracji publicznej, ponieważ prezentują one informacje kluczowe dla obywateli unijnych ("essential for citizens, and public expenditure in itself can create already a secure and sizable market for web-developers"). Co ciekawe - projekt, a raczej załącznik do projektu, przewiduję "listę" rodzajów stron internetowych, które mają mieć ów "kluczowy" dla obywateli charakter. Być może stanie się to jakimś przyczynkiem do tego, by w polskiej administracji publicznej zrobić wreszcie urzędową inwentaryzację stron rządowych? Trudno powiedzieć. Tymczasem proponowana list zawiera następujące pozycje:

(1) Income taxes: declaration, notification of assessment
(2) Job search services by labour offices
(3) Social-security benefits: unemployment benefits, child allowances, medical costs (reimbursement or direct settlement), student grants.
(4) Personal documents: passports or driving license
(5) Car registration
(6) Application for building permission
(7) Declaration to police, e.g. in case of theft
(8) Public libraries, e.g. catalogues and search tools
(9) Request and delivery of birth or marriage certificates
(10) Enrolment in higher education or university
(11) Notification of change of residence
(12) Health-related services: interactive advice on the availability of services, online services for patients, appointments.

Jak widać propozycja nie dotyczy wyłącznie serwisów "rządowych", ale też bibliotek publicznych lub wyższych uczelni.

Zgodnie z projektem dyrektywy kraje członkowskie mają wprowadzić mechanizm monitoringu dostępności swoich stron. Monitoring ma być zgodny z metodologią, która zostanie przygotowana przez Komisję i opublikowana Dzienniku Urzędowym UE. Nie da się monitorować czegoś, czego się wcześniej nie zinwentaryzuje.

Z propozycji wynika, że przed zaproponowaniem projektu dyrektywy pokuszono się o przygotowanie estymacji kosztów związanych z wprowadzeniem takich przepisów. Chociaż w ocenie skutków napisano, że wprowadzenie dyrektywy nie rodzi skutków na budżet unijny. Właśnie usiłuję znaleźć dokument zawierający analizę licząc, że może będzie tam coś o kosztach dla budżetów krajów członkowskich.

Dyrektywa przewiduje, że kraje członkowskie dokonają jej transpozycji do krajowych porządków prawnych do dnia 20 czerwca 2014 roku.

Czytam sobie projekt i zastanawiam się, jakie on może mieć "zęby". Zastanawiam się, w jaki sposób - poza monitoringiem, raportowaniem Komisji, etc. - będzie można wywierać wpływ na administrację publiczna, która tu czy tam, w tym lub innym serwisie internetowym, nie da rady wprowadzić (i utrzymać) zasad dostępności.

Aby sprostać takim wymogom - tak sobie głośno myślę - jest tylko jedna rada: trzeba zinwentaryzować serwisy administracji publicznej, ograniczyć ich liczbę, gdzie się da to je połączyć, zrezygnować z publikacji skanów w PDF-ach, wyznaczyć i przeszkolić urzędników odpowiedzialnych za utrzymanie dostępności...

Ostatnio strona internetowa Kancelarii Premiera postanowiła się przeobrazić. W notatce pt. "Nowa strona www.premier.gov.pl przyjazna dla niepełnosprawnych" czytam:

Pracując nad odświeżeniem naszego serwisu szczególną uwagę zwróciliśmy na to, by był on w pełni dostępny dla każdego użytkownika bez wyjątku, w tym osób z niepełnosprawnością. W osiągnięciu tego celu pomogli nam eksperci z Fundacji Integracja.

Uważam, że to dobrze, że Kancelaria Premiera widzi problem dostępności. Uważam, że to dobrze, że nawet uwzględniono tą problematykę przy "odświeżaniu" serwisu. Osobiście uważam, a jest to po prostu podyktowane moją estymą do tego rozwiązanie - dobrze, że nowy serwis internetowy Kancelarii postawiono na Drupalu...

Co zatem jest nie tak? Nie zmigrowano do nowego serwisu treści, które były publikowane w KPRM wcześniej. Przeniesiono je tylko do "archiwum". W efekcie nie korzystają one z rozwiązań zwiększających dostępność. Serwis Kancelarii Premiera nadal korzysta z różnych "zewnętrznych" w stosunku do serwisu rządu serwisów. Facebook, Twitter, Google, YouTube, Flickr... Niestety linku do VaGla.pl nie znalazłem i zastanawiam się, nad koncepcją równego traktowania wszystkich przez władze publiczne. Cieszy, że przy obrazkach jest znacznik ALT, który zawiera alternatywny w stosunku do grafik tekst, jednak w dziale multimediów mają się znaleźć też filmy video. Na razie link kieruje do całkiem "białej" strony. Pytanie brzmi: czy zespół prasowy Kancelarii Premiera będzie przygotowywał transkrypcję wszystkich materiałów wideo, które będą na stronie Premiera publikowane? Zobaczymy.

Przeczytaj również:

• Prezydent RP ratyfikował dziś Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych - tutaj wraz z linkami do wcześniejszych materiałów na temat procesu przygotowywania i ratyfikowania Konwencji ONZ
• Dyskryminacja osób niewidomych przez PARP, ignorowanie obywatela proszącego o interwencję
• Dyskryminująca PARP - pojawiły się pierwsze odpowiedzi

PS

Warto przy tym prezczytać także opublikowany na stronach Internet Society Poland tekst "Object ... has no method cookie" w nowym serwisie Prezesa Rady Ministrów.