Administracja publiczna usiłuje blokować pobieranie moich danych, ale jej się nie uda

Obserwuję sobie od jakiegoś czasu, jak administracja publiczna (celowo nie będę wymieniał jeszcze konkretnych nazw instytucji, ale nie chodzi tylko o administrację rządową) zaczęła blokować komunikację z poszczególnych adresów IP. Chodzi o blokownie pobierania danych udostępnianych przez tą administrację publiczna na stronach internetowych. Prawdopodobnie w ten sposób administracja usiłuje chronić się przed położeniem ich infrastruktury (albo robi to z zazdrości o dane, chociaż chwilowo nie będę tego uwzględniał w dywagacjach), ale akurat w przypadkach, które obserwuję, pobieranie następuje z poszanowaniem infrastruktury administracji publicznej (nie są pobierane wszystkie dane na raz, a bardzo ostrożnie, by nie przeszkadzać innym użytkownikom Sieci). Uważam, że to zła tendencja. Administracja powinna się jakoś dostosować do potrzeb obywateli, w tym tych, którzy pobierają dane publiczne w celu ich ponownego wykorzystania. Poza wszystkim potrafię sobie wyobrazić (i pewnie też zastosować) kilkanaście sposobów obejścia takich "blokad".

Kiedyś rozmawiałem z jednym ministrem o pobieraniu danych z serwisu ministerstwa. Zaszokowany zaczął pytać, dlaczego chcę kopiować jego serwis. Odpowiedziałem, że to wcale nie jest jego serwis, tylko mój. On nim tylko czasowo zarządza i chciałbym, by robił to w odpowiedni sposób. Był bardzo skonfundowany. Postulat właściwego zarządzania serwisami dotyczy nie tylko ministrów, ale też szefów urzędów centralnych, sądów, etc.

Otóż przy kilku projektach dotyczących wykorzystywania danych publicznych obserwuję w kilku instytucjach próby blokowania ruchu po porcie 80 (a więc takim, z którego korzystają użytkownicy przeglądarek internetowych) z niektórych adresów IP. Wytypowano najpewniej crawlery, które pobierają informacje publikowane na stronach urzędów i ktoś uznał, że to dobry pomysł, by je zablokować. Oczywiście to tylko czasowe utrudnienie. Tego typu blokadę można obejść. Aby ustrzec się przed kopiowaniem opublikowanych treści administracja publiczna musiałaby zablokować całkiem dostęp do swoich stron z internetu. A to byłoby bez sensu.

Zgodnie z art. 32 Konstytucji RP:

1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.

To samo musi dotyczyć możliwości (równego) dostępu do treści publikowanych na urzędowych (prawda, że urzędowych?) stronach internetowych.

Zwłaszcza, gdy pobieranie następuje w taki sposób, by równomiernie kierować ruchem (pobieraniem), by "nie robić peaków", czyli aby nie przeszkadzać innym użytkownikom Sieci w wygodnym korzystaniu z udostępnianych przez administracje publicznych informacji (por. Ewentualny atak serwerów Policji uważam za głupotę i nieodpowiedzialność).

Temu miał też służyć przepisy art. 23e znowelizowanej ustawy o dostępie do informacji publicznej:

Udostępnienie informacji publicznej w celu ponownego wykorzystywania nie może wprowadzać ograniczenia korzystania z tej informacji przez innych użytkowników,
chyba że jest to niezbędne dla prawidłowego wykonywania zadań publicznych.

Przepis sam w sobie nie jest doskonały. Stanowi tylko "sugestię", ale nikomu, kto ma zamiar na poważnie ponownie wykorzystywać informacje z sektora publicznego nie będzie zależało, by "zarzynać" źródło. Dlatego dane pobiera się z umiarem, stopniowo, z poszanowaniem innych użytkowników i z poszanowaniem samej infrastruktury publicznej.

Poza tym blokowanie IP to jest stale ten sam problem, który dotyczy podstaw prawnych działania administracji publicznej w Sieci (to jeden z elementów rekomendacji z warsztatu MAiC, któremu miałem przyjemność współprzewodniczyć; por. MAiC opublikował raporty powarsztatowe). Albo to, co administracja publiczna publikuje w Sieci to urzędowe publikacje, albo działają bezprawnie. Wybór jest prosty, ale kłopotliwy. Jeśli działają bezprawnie - ktoś powinien odpowiedzieć za przekroczenie uprawnień. Również karnie. Jeśli to publikacje urzędowe, to pewnie są BIP-ami, a jeśli są BIP-ami...

W każdym razie: wiem, że nie tylko ja mogę obserwować blokowania adresów IP przy mirrorowaniu całej administracji publicznej. Również koledzy i koleżanki zajmujący się komercyjnym re-use, też są czasem blokowani. Każdej akcji towarzyszy reakcja i dlatego w sytuacji zablokowania danego adresu trzeba zacząć się ukrywać. Co wcale nie zmienia natężenia pobierania. Po prostu obchodzi się drobne utrudnienia. Jak wspomniałem - aby zablokować mirrorowanie administracji publicznej - trzeba by zablokować wszystkim dostęp do treści. A tego pewnie nikt nie wprowadzi (poza tym, że sam postuluję ograniczenie liczby pączkujących bez podstawy prawnej serwisów internetowych administracji publicznej).

No, dobrze. Zatem co w zamian? Proponuję, by stworzyć kodeks dobrych praktyk, a raczej zbiór best practices w zakresie udostępniania informacji publicznych do re-use. Przypuszczam, że taki kodeks będzie też miło powitany przez branże (komercyjna i niekomercyjną). To, obok udostępniania otwartych API, to szansa na to, by administracja publiczna przyjęła sugestie pozwalające jej na dostosowanie się do realiów i oczekiwań.

Ale nie zablokujecie nikomu możliwości kopiowania publikowanych informacji. "Niedasie". Teraz już wiecie. Pogódźcie się z tym. I przestańcie przeszkadzać obywatelom.