Dyskryminacja osób niewidomych przez PARP, ignorowanie obywatela proszącego o interwencję

W dniu 26. września Roman Roczeń wysłał drogą elektroniczną - przy pomocy platformy ePUAP (nawet podpisane za pomocą profilu zaufanego ePUAP) - pisma do Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Rozwoju Regionalnego oraz do Rzecznika Praw Obywatelskich. W każdym z tych trzech przypadków prosił o interwencję wobec braku dostępności narzędzi służących pozyskiwaniu dotacji unijnych. Do Ministerstwa Gospodarki skierował skargę w związku z tym, że Minister Gospodarki jest szefem resortu nadzorującego działalność Państwowej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Do Ministra Rozwoju Regionalnego, jako do szefa resortu odpowiadającego za wydatkowanie środków pomocowych pochodzących z Unii Europejskiej. Do RPO zwrócił się z prośbą o interwencję w sprawie dyskryminacji osób niewidomych w dostępie do środków unijnych. No, właśnie. Roman nie widzi. Ale to pewnie nie przeszkodziłoby mu zapoznać się z odpowiedziami od ministrów, gdyby taka odpowiedź na jego skargę do niego dotarła (najlepiej elektronicznie, bo mógłby skorzystać z narzędzi udźwiękawiających, by sobie taką odpowiedź odsłuchać), ale nie otrzymał żadnej odpowiedzi, chociaż minęło już ponad 14 dni od ich wysłania. Natomiast RPO skierował pisma interwencyjne...

Zaczęło się od tego, że w czerwcu br. Roman Roczeń - osobiście uważam go za postać nietuzinkową, co jednak nie ma znaczenia dla opisywanych tu spraw - wysłał do PARP skargę na dyskryminacyjne praktyki stosowane na stronach bni.parp.gov.pl. Napisał w niej, że jest niewidzącym przedsiębiorcą i mimo, że posiada narzędzia i wiedzę, potrzebną do korzystania z Internetu, nie może w sposób swobodny złożyć wniosku za pośrednictwem wskazanej wyżej strony. Wskazał też dwie konkretne uwagi do strony internetowej PARP sygnalizując, że jego oczekiwania są naprawdę na poziomie elementarnej wiedzy o opisywaniu kontrolek, pól edycji itp.:

(...)
1. Użycie zabezpieczenia captcha bez żadnej alternatywy; (to przestarzała forma zabezpieczenia, a stosowanie jej przy każdorazowym logowaniu do własnego konta jest przejawem niezrozumienia celu takiego zabezpieczenia),

2. Niedbale przygotowana strona edycji danych wniosku. Mogę go jedynie założyć, bez możliwości wpisania czegokolwiek (chodzi o składnię html. Jest wykonana poniżej jakichkolwiek zasad programistycznej kultury).
(...)

Zadeklarował, że podejmie dalsze działania zmierzające do zmiany opisywanego przez niego stanu rzeczy, ponieważ zależy mu na zwiększeniu świadomości. Świadomości, że niewidomi przedsiębiorcy także mają prawo samodzielnie z dotacji UE korzystać i nie wolno im tego utrudniać.

Pierwszy list został całkiem zignorowany przez PARP.

Po ponownej interwencji p. Daniel Węgrzynek z Departamentu Programów Pilotażowych wreszcie coś odpisał:

Dziękujemy za przesłaną wiadomość zwracającą uwagę na poważny problem jakim jest zakaz dyskryminacji ze względu na sprawność fizyczną. Rzeczywiście, architektura generatora wniosków nie posiada funkcjonalności wypełnienia wniosków o udzielenie wsparcia dla osób słabowidzących oraz niewidomych.

Możliwości zmiany generatora wniosków w trwającym już naborze są ograniczone szczególnie czasem ich przeprowadzenia bez zagrożenia danych, które zawierają wnioski już złożone. Jednocześnie Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości podejmie wszelkie starania pod kątem budowy generatorów wniosków, które będą zawierać funkcjonalności umożliwiające swobodną pracę dla osób słabowidzących oraz niewidomych, tak by uczynić zadość zasadom równouprawnienia, także w dostępie do środków publicznych.

