Kto będzie informatyzował polską administrację?

Myślę, że warto odnotować, że Międzyresortowy Zespół ds. Informatyzacji działa i niedawno zajmował się "jednym okienkiem" (por. Margines czasowy jednego okienka oraz Zwrot koncepcyjny w sprawie Centralnej Informacji o Działalności Gospodarczej i system InDyGo). "Jedno okienko" ma być obsługiwane jednak w urzędach skarbowych i to już od 1 października 2008. Wiadomo też, że opracowano harmonogram wdrożenia podpisu elektronicznego w administracji... Generalnie cieszę się, że odpowiednio silnie umocowany Zespół zaczął zajmować się informatyzacją w Polsce, niepokoi mnie jednak chęć oddania polskiej informatyzacji w ręce tylko jednego z konkurujących na polskim rynku przedsiębiorstw.

Najlepiej zacytuję notatkę z serwisu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji:

Na prowadzonym przez ministra Dorna piątkowym posiedzeniu Międzyresortowego Zespołu ds. Informatyzacji ustalono, iż Centralna Ewidencja Działalności Gospodarczej (CEDG), która będzie łączyć systemy informatyczne urzędów skarbowych, zostanie zbudowana przez Ministerstwo Finansów na bazie Krajowej Ewidencji Podatników.

W resorcie SWiA opracowano także harmonogram wdrożenia podpisu elektronicznego w administracji. Kluczowa dla tego wdrożenia jest nowelizacja ustawy o podpisie elektronicznym, ułatwