Interpelacja w sprawie handlu alkoholem online

- zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych do spożycia w miejscu sprzedaży, wydawane na okres minimum 4 lat na sprzedaż w określonym punkcie sprzedaży (lokalu),

- zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych do spożycia poza miejscem sprzedaży, wydawane na okres minimum 2 lat na sprzedaż w określonym punkcie sprzedaży (lokalu),

- zezwolenie jednorazowe, wydawane na okres do 2 dni przedsiębiorcom posiadającym którekolwiek z wyżej wymienionych zezwoleń lub jednostkom Ochotniczej Straży Pożarnej,

- zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych dla przedsiębiorców, których działalność polega na organizacji imprez lub przyjęć, wydawane na okres do 2 lat,

- zezwolenie na wyprzedaż posiadanych zewidencjonowanych zapasów napojów alkoholowych, wydawane określonej grupie przedsiębiorców na okres do 6 miesięcy.

Powyższy katalog ma charakter zamknięty, co oznacza, że organ zezwalający może udzielić wyłącznie zezwolenia przewidzianego w ustawie. Ponadto, zgodnie z definicją ukształtowaną przez doktrynę prawa gospodarczego publicznego, zezwolenia wydaje się na prowadzenie działalności gospodarczej zakazanej przez obowiązujące prawo. Zezwolenie stanowi niejako uchylenie przedmiotowego zakazu na rzecz konkretnego przedsiębiorcy.

Rozważając zaś ewentualność sprzedaży wysyłkowej prowadzonej równolegle (obok) sprzedaży w punkcie spełniającym wymogi ustawowe, trzeba zauważyć, iż produkt, którego sprzedaż dopuszcza się jedynie na podstawie zezwoleń, powinien być dostępny wyłącznie w punktach sprzedaży objętych tymi zezwoleniami, przy jednoczesnym założeniu szczególnej kontroli nad jego obrotem. Powyższe stanowisko znajduje oparcie w następujących regulacjach:

- zgodnie z art. 96 wyżej wymienionej ustawy sprzedaż detaliczna napojów alkoholowych może być prowadzona wyłącznie w punktach sprzedaży (stacjonarnych) spełniających wymogi określone w dalszych przepisach ustawy lub aktach prawa miejscowego,

- zgodnie z art. 18 ust. 7 pkt 6 wyżej wymienionej ustawy jednym z warunków sprzedaży jest prowadzenie tej sprzedaży wyłącznie w miejscu określonym w zezwoleniu, w przypadku sprzedaży wysyłkowej zaistniałby problem z ustaleniem miejsca tej sprzedaży,

- obowiązujący wymóg przestrzegania zakazu sprzedaży napojów alkoholowych osobom nieletnim, nietrzeźwym oraz na kredyt lub pod zastaw (por. art. 15 ust. 1 ustawy).

Ponadto, zgodnie z art. 70 § 2 Kodeksu cywilnego: ˝W razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w miejscu otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane albo oferta jest składana w postaci elektronicznej - w miejscu zamieszkania albo w siedzibie składającego ofertę w chwili zawarcia umowy˝.

Sytuacja komplikuje się szczególnie, gdy przedsiębiorca zamierza prowadzić sprzedaż napojów alkoholowych w punkcie sprzedaży, który nie jest zlokalizowany w jego siedzibie. W związku z powyższym, gdyby dopuścić możliwość sprzedaży napojów alkoholowych przez Internet, pojawiłby się problem precyzyjnego określenia miejsca sprzedaży napojów alkoholowych, szczególnie w kontekście wspomnianego wyżej art. 96 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473, z późn. zm.), wskazującego katalog miejsc, w których może odbywać się sprzedaż detaliczna napojów alkoholowych. Warunkiem zaś sprzedaży napojów alkoholowych, o którym mowa w art. 18 ust. 7 pkt 6 powyższej ustawy, jest to, że wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie objętym zezwoleniem odbywa się tylko przez przedsiębiorcę w nim oznaczonego i wyłącznie w miejscu wymienionym w zezwoleniu. Natomiast fakt, iż oferta jest kierowana do indywidualnego odbiorcy (przykładowo po uprzednim wypełnieniu elektronicznego formularza), w świetle uregulowań ustawy nie ma żadnego znaczenia prawnego, gdyż jest to nadal sprzedaż detaliczna napojów alkoholowych.

Produkt, którego sprzedaż dopuszcza się jedynie na podstawie zezwoleń, powinien być dostępny jedynie w punktach sprzedaży objętych tymi zezwoleniami, przy jednoczesnym założeniu szczególnej kontroli nad jego obrotem. W przypadku napojów alkoholowych argumentem jest przepis art. 2 ust. 1 pkt 4 wyżej wymienionej ustawy, zgodnie z którym polityka społeczna państwa powinna dążyć do ograniczania dostępności napojów alkoholowych. Podobne zadanie mają organy samorządów gmin, które w gminnym programie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych obowiązane są określić zasady ograniczania dostępności alkoholu na terenie gminy.

Należy także zwrócić szczególną uwagę na wymóg przestrzegania zakazu sprzedaży napojów alkoholowych osobom nieletnim, nietrzeźwym oraz na kredyt lub pod zastaw (por. art. 15 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy). Naruszenie powyższego zakazu stanowi, jak wiadomo, występek zagrożony grzywną. Zastrzeżenia budzi w omawianym przypadku poważne niebezpieczeństwo naruszenia przepisów art. 15 powyższej ustawy, głównie ze względu na brak możliwości poddania kontroli omawianego zjawiska przez upoważnione do tego organy, jak również z uwagi na problem z jednoznacznym ustaleniem osób winnych naruszenia. Trudno bowiem kuriera dostarczającego napoje alkoholowe do domu klienta nazwać sprzedającym (art. 15 ust. 2 powyższej ustawy), zaś kierownika firmy kurierskiej kierownikiem zakładu handlowego lub gastronomicznego, w którym popełniono przestępstwo (art. 43 ust. 2 wyżej wymienionej ustawy).

Biorąc pod uwagę powyższe wyjaśnienia, minister zdrowia w pełni popiera stanowisko i działania Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w zakresie sprzedaży alkoholu przez Internet.

Z poważaniem

Podsekretarz stanu

Adam Fronczak