Biorąc pod uwagę podjęte przez Pana działania zmierzające do złożenia wniosku o udzielenie wsparcia do czasu odpowiedniej zmiany aplikacji proponujemy Panu niezbędną pomoc w wypełnieniu i złożeniu wniosku o udzielenie wsparcia. W tym celu uprzejmie proszę o kontakt...

Na to zaś odpowiedział Roman:

Szanowni Państwo. Zgłoszone przeze mnie uwagi nie dotyczą w żadnej mierze konieczności dostosowania generatora do wyjątkowych wymagań osób z dysfunkcją wzroku. Dotyczą elementarnej poprawności konstruowania stron internetowych z zachowaniem dbałości o poprawną składnię kodu html i stosowania się do zasad zgodnych z wytycznymi zawartymi w Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) 2.0 na poziomie A. Poziom niezgodności jest tak rażący, że należy traktować zgłoszenie jako usterkę, nie zaś sugestię poprawienia w przyszłych, bliżej nieokreślonych działaniach PARP.

Oczekuję konkretnej informacji, kiedy zostaną usunięte błędy opisane w zgłoszeniu.

Korzystając z pomocy osób widzących złożyłem wniosek, ale nie mogę przeczytać nawet jego treści. Konstrukcja pliku .pdf jest taka, że uniemożliwia programowi udźwiękawiającemu zapoznanie mnie z jego treścią. To kolejna, poważna usterka systemu.

W odpowiedzi dowiedział się, że:

W odpowiedzi na poniższą korespondencję uprzejmie informuję, że zmiany na których konieczność przeprowadzenia Pan wskazuje, są w praktyce dość złożone i wymagają oprócz implementacji także testów (przy pomocy takich samych narzędzi jakich używają osoby z dysfunkcją wzroku). Pragniemy jednocześnie powtórzyć, że dołożymy wszelkich starań by w kolejnym naborze umożliwić swobodną pracę dla osób słabowidzących oraz niewidomych lub co najmniej zminimalizować trudności w pracy w generatorze wniosków. Jednocześnie pragnę poinformować, że na kilka dni przed zamknięciem naboru w ramach Programu Bon na innowacje na stronie http://bni.test.parp.gov.pl udostępniona została dla Wnioskodawców wersja generatora z powiększaniem czcionek dla osób słabowidzących.

W odpowiedzi zaś Roman Roczeń odpisał:

Szanowni Państwo. Bardzo dziękuję za odpowiedź. Jednocześnie pragnę zwrócić uwagę, iż tak treść, jak i podjęte próby wprowadzenia udogodnień pokazują całkowity brak zrozumienia podnoszonych w skardze problemów.

Przypomnę, że zgłaszałem 3 usterki, których istnienie uniemożliwia mi równoprawne z innymi obywatelami korzystanie ze strony https://bni.parp.gov.pl 1. Zabezpieczenie captcha przy każdorazowym logowaniu, 2. błędna składnia html formularzy umieszczonych na omawianej stronie, która uniemożliwia wgląd i ewentualne korekty przekazanych Państwu danych, 3. błędnie utworzony plik wynikowy pdf, którego poprawności wypełnienia nie mogę zweryfikować.

Nie podejmują państwo prób rozwiązania żadnego z wymienionych błędów, mimo że co najmniej 2 z nich można usunąć bez najmniejszych szkód dla pozostałych wnioskodawców.

Natomiast wykonane przez Państwa udogodnienia na stronie http://bni.test.parp.gov.pl to albo żart (wszak powiększanie realizuje kombinacja klawiszy ctrl-+) albo potwierdza niezrozumienie istoty podnoszonego problemu. Na marginesie dodam, że choćby nie wiem jak powiększyć czcionkę na stronie, ani o milimetr nie przybliżamy się do udostępnienia jej osobom - jak ja - zupełnie niewidzącym.

Zupełnie inaczej rzecz wygląda, przy respektowaniu wspomnianych niżej zasad Web Content Accessibility Guidelines.

Oczekuję natychmiastowego usunięcia zabezpieczenia captcha, co stanowi podstawowe naruszenie zasad równoprawnego dostępu do utworzonego w systemie konta, a także konkretnych działań dla usunięcia pozostałych błędów.

Na koniec nadmienię, że obowiązuje już ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych, więc sformułowanie "dołożymy wszelkich starań", " jest co najmniej nie na miejscu.

To tyle, jeśli chodzi o korespondencję z PARP. W kolejnej odsłonie niewidomy przedsiębiorca skierował sygnalizowane we wstępie tej notatki pisam do MG, MRR i RPO. Warto przy tym pamiętać, że Polska ratyfikowała już Konwencję ONZ w sprawie praw osób niepełnosprawnych (por. Prezydent RP ratyfikował dziś Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych). Podczas ceremonii ratyfikowania Konwencji Pani Rzecznik Praw Obywatelskich zadeklarowała, że "z wielką chęcią przystąpi teraz do monitorowania sposobu działania Konwencji, będzie wspierała osoby niepełnosprawne przed sądami, w postępowaniach, które będą się toczyły również w oparciu o nowe przepisy". Mamy do czynienia właśnie z taką sytuacją.

Jak wspomniałem - Roman Roczeń postanowił skierować pisma do szefów resortów odpowiedzialnych za nadzór nad PARP oraz za wydatkowanie środków pomocowych pochodzących z Unii Europejskiej.

W piśmie do p. Waldemara Pawlaka, Ministra Gospodarki, napisał:

Moja skarga dotyczy dostępności (accessibility) generatorów służących do aplikowania o dotacje. Nadmieniam przy tym, że jestem doświadczonym użytkownikiem komputera i usług internetowych, więc problem nie leży po mojej stronie. Otóż starałem się o dotację na innowacyjną usługę internetową (generator dostępnych formularzy), a wniosek należało przygotować w generatorze wniosków. Ten właśnie generator sprawił, że samodzielne złożenie przeze mnie wniosku było niemożliwe. Po pierwsze - przy rejestracji i przy każdym logowaniu system wymagał ode mnie odczytania kodu obrazkowego. Po drugie - po skorzystaniu z pomocy innej osoby okazało się, że sam formularz także jest niedostępny. Wreszcie po trzecie - po wprowadzeniu danych (ponownie przez inną osobę) okazało się, że nie mogę zapoznać się z wygenerowanym plikiem PDF. W załączeniu przesyłam korespondencję, jaką przeprowadziłem z osobą odpowiedzialną za obsługę informatyczną. Analogiczna sytuacja powtórzyła się w wypadku innego generatora, gdy zamierzałem pozyskać dotację na pokrycie kosztów rejestracji patentu, co świadczy o tym, że problem ma naturę systemową. Dlatego zwracam się do Pana Ministra o interwencję, by taka sytuacja nie powtórzyła się w przyszłości. Techniki tworzenia dostępnych usług internetowych są szeroko opisane, więc nie ma przeszkód, by narzędzia do pozyskiwania środków unijnych były przygotowane na obsługę przez osoby niepełnosprawne. Sposób realizacji określa także Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych.

W piśmie do Minister Rozwoju Regionalnego Elżbiety Bieńkowskiej napisał dodatkowo:

Zwracam się do Pani jako do szefa resortu odpowiadającego za wydatkowanie środków pomocowych pochodzących z Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadami podstawowymi zapisanymi w Narodowych Strategicznych Ramach Odniesienia na lata 2007-2013 powinny być one wydawane ze spełnieniem kryterium niedyskryminowania nikogo (także ze względu na niepełnosprawność) i w duchu równości szans. Jako niewidomy przedsiębiorca uważam, że Państwowa Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości poważnie naruszyła te zasady.
(...)

Nie uzyskał jednak żadnej odpowiedzi na swoje pisma złożone wszak zgodnie ze wszelkimi zasadami składania skarg i wniosków. Został zignorowany.

Przedsiębiorca skierował również skargę do RPO, w której podniósł, że uniemożliwiono mu samodzielne złożenie wniosku o dotację, co uważa za dyskryminację bezpośrednią, a zatem złamanie art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przez Państwową Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Pismo to nie pozostało bez odzewu. Z biura Rzecznika Praw Obywatelskich zostało skierowane do Prezesa PARP pismo interwencyjne. Kiedy PARP się do niego ustosunkuje - wnioskodawca ma otrzymać też decyzję o stanowisku RPO w sprawie dalszych działań w tej sprawie.

Ciąg dalszy nastąpi.

Podobne materiały gromadzę w dziale accessibility niniejszego serwisu.