Transpozycja dyrektywy o retencji danych - kolejna próba

"Niemal czteroletni okres obowiązywania ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne wskazał na potrzebę usprawnienia niektórych mechanizmów i instytucji, w tym pełniejsze dostosowanie przepisów ustawy do prawa Unii Europejskiej: obowiązek implementacji nowej dyrektywy 2006/24/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 roku w sprawie zatrzymywania przetwarzanych danych w związku ze świadczeniem publicznych usług łączności elektronicznej oraz dostarczaniem publicznych sieci komunikacji elektronicznej, zmieniającej dyrektywę 2002/58/WE" - można przeczytać w uzasadnieniu do "kolejnego" projektu nowelizacji Prawa telekomunikacyjnego. Wskazana dyrektywa dotyczy retencji danych. To nie pierwszy raz. W 2006 roku, w tekście Udostępniono projekt nowelizacji prawa telekomunikacyjnego, przywoływałem praktycznie ten sam wstęp do uzasadnienia noweli, tylko wówczas zaczynał się od słów "Prawie dwuletni okres obowiązywania ustawy..."

Projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo telekomunikacyjne oraz niektórych innych ustaw został przyjęty przez rząd już jakiś czas temu, bo 7 października 2008 r. Z rzeczy wartych zauważenia: proponuje się zmianę definicji "usługi telekomunikacyjnej", ale nadal polega ona "głównie" na przekazywaniu sygnałów w sieci telekomunikacyjnej, tylko że teraz zaproponowano wykreślenie istniejących wciąż postanowień, na mocy których usługa poczty elektronicznej nie stanowi usługi telekomunikacyjnej. Było na temat tego przepisu wiele w tym serwisie (por. Poczta elektroniczna w prawie telekomunikacyjnym, O nadużyciu semantycznym czyli telefonii internetowej, Handel via skrzynka poczty elektronicznej - a wcześniej co?, O usłudze telekomunikacyjnej i poczcie elektronicznej, Trudna materia, sprzeczne interesy czyli o prawie telekomunikacyjnym i w wielu innych, głównie przy okazji wcześniejszych prac legislacyjnych związanych ze spamem). Właściwie, to przywołam całe uzasadnienie do proponowanej noweli art. 2 pkt 48 Prawa telekomunikacyjnego:

Zmiana w definicji usługi telekomunikacyjnej ma na celu objecie regulacjami telekomunikacyjnymi tych aspektów poczty elektronicznej, które polegają na przekazywaniu sygnałów w sieci telekomunikacyjnej. W tym celu wykreślono zapis, iż usługa poczty elektronicznej nie stanowi usługi telekomunikacyjnej. Jest to zgodne z Dyrektywami 2002/58/WE i 2002/21/WE, a także pozwoli na wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych, co do pojęcia poczty elektronicznej.

Istniejący dotychczas zapis mógł budzić wątpliwości interpretacyjne co do zakresu pojęcia przekazywania poczty elektronicznej i usługi poczty elektronicznej. Tymczasem nie są to pojęcia tożsame, co wynika jednoznacznie z Dyrektyw.

Dyrektywa 2002/58/WE nie definiuje wprost usługi poczty elektronicznej, definiuje jedynie pocztę elektroniczna, jako wszelkiego rodzaju wiadomości tekstowe, głosowe, dźwiękowe lub wizualne przesyłane przez publiczną sieć telekomunikacyjną, które mogą być przechowywane w sieci lub w urządzeniu końcowym odbiorcy dopóki nie zostaną przez niego odebrane. Poczta elektroniczna jest jednym z rodzajów przekazu, który podlega ochronie zgodnie z przepisami omawianej dyrektywy.

Z kolei pojecie usługi przekazywania poczty elektronicznej jest wyraźnie objęte dyrektywą ramowa, co statuuje pkt 10 motywów tej dyrektywy. Powyższe potwierdza również art. 2c tej dyrektywy w definicji usługi łącznosci elektronicznej, tj. usługi polegającej całkowicie lub częściowo na przekazywaniu sygnałów w sieciach łącznosci elektronicznej, w zakres której wchodzą usługi telekomunikacyjne i usługi transmisyjne świadczone poprzez sieci nadawcze.

Definicja ta jest tożsama z definicja usługi telekomunikacyjnej w polskim PT. Obie te definicje obejmują swym zakresem usługę przekazywania poczty elektronicznej. Sama usługa poczty elektronicznej nie jest usługa telekomunikacyjna, gdyż jej zasadniczymi elementami są: udostępnienie indywidualnego konta pocztowego, zapewnienie możliwości odbierania poczty elektronicznej kierowanej na konto pocztowe, zapewnienie możliwości wysyłania poczty elektronicznej z konta pocztowego, zapewnienie możliwości przechowywania poczty elektronicznej. W związku z powyższym należy uznać, iż usługa ta jest usługa społeczeństwa informacyjnego, wyłączona mocą art.2c dyrektywy ramowej z zakresu usług łączności elektronicznej.

Jedynie drugie z powyższych pojęć, czyli pojecie „usługa przekazywania poczty elektronicznej” jest usługa telekomunikacyjna i zmieniona nowelizacją treść przepisu art. 2 ust. 48 jest skutkiem przyjętej powyżej interpretacji definicji związanych z poczta elektroniczna.

Pamiętam, jak powstawał ten przepis (wyłączający pocztę elektroniczną z usługi telekomunikacyjnej). Chodziło w nim o to, by nie trzeba było prosić konsumentów chcących założyć sobie zdalnie konto poczty elektronicznej o przybycie do siedziby portalu internetowego i wylegitymowanie się dowodem osobistym w celu ustalenia jego tożsamości (por. Papierowe nowe Prawo telekomunikacyjne, Prawo telekomunikacyjne - zaczyna się. Znowu. i w innych tekstach w dziale telekomunikacja). Swoją drogą to nie sprawiedliwe. Ministerstwo wyjmuje z szuflady przygotowywane przez lata projekty, coś w nich zmienia, rząd przyjmuje, a analiza i wyłapywanie tych zmian jest znacznie trudniejsza niż lekka modyfikacja projektu. Trzeba przeczytać całość, bo nie wiadomo czym się różni od poprzedniej wersji. Najgorzej mają "nowi w branży". Oni muszą przekopywać się przez wszystko od początku. Jedno jest pewne - nawet jeśli jakiś projekt został raz storpedowany przez zainteresowane jakąś regulacją podmioty, albo upadł ze względu na np. koniec kadencji Sejmu i zmianę rządu, to można liczyć się z tym, że w nowej-starej postaci wypłynie (por. Nowy stary projekt nowelizacji Prawa telekomunikacyjnego).

Przeczytaj również: "Szwedzi witają nowy porządek", czyli retencja danych "na granicach" oraz Inwigilacja w Wielkiej Brytanii - projekt centralnej bazy danych na temat komunikacji elektronicznej obywateli