Handel via skrzynka poczty elektronicznej - a wcześniej co?

Nie wiem, skąd taki optymizm, zarówno u redaktora GazWyba, jak i u Vagli ;-) Tajemnica komunikowania się, zadekretowana w konstytucji, nie ma zbyt wielkiego przelożenia na pocztę elektryczną.

W przypadku poczty polskiej z trąbką, reguły dotyczące tajemnicy reguluje Prawo pocztowe. Podobnie jest np. z rozmowami telefonicznymi czy przekazem internetowym. Jednak... (p)osłowie poprzedniej kadencji pd naciskiem wszelkiego typu portali internetowych zadecydowali, że poczta elektroniczna nie podlega pod ustawę Prawo telekomunikacyjne. Nie podlega więc pod tajemnicę telekomunikacyjną, czyli nie podlega pod nic!!!

W związku z tym wszelkie naruszenia tajemnicy w stosunku do e-maili można, co najwyżej, "ścigać" na mocy Kodeksu cywilnego, a tu (jak powszechnie wiadomo) trzeba wykazać szkodę i uzasadnić wysokość roszczeń. Więc optymizm autorów można przyrównac do pesymizmu prokuratorow i policjantów, którzy na zasadzie niedasię odpuścili...

Sowją drogą, czy jestescie pewni, że aby zostać prokuratorem, trzba skończyć jakiekolwiek studia? ;-) Jakiś łańcuszek przyczynowo-skutkowy mi w tutejszym blogu wychodzi ;-)

Tak przy okazji - z powyższego wynika, że komunikacja peer to peer podlega wiekszej ochronie, niż te magiczne skrzynki :-P

Jeszcze przed tym, jak zaprzęgniemy w pełni do pracy KPK (a więc jeszcze przed tym gdy będziemy mieli do czynienia z czynnościami procesowymi - tj. zachowaniami uczestników procesu karnego, z którymi prawo wiąże skutki procesowe) czynności operacyjne czy operacyjno-rozpoznawcze policji podlegają kontroli.

A chodzi m.in. o art. 19 ust 1 ustawy o Policji. Wprowadzenie kontroli operacyjnej możliwe jest po spełnieniu dwóch warunków. Trzeba ocenić czy chodzi o zapobieżenie przestępstw, o których mowa w ust. 1 art 19, a potem czy sąd okręgowy, na pisemny wniosek Komendanta Głównego Policji, złożony po uzyskaniu pisemnej zgody Prokuratora Generalnego albo na pisemny wniosek komendanta wojewódzkiego Policji, złożony po uzyskaniu pisemnej zgody właściwego miejscowo prokuratora okręgowego, w drodze postanowienia zarządził taką kontrolę operacyjną... W przypadkach niecierpiących zwłoki - również istnieje taka kontrola sądu (art. 19 ust. 3)... W ust. 6 tego art. mowa zaś jest o tym na czym w polega kontrola operacyjna - w szczególności polega ona na kontrolowaniu treści korespondencji, (...) stosowaniu środków technicznych umożliwiających uzyskiwanie w sposób niejawny informacji i dowodów oraz ich utrwalanie, a w szczególności treści rozmów telefonicznych i innych informacji przekazywanych za pomocą sieci telekomunikacyjnych...

Kontrolę operacyjną zarządza się na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Sąd okręgowy może (art. 19 ust. 8) jednorazowo przedłużyć kontrolę operacyjną na okres nie dłuższy niż kolejne 3 miesiące. Uzyskanie takiego zarządzenia związane jest z formalnymi wnioskami, w które mogą złożyć Komendant Główny Policji lub komendant wojewódzki Policji, a zgodę (pisemną) musi wyrazić właściwy prokurator... W uzasadnionych przypadkach, gdy wniosek złoży Komendant Główny Policji a zgodę wyrazi Prokurator Generalny - sąd może wydać postanowienie o kontroli operacyjnej przez czas oznaczony również po upływie tych okresów...

Zacytuje może art. 19 w całości.. To długi artykuł, a zawsze się przyda referencyjnie:

Art. 19. 1. Przy wykonywaniu czynności operacyjno-rozpoznawczych, podejmowanych przez Policję w celu zapobieżenia, wykrycia, ustalenia sprawców, a także uzyskania i utrwalenia dowodów ściganych z oskarżenia publicznego, umyślnych przestępstw:

1) przeciwko życiu, określonych w art. 148-150 Kodeksu karnego,

2) określonych w art. 134, art. 135 § 1, art. 136 § 1, art. 156 § 1 3, art. 163 § 1 3, art. 164 § 1, art. 165 § 1 3, art. 166, 167, 173 § 1 3, art. 189, 204 § 4, art. 223, 228, 229, 232, 245, 246, 252 § 1-3, art. 253, 258, 269, 280-282, 285 § 1, art. 286, 296, 299, § 1-6 oraz w art. 310 § 1, 2 4 Kodeksu karnego,

3) przeciwko obrotowi gospodarczemu, określonych w art. 297-306 Kodeksu karnego, powodujących szkodę majątkową lub skierowanych przeciwko mieniu, jeżeli wysokość szkody lub wartość mienia przekracza pięćdziesięciokrotną wysokość najniższego wynagrodzenia za pracę określonego na podstawie odrębnych przepisów,

4) skarbowych, jeżeli wartość przedmiotu czynu lub uszczuplenie należności publicznoprawnej przekraczają pięćdziesięciokrotną wysokość najniższego wynagrodzenia za pracę określonego na podstawie odrębnych przepisów,

5) nielegalnego wytwarzania, posiadania lub obrotu bronią, amunicją, materiałami wybuchowymi, środkami odurzającymi lub substancjami psychotropowymi albo ich prekursorami oraz materiałami jądrowymi i promieniotwórczymi,

6) określonych w art. 8 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Przepisy wprowadzające Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 554 i Nr 160, poz. 1083 oraz z 1998 r. Nr 113, poz. 715),

7) określonych w art. 20 ustawy z dnia 26 października 1995 r. o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. Nr 138, poz. 682, z 1997 r. Nr 88, poz. 554 i Nr 104, poz. 661 oraz z 2000 r. Nr 120, poz. 1268),

8) ściganych na mocy umów i porozumień międzynarodowych, gdy inne środki okazały się bezskuteczne albo zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że będą nieskuteczne lub nieprzydatne, sąd okręgowy, na pisemny wniosek Komendanta Głównego Policji, złożony po uzyskaniu pisemnej zgody Prokuratora Generalnego albo na pisemny wniosek komendanta wojewódzkiego Policji, złożony po uzyskaniu pisemnej zgody właściwego miejscowo prokuratora okręgowego, może, w drodze postanowienia, zarządzić kontrolę operacyjną.

2. Postanowienie, o którym mowa w ust. 1, wydaje sąd okręgowy właściwy miejscowo ze względu na siedzibę składającego wniosek organu Policji.

3. W przypadkach niecierpiących zwłoki, jeżeli mogłoby to spowodować utratę informacji lub zatarcie albo zniszczenie dowodów przestępstwa, Komendant Główny Policji lub komendant wojewódzki Policji może zarządzić, po uzyskaniu pisemnej zgody właściwego prokuratora, o którym mowa w ust. 1, kontrolę operacyjną, zwracając się jednocześnie do właściwego miejscowo sądu okręgowego z wnioskiem o wydanie postanowienia w tej sprawie. W razie nieudzielenia przez sąd zgody w terminie 5 dni od dnia zarządzenia kontroli operacyjnej, organ zarządzający wstrzymuje kontrolę operacyjną oraz dokonuje protokolarnego, komisyjnego zniszczenia materiałów zgromadzonych podczas jej stosowania.

4. Sąd okręgowy może zezwolić, na pisemny wniosek Komendanta Głównego Policji lub komendanta wojewódzkiego Policji, złożony po uzyskaniu pisemnej zgody właściwego prokuratora, na odstąpienie od zniszczenia materiałów, o których mowa w ust. 3, jeżeli stanowią one dowód lub wskazują na zamiar popełnienia przestępstwa, dla wykrycia którego na podstawie przepisów ustawowych może być prowadzona kontrola operacyjna lub czynności operacyjno-rozpoznawcze.

5. W przypadku potrzeby zarządzenia kontroli operacyjnej wobec osoby podejrzanej lub oskarżonego, we wniosku organu Policji, o którym mowa w ust. 1, o zarządzenie kontroli operacyjnej zamieszcza się informację o toczącym się wobec tej osoby postępowaniu.

6. Kontrola operacyjna prowadzona jest niejawnie i polega na:

1) kontrolowaniu treści korespondencji,

2) kontrolowaniu zawartości przesyłek,

3) stosowaniu środków technicznych umożliwiających uzyskiwanie w sposób niejawny informacji i dowodów oraz ich utrwalanie, a w szczególności treści rozmów telefonicznych i innych informacji przekazywanych za pomocą sieci telekomunikacyjnych.

7. Wniosek organu Policji, o którym mowa w ust. 1, o zarządzenie przez sąd okręgowy kontroli operacyjnej powinien zawierać w szczególności:

1) numer sprawy i jej kryptonim, jeżeli został jej nadany,

2) opis przestępstwa z podaniem, w miarę możliwości, jego kwalifikacji prawnej,

3) okoliczności uzasadniające potrzebę zastosowania kontroli operacyjnej, w tym stwierdzonej albo prawdopodobnej bezskuteczności lub nieprzydatności innych środków,

4) dane osoby lub inne dane, pozwalające na jednoznaczne określenie podmiotu lub przedmiotu, wobec którego stosowana będzie kontrola operacyjna, ze wskazaniem miejsca lub sposobu jej stosowania,

5) cel, czas i rodzaj prowadzonej kontroli operacyjnej, o której mowa w ust. 6.

8. Kontrolę operacyjną zarządza się na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Sąd okręgowy może, na pisemny wniosek Komendanta Głównego Policji lub komendanta wojewódzkiego Policji, złożony po uzyskaniu pisemnej zgody właściwego prokuratora, na okres nie dłuższy niż kolejne 3 miesiące, wydać postanowienie o jednorazowym przedłużeniu kontroli operacyjnej, jeżeli nie ustały przyczyny zarządzenia tej kontroli.

9. W uzasadnionych przypadkach, gdy podczas stosowania kontroli operacyjnej pojawią się nowe okoliczności istotne dla zapobieżenia lub wykrycia przestępstwa albo ustalenia sprawców i uzyskania dowodów przestępstwa, sąd okręgowy, na pisemny wniosek Komendanta Głównego Policji, złożony po uzyskaniu pisemnej zgody Prokuratora Generalnego, może wydać postanowienie o kontroli operacyjnej przez czas oznaczony również po upływie okresów, o których mowa w ust. 8.

10. Do wniosków, o których mowa w ust. 3, 4, 8 i 9, stosuje się odpowiednio przepis ust. 7. Sąd przed wydaniem postanowienia, o którym mowa w ust. 3, 4, 8 i 9, może zapoznać się z materiałami uzasadniającymi wniosek, zgromadzonymi podczas stosowania kontroli operacyjnej zarządzonej w tej sprawie.

11. Wnioski, o których mowa w ust. 1, 3-5, 8 i 9, sąd okręgowy rozpoznaje jednoosobowo, przy czym czynności sądu związane z rozpoznawaniem tych wniosków powinny być realizowane w warunkach przewidzianych dla przekazywania, przechowywania i udostępniania informacji niejawnych oraz z odpowiednim zastosowaniem przepisów wydanych na podstawie art. 181 § 2 Kodeksu postępowania karnego. W posiedzeniu sądu może wziąć udział wyłącznie prokurator i przedstawiciel organu Policji wnioskującego o zarządzenie kontroli operacyjnej.

12. Podmioty wykonujące działalność telekomunikacyjną oraz podmioty świadczące usługi pocztowe są obowiązani do zapewnienia na własny koszt warunków technicznych i organizacyjnych umożliwiających prowadzenie przez Policję kontroli operacyjnej.

13. Kontrola operacyjna powinna być zakończona niezwłocznie po ustaniu przyczyn jej zarządzenia, najpóźniej jednak z upływem okresu, na który została wprowadzona.

14. Organ Policji, o którym mowa w ust 1, informuje właściwego prokuratora o wynikach kontroli operacyjnej po jej zakończeniu, a na jego żądanie również o przebiegu tej kontroli.

15. W przypadku uzyskania dowodów pozwalających na wszczęcie postępowania karnego lub mających znaczenie dla toczącego się postępowania karnego, Komendant Główny Policji lub komendant wojewódzki Policji przekazuje właściwemu prokuratorowi wszystkie materiały zgromadzone podczas stosowania kontroli operacyjnej, w razie potrzeby z wnioskiem o wszczęcie postępowania karnego. W postępowaniu przed sądem, w odniesieniu do tych materiałów, stosuje się odpowiednio przepisy art. 393 § 1 zdanie pierwsze Kodeksu postępowania karnego.

16. Osobie, wobec której kontrola operacyjna była stosowana, nie udostępnia się materiałów zgromadzonych podczas trwania tej kontroli. Przepis nie narusza uprawnień wynikających z art. 321 Kodeksu postępowania karnego.

17. Zgromadzone podczas stosowania kontroli operacyjnej materiały niezawierające dowodów pozwalających na wszczęcie postępowania karnego przechowuje się po zakończeniu kontroli przez okres 2 miesięcy, a następnie dokonuje się ich protokolarnego, komisyjnego zniszczenia. Zniszczenie materiałów zarządza organ Policji, który wnioskował o zarządzenie kontroli operacyjnej.

18. Trybu, o którym mowa w ust. 1-11, nie stosuje się, jeżeli kontrola operacyjna jest prowadzona za wyrażoną na piśmie zgodą osoby będącej nadawcą lub odbiorcą przekazu informacji.

19. W przypadkach, o których mowa w ust. 18, kontrolę operacyjną zarządza organ Policji właściwy do prowadzenia czynności operacyjno-rozpoznawczych w danej sprawie.

20. Na postanowienia sądu w przedmiocie kontroli operacyjnej, o których mowa w ust. 1, 3, 8 i 9, a także na postanowienie sądu w przedmiocie odstąpienia od zniszczenia materiałów zgromadzonych podczas stosowania kontroli operacyjnej, o którym mowa w ust. 4, przysługuje zażalenie organowi Policji, który złożył wniosek o wydanie tego postanowienia. Do zażalenia stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego.

21. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości oraz ministrem właściwym do spraw łączności, określi, w drodze rozporządzenia, sposób dokumentowania kontroli operacyjnej oraz przechowywania i przekazywania wniosków i zarządzeń, a także przechowywania, przekazywania oraz przetwarzania i niszczenia materiałów uzyskanych podczas stosowania tej kontroli, uwzględniając potrzebę zapewnienia niejawnego charakteru podejmowanych czynności i uzyskanych materiałów oraz wzory stosowanych druków i rejestrów.

22. Prokurator Generalny przedstawia corocznie Sejmowi i Senatowi informację o działalności określonej w ust. 1-21, w tym informacje i dane, o których mowa w art. 20 ust. 3.

--
[VaGla] Vigilant Android Generated for Logical Assassination

Myślałem Pawle, że korzystając z przewagi jaką zyskałeś w związku z faktem, iż ja musiałem z Krakowa dygać przez 4 godziny, to już zdążyłeś wrzucić komentarz na temat wypowiedzi kolegów z Policji, jaką mogliśmy dziś usłyszeć, a tu nic... [ :) ]Trochę jestem zmęczony, więc jedynie napisze teraz, iż podstawą, która ma uzasadniać pewne działania nie jest wcale art. 19 ustawy o Policji, a art. 15 i 20c tej ustawy... Zastrzegam, że jeszcze się nad tym nie zastanawiałem (w szczególności nie zastanawiałem się nad sensem stwierdzenia "mogą być ujawnione" i co jak nie będą? Ano Policja zatrzyma dyski. Że muszą uzasadnić? Ano muszą, ale najpierw zatrzymają potem będą uzasadniać). No i brak tu sądu oczywiście. Jest czemu się przyjrzeć. Ogólną kompetencję Policji daje art. 15 ustawy:

Art. 15. 1. Policjanci wykonując czynności, o których mowa w art. 14, mają prawo:
(...)
6) żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz jednostek gospodarczych prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej; wymienione instytucje, organy i jednostki obowiązane są, w zakresie swojego działania, do udzielenia tej pomocy, w zakresie obowiązujących przepisów prawa,

7) zwracania się o niezbędną pomoc do innych jednostek gospodarczych i organizacji społecznych, jak również zwracania się w nagłych wypadkach do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy, w ramach obowiązujących przepisów prawa,
(...)

A wspomniany art. 20c brzmi:

Art. 20c. 1. Dane identyfikujące abonenta, zakończenia sieci lub urządzenia telekomunikacyjnego, między którymi wykonano połączenie, oraz dane dotyczące uzyskania lub próby uzyskania połączenia między określonymi urządzeniami telekomunikacyjnymi lub zakończeniami sieci, a także okoliczności i rodzaj wykonywanego połączenia, mogą być ujawnione Policji oraz przetwarzane przez Policję - wyłącznie w celu zapobiegania lub wykrywania przestępstw.

2. Ujawnienie danych, o których mowa w ust. 1, następuje na:

1) pisemny wniosek Komendanta Głównego Policji lub komendanta wojewódzkiego Policji,

2) ustne żądanie policjanta posiadającego pisemne upoważnienie osób, o których mowa w pkt 1.

3. O ujawnieniu danych w przypadkach, o których mowa w ust. 2 pkt 2, podmiot wykonujący działalność telekomunikacyjną informuje właściwego miejscowo komendanta wojewódzkiego Policji.

4. Podmioty wykonujące działalność telekomunikacyjną są obowiązani udostępnić dane, o których mowa w ust. 1, policjantom wskazanym we wniosku organu Policji.

5. Ujawnienie danych, o których mowa w ust. 1, może nastąpić za pomocą sieci telekomunikacyjnej.

6. Materiały uzyskane w wyniku czynności podjętych na podstawie ust. 2, które zawierają informacje mające znaczenie dla postępowania karnego, Policja przekazuje właściwemu miejscowo i rzeczowo prokuratorowi.

7. Materiały uzyskane w wyniku czynności podjętych na podstawie ust. 2, które nie zawierają informacji mających znaczenie dla postępowania karnego, podlegają niezwłocznemu komisyjnemu i protokolarnemu zniszczeniu.

8. Udostępnianie Policji danych, o których mowa w ust. 1, następuje na koszt podmiotu wykonującego działalność telekomunikacyjną.

--
[VaGla] Vigilant Android Generated for Logical Assassination

Ja jednak uważam, że ten przepis jest ograniczony wyłącznie do danych o połączeniu: „dane identyfikujące abonenta, zakończenia sieci lub urządzenia telekomunikacyjnego, między którymi wykonano połączenie, oraz dane dotyczące uzyskania lub próby uzyskania połączenia między określonymi urządzeniami telekomunikacyjnymi lub zakończeniami sieci, a także okoliczności i rodzaj wykonywanego połączenia”, nie zaś do treści połączenia. Czyli że dzwonił, do kogo dzwonił, ale nie co mówił. I to wydaje się logiczne, bo kontrolę operacyjną polegającą na kontroli treści korespondencji przewiduje art. 19.6.
Czyli, inaczej mówiąc, art. 20c to uprawnienie po stronie policji do dostępu do danych, które są objęte obowiązkiem retencji danych w telekomunikacji. Ale nie do treści korespondencji!
Ja jednak – po trwającym już 5 dni zastanawianiu się – uważam, że Policja nie ma prawa kontroli operacyjnej treści wiadomości e-mail w przypadków innych przestępstw, niż opisane w 19.1.

Paweł