Identyfikacja użytkowników, pomówienie w SMS-owym serwisie towarzyskim i odpowiedzialność (jej brak)

Jeden z czytelników serwisu domaga się ochrony prawnej związanej z działaniem "Serwisu towarzyskiego", prowadzonego przez Polską Telefonię Cyfrową sp. z o.o. Temat jest interesujący z wielu powodów. Po pierwsze są w tej sprawie stanowiska zarówno Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej jak również Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Po wtóre - zagadnienie związane jest z możliwością publikowania treści w sposób anonimowy i z ponoszeniem odpowiedzialności za takie treści (por. m.in. Niemożność wskazania sprawcy przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, ale też dział phishing). Wreszcie - chodzi o usługi o premium rate services (por. dział PRS).

Generalnie problem polega na tym, że za pośrednictwem udostępnianych przez operatorów usług można przesłać informacje "podpisaną" dowolnym numerem telefonu, a przez to podszywać się pod nich i działać w ten sposób na ich szkodę (a należy również tego typu działanie oceniać w kontekście ochrony dóbr osobistych i w kontekście przestępstwa pomówienia w środkach masowego komunikowania; por. Zniesławienie mailem). Na łamach tego serwisu opisywałem kiedyś sprawę, w której ofiarą okrutnego "żartu" padła p. Krystyna Mokrosińska - szefowa Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (por. Proces o dobra osobiste w Polsce, Zawieszono proces, Ugoda Mokrosińskiej z WP). Wówczas chodziło o internetowy serwis Wirtualnej Polski i anons "Oferuję wesoły seks bez zahamowań". W sprawie "serwisu towarzyskiego" PTC, w którym ofiarą jest czytelnik serwisu, chodzi zaś o przesyłanie komunikatów za pośrednictwem telefonów komórkowych, a ściślej - krótkich wiadomości tekstowych (SMS). W tym przypadku - jak dowiadujemy się od pokrzywdzonego - "SMS, trafił potencjalnie do wszystkich abonentów PTC (ponad 10 milionów osób) a faktycznie został wyświetlony na ekranach abonentów posiadających w swoim telefonie uruchomione funkcje SMS-ów specjalny, według nieoficjalnych informacji specjalistów rynku telekomunikacyjnego jest to grupa kilkadziesiąt do kilkaset tysięcy osób".

Zresztą oddam głos samemu zainteresowanemu:

W dniu 26 grudnia 2006 roku zostałem publicznie pomówiony i zniesławiony poprzez wiadomość SMS rozesłaną publicznie do wielu odbiorców o treści „Młody przystojny zrobi wszystko za 50 złotych” umieszczoną w serwisie kontaktów homoseksualnych i podpisaną numerem telefonu mojej działalności gospodarczej 6xxxxxxxxx. Numer ten był uzyskany od operatora telekomunikacyjnego w ramach umowy o świadczeniu usług jako numer na życzenie, za dodatkową opłatą. Przez okres kilku kolejnych miesięcy byłem nękany telefonami i SMS z propozycjami homoseksualnymi, o treściach nierzadko ubliżających i obrażających mnie. Fakty te spowodowały moje problemy zdrowotne trwające do dziś (zaświadczenia lekarskie), załamanie nerwowe, co spowodowało moje straty finansowe, a w konsekwencji doprowadziło do zamknięcia mojej działalności gospodarczej (utratę mojego źródła utrzymania). Fakty nie pozostały bez wpływu na moje życie osobiste i sytuację rodzinną. Oskarżonym o spreparowanie zniesławiającego SMS jest pracownik BOA PTC sp z o.o. korzystający z telefonu służbowego o numerze +486xxxxxxxxx , którego abonentem i dysponentem jest PTC sp. z o.o.

Obecnie w Sądzie Rejonowym dla m st. Warszawy ul. Marszałkowska 82 Warszawa w IV Wydział Karny sygn. akt sprawy IV K 875/07 toczy się postępowanie karne przeciwko pracownikowi PTC sp. z o.o. który to nie przyznaje się do winy, wskazując na winę byłego pracodawcy PTC sp z o.o.. Ja, wielokrotnie tak w formie pisemnej jak i ustnej zwracałem się do PTC sp. z o.o. z prośba o podjecie działań celem zminimalizowania skutków, dolegliwości przedstawionych wydarzeń, udzielenia mi Pomocy. Niestety PTC sp. z o.o. pozostała „głucha” na moje prośby i wnioski, co więcej w piśmie z dnia 6 marca 2008 roku Radca Prawny firmy Katarzyna Lxxxxx stwierdza, że jej mocodawczyni nie mam jakiejkolwiek wiedzy o zaistniałym „problemie” ponadto to mnie oskarża o naruszanie dobrego imienia jej mocodawczyni.

Złożyłem też w Sądzie Cywilnym proces o odszkodowanie w wysokości ponad 400 tyś złotych przeciwko PTC sp. z o.o. Niestety, UKE, UOKiK, Policja, Prokuratura nie udzieliły mi jakiejkolwiek pomocy w sprawie, Pani Prezes UKE w liście skierowanym do mnie ubolewa ale jak twierdzi brak jest administracyjnych środków prawnych do podjęcia sprawy, UOKiK stwierdził, że byłem przedsiębiorcą, a więc nie jestem "w kręgu zainteresowania Urzędu" (obywatel kat.II).

Policja i Prokuratura zignorowały mnie.

Obecnie sprawa jest w TS w Sztrasburgu przeciwko bezczynności Państwa Polskiego w mojej sprawie.

Na znak protestu przeciwko łamaniu moich praw obywatelskich złożyłem Polskie dokumenty (dowód osobisty i książeczkę wojskową), a w liście do kancelarii prezydenta zrezygnowałem z Polskich Praw Obywatelskich.

Jak wynika z tej relacji - pokrzywdzony wysłał w tej sprawie pisma zarówno do Urzędu Komunikacji Elektronicznej jak i do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Poniżej zaś publikuję dwie z odpowiedzi pochodzące z tych instytucji. W pierwszej kolejności odpowiedź Prezes UKE (z dnia 13 sierpnia 2008 roku), która została przesłana do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji:

odpowiadając na pismo z dnia 24 lipca 2008 r., znak [znak - w dalszej części relacji również dokonuje pewnych modyfikacji tekstu, ze względu na prywatność czytelnika, dopisek mój, VaGla], dotyczące skargi Pana [imię i nazwisko, dopisek mój, VaGla] złożonej w sprawie funkcjonowania "Serwisu towarzyskiego" prowadzonego przez Polską Telefonię Cyfrową Sp. z o.o., zwaną dalej PTC, pragnę poinformować, iż Urząd Komunikacji Elektronicznej, zwany dalej "UKE", podejmował już interwencję u Operatora w przedmiotowej sprawie.

O stanowisku w sprawie Pan [imię i nazwisko, dopisek mój, VaGla] został poinformowany, jak również o przysługującym prawie dochodzenia dalszych roszczeń na drodze sądowej.

Należy wskazać, że "Serwis towarzyski" nie jest usługą telekomunikacyjną, wobec czego Prezes UKE, na gruncie obowiązujących przepisów prawa, nie posiada legitymacji prawnej do podjęcia dalszych działań w sprawie przedstawionej przez Pana [imię i nazwisko, dopisek mój, VaGla].

W kwestii dostępu do regulaminu usługi "Serwis towarzyski" pragnę wyjaśnić, że regulamin ten nie jest regulaminem świadczenia usług telekomunikacyjnych, o których mowa w art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 z późn. zm.) zwanej dalej "Prawem telekomunikacyjnym". Należy dodać, iż przepisy Prawa telekomunikacyjnego nie nakładają na dostawcę publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych żadnych wymogów co do formy publikacji i dostarczania tego typu regulaminów. Przepis art. 59 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego stanowi jedynie, iż regulamin świadczenia usług telekomunikacyjnych - w którym dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych obowiązany jest określić zakres i warunki wykonywania usług telekomunikacyjnych - podawany jest do publicznej wiadomości i dostarczany nieodpłatnie abonentowi wraz z umową o świadczenie publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, a także na każde żądanie abonenta.

Zauważyć nalezy, iż świadczona przez PTC usługa "Serwis towarzyski" jest wyłącznie serwisem informacyjno-rozrywkowym, umożliwiającym odbieranie wiadomości, które emitowane są w kanałach SMS i nie jest usługą telekomunikacyjną w rozumieniu art. 2 pkt. 49 Prawa telekomunikacyjnego.

W przypadku rozsyłania wiadomości SMS, zawierających fałszywe dane, pomówienia, zniesławienia, itp. treści - zgodnie z przepisami Kodeksu karnego - odpowiedzialność za tego typu nadużycia ponosi osoba fizyczna dopuszczająca się takiego czynu zabronionego.

Pragnę zapewnić, że UKE dołożył starań, aby udzielić Panu [imię i nazwisko, dopisek mój, VaGla] pomocy. Pomimo braku podstaw prawnych UKE wystąpił do PTC celem wyjaśnienia przedmiotowej sprawy jak i poprawy bezpieczeństwa użytkowników "Serwisu towarzyskiego". Na skutek podjętej przez UKE interwencji PTC wdrożyła odpowiednie narzędzia mające na celu eliminację przypadków przedstawionych przez Pana [imię i nazwisko, dopisek mój, VaGla] oraz minimalizujące możliwość umieszczania przez użytkowników wiadomości, anonsów lub postów, które obrażałyby uczucia religijne, stanowiłyby lub mogłyby być uznane za groźbę osobom lub mieniu, albo zawierałyby słownictwo, które naruszałoby dobre obyczaje. Ponadto PTC zapewniła, że poprzez zapisy Regulaminu Usługi oraz stworzenie praktycznych narzędzi kontroli usługi "Serwis towarzyski" przeciwdziała wszelkim sytuacjom, w których nieodpowiedzialni użytkownicy w sposób niezgodny z regulaminem korzystają z dostępnych usług i funkcjonalności. Jednocześnie, w swoich wyjaśnieniach złożonych do Urzędu, PTC poinformowała, iż w przypadku niezastosowania się użytkowników do postanowień regulaminu i stwierdzenia niekorzystnych skutków związanych z publikacją numeru telefonu innego użytkownika - korzysta z możliwości niepublikowania danej wiadomości lub wprowadza blokadę możliwości korzystania z serwisu dla użytkowników wysyłających niestosowne wiadomości. Z przykrością stwierdzam, iż dalsze działania pozostają poza zakresem ustawowych kompetencji Prezesa UKE.
(...)

Poniżej zaś odpowiedź Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z 30 września 2008 roku, która została przesłana do pokrzywdzonego:

W związku z Pańskim kolejnym wystąpieniem z 5 września 2008 roku uprzejmie informuję, że podtrzymujemy stanowisko wyrażone w skierowanej do Pana korespondencji z 24 lipca 2008 roku - Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji nie jest organem kompetentnym w poruszanej przez Pana sprawie.

Z informacji przekazanej przez p. Anne Streżyńską, prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej wynika, iż UKE podjął szereg kroków zmierzających do wyjaśnienia zgłoszonego przez Pana problemu oraz (pomimo braku regulacji prawnej tej kwestii) zwrócił się do operatora, Polskiej Telefonii Cyfrowej Sp. z o.o. z wnioskiem o zminimalizowanie możliwości umieszczania przez użytkowników wiadomości, anonsów lub postów, które obrażałyby uczucia religijne, stanowiłyby lub mogłyby być uznane za groźbę osobom lub mieniu, albo zawierałyby słownictwo, które naruszałoby dobre obyczaje. PTC podjęła w tej sprawie konkretne działania.

Pani Anna Streżyńska poinformowała Pana również o przysługującym prawie dochodzenia dalszych roszczeń na drodze sądowej.

W związku z powyższym uprzejmie informuję, że na tym etapie postępowanie prowadzone w tej sprawie przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji uznajemy za zakończone.

Powyższe pismo sygnowane jest przez Dyrektora Departamentu Prezydialnego KRRiT.

Podobnie, jak to komentowałem przy sprawie "niechcianych SMS-ów", zapraszających do udziału w referendum unijnym (por. Spam referendalny na komórki, "Legalne" SMSy, Spam polityczny - rozstrzygnięcie?, Dalszy ciąg sprawy referendalnego spamu na komórki) - właściwą drogą jest tu postępowanie przed sądem powszechnym (co zresztą potwierdza wyrok w sprawie SMS-ów nakłaniających do lepszej pracy; por. SMS'y mogą naruszać prawo do prywatności). Sprawa wysyłki SMS-ów za pośrednictwem "Serwisu towarzyskiego" PTC w pewien sposób wiąże się też z kolejnymi odsłonami batalii o ochronę danych osobowych w serwisie Nasza-klasa (por. GIODO: imię, nazwisko, zdjęcie, szkoła, klasa i rocznik - łącznie - nie są danymi osobowymi...). Oczywiście w powyżej przywoływanej sprawie "Serwisu towarzyskiego" jest jeszcze aspekt prawnokarny i sprawa ew. pomówienia (art. 212 § 2 Kodeksu karnego). Problem zaś chyba najlepiej oddają słowa samego pokrzywdzonego, które zacytowałem wyżej, a teraz powtórzę: "Policja i Prokuratura zignorowały mnie". Niestety nie mam dostępu do materiałów policji i prokuratury w tej sprawie, by móc się do nich w jakikolwiek sposób odnieść.