Notatka o blokowaniu możliwości anonimowych edycji Wikipedii z sieci mobilnych

Pomyślałem sobie, że odnotuję ten ruch administratorów polskiej Wikipedii, którzy zdecydowali się zablokować możliwość edytowania jakichkolwiek stron wikipedystycznych z adresów IP przyznanych usłudze internetu mobilnego i Neostrady sieci Orange oraz internetu mobilnego sieci Play. Użytkownicy tych usług nadal mogą czytać treści zgromadzone w projektach Wikipedii, ale nie mogą ich edytować. Przy czym mogą edytować, jeśli zalogują się na swoje konto. Przedsiębiorcy telekomunikacyjni są "zaskoczeni" działaniem Wikipedii. Akcja wzbudziła pewne kontrowersje w środowisku internetowym. Mnie zaś się wydaje, że ten ruch Wikipedystów potwierdza - w pewien sposób - rozumowanie, które przeprowadziłem swego czasu w tekście Rozważania o anonimowości i o przesyłaniu (niezamówionych) informacji).

Informację o blokadzie anonimowego edytowania podano do publicznej wiadomości na stronie pt. Wikipedia:Blokada edycji dla sieci Orange i Play. Czytamy tam:

Z powodu uporczywych wandalizmów, gróźb karalnych w stosunku do innych użytkowników, licznych wypowiedzi propagujących postawy nazistowskie, gloryfikujących zbrodniarzy, obrażania innych użytkowników, używania w wypowiedziach wulgaryzmów oraz usuwania zawartości stron (zarówno w głównej przestrzeni nazw, jak i na stronach uczestników projektu) dokonywanych z zakresów adresów IP przyznanych usłudze internetu mobilnego i Neostrady sieci Orange oraz internetu mobilnego sieci Play, a także braku reakcji ze strony operatorów na e-maile zwracające uwagę na tę szkodliwą działalność, 12 lipca 2012 roku została zablokowana możliwość edytowania Wikipedii przez niezalogowanych użytkowników korzystających z usług ww. operatorów.

19 lipca 2012 po reakcji sieci Orange odblokowano 262 144 adresów IP usługi Neostrada oraz 327 680 adresów IP usług mobilnych Orange. Łącznie zablokowanych pozostało 458 752 adresów IP operatora P4 sieci Play.

Blokada ma charakter globalny, co oznacza, że niemożliwe jest edytowanie jakiejkolwiek edycji językowej Wikipedii ani żadnego innego projektu Wikimedia z zablokowanych adresów IP.

Jeżeli uważasz, że blokada ta jest niesłuszna, jeśli chcesz złożyć skargę – poinformuj o tym operatora usług (adresy do Play i Orange niżej), jako że wikipedyści wyczerpali metody walki ze wspomnianym wandalem; jeśli jednak działasz w dobrej wierze i chcesz założyć konto – skontaktuj się z administratorami i postępuj zgodnie ze wskazówkami pojawiającymi się przy próbie edycji artykułów. Zablokowana została jedynie możliwość edycji haseł, można je natomiast nadal czytać bez żadnych ograniczeń.

W odpowiedzi na powyższe w serwisie "blogu" Play pojawił się tekst Nie, nie będziemy cenzorem, w którym Marcin Gruszka, rzecznik sieci Play, napisał:

Wyobraźcie sobie firmę produkującą noże, takie zwykłe, tanie noże kuchenne. Kupują je wszyscy, tysiące osób. Wśród nich jest słabe ogniwo, ktoś kto wykorzystuje ten nóż nie tylko do smarowania kanapki masłem, tylko do czegoś bardzo, badzo złego. To co mnie dziwi, ze tak rozsądni ludzie, jak Ci którzy współtworzą Wikipedie uznali, że winnym całego zła jest producent noży i zabronili sprzedaży jego produktów. To nie tak Panie i Panowie. Ta osoba pójdzie do innego sklepu, do kawiarenki internetowej i dalej będzie robić bardzo złe rzeczy.

My dajemy ludziom dostęp do internetu, nie jesteśmy od tego aby kontrolować i ograniczać jego wykorzystanie. Jeżeli dochodzi do naruszeń są instytucje gdzie można to zgłosić. Wysyłanie do nas maili nic nie zmienia. My tego nigdy nie robiliśmy. Nie jesteśmy cenzorem i z tego co wiem nie zamierzamy nim być. Absolutnie potępiamy wszelkie działania w necie naruszające dobre imię, przekonania, poglądy nawet regulaminy. Z tym shitem trzeba walczyć, ale w sposób cywilizowany i zgodny z literą prawa.

Pamiętacie pomysły różowych aby wycinać reklamy ze stron które oglądają internauci? Pamiętacie “ogólnonetowe” oburzenie? Dziś wycina jeden z serwisów, wycina wszystkich na oślep. To moim zdaniem dużym błąd. To krzywda dla przytłaczającej grupy zupełnie niewinnych użytkowników. Nie lubię!

Jak wiecie wspieralismy ostatnio rozwój Wiki i przykro mi, że poprzez media dowiedzieliśmy się o całym zamieszaniu. Ale gdyby ktoś mnie zapytał czy warto powtórzyć taką akcję to absolutnie się zgodzę. Wikipedia to wyjątkowa, pozytywne i bardzo potrzebna inicjatywa i trzeba ją wspierać.

Pojawił się też komunikat Orange. W tekście Wikipedia dała medialny WOW! Wojtek Jabczyński, rzecznik Orange Polska, napisał:

Mocną medialnie stała się informacja o zablokowaniu przez administratorów Wikipedii adresów IP klientów Playa oraz użytkowników neostrady. Zachowując polityczną poprawność powiem tylko, że to wyjątkowo zaskakująca decyzja hołdująca praktyce odpowiedzialności zbiorowej. I to w skrajnym wydaniu. Dlaczego? Koledzy z bezpieczeństwa sprawdzili, że w ostatnim roku od ludzi z Wikipedii otrzymaliśmy dosłownie KILKA zgłoszeń przypadków nadużyć, jakich dopuścili się klienci neo. Reakcja była natychmiastowa, bo nasz CERT jest w takich przypadkach bezkompromisowy. I podkreślam, że nie chodzi o żadną cenzurę internautów, czy ingerowanie w to co piszą, tylko o przeciwstawianie się ewidentnemu łamaniu prawa. Dlatego chociaż rozumiem intencje serwisu, by się bronić, to nie rozumiem metody i skali uderzenia dotykającej, w zdecydowanej większości, uczciwych internautów. No chyba, że głównym celem Wikipedii był po prostu medialny WOW! Niezależnie od tego będziemy chcieli szybko wyjaśnić sprawę z administratorami Wikipedii, aby nasi klienci mogli odzyskać pełny dostęp do witryny.”

Najwyraźniej koleżanki i koledzy z Wikipedii doszli do wniosku, że istnieje dobro bardziej chronione, niż możliwość "anonimowej komunikacji". W tekście Anonimowość w kontekście projektowanych przepisów dotyczących Euro 2012 napisałem, że "w przypadku komunikacji elektronicznej trudno jednocześnie postulować możliwość anonimowej komunikacji oraz skuteczność ochrony innych wolności oraz praw pozostałych uczestników komunikacji".

Uważam, że coś takiego, jak "prawo anonimowej komunikacji" nie istnieje. Oczywiście można postulować rozwiązania zapewniające prywatność komunikacji, ale nie można zmusić kogokolwiek do tego, by przyjmował kierowane do siebie anonimowe komunikaty. Zresztą - wobec braku wiedzy o tożsamości nadawcy komunikatu trudno też cokolwiek powiedzieć o samej treści komunikatu. Wynika to z teorii komunikowania się. W kontekście "wandalizmów" (które można wszak zakwalifikować do kategorii "komunikatów niechcianych"), warto przypomnieć, że wolność słowa jednych oznacza też prawo do niesłuchania, gdy się nie jest zainteresowanym u drugich.

Z podjętych działań wynika, że Wikipedia po prostu nie jest zainteresowana tym, co mają do powiedzenia "anonimowi wandale", a nie mogąc wyblokować ich precyzyjnie - postanowiła wyciąć całe klasy IP.

A temat nie jest łatwy. Czy Wikipedia postanowiła uczynić tak, jak wcześniej władze publiczne, kiedy proponowano program Beniamin w szkołach, by chronić dzieci przed treściami "szkodliwymi", albo przed "piractwem" w sieciach P2P (por. Czarna lista Beniamina oraz Blokada treści "erotycznych" i "nielegalnych" oraz P2P w decyzji UKE)? Czy zastosowała "cenzurę" (por. Filtrowanie, blokada, cenzura)? Czy postąpiła tak, jak robią niektóre urzędy, które blokują możliwość pobierania danych z serwisów internetowych, którymi się opiekują (por. Administracja publiczna usiłuje blokować pobieranie moich danych, ale jej się nie uda)? A może raczej tak, jak administratorzy serwisów pocztowych, którzy rutynowo korzystają z RBLi (por.Spamhaus i odszkodowanie w wysokości 11 milionów dolarów i Wygrał XS4ALL!!! Można blokować spam!)? Jak to się wszystko ma do net neutrality?

Wikipedia dołączyła tu do dyskusji, w której ścierają się wartości i oczekiwania różnych uczestników "społeczeństwa informacyjnego", zaś niektórzy użytkownicy usług mobilnych dołączyli do Sieci drugiego obiegu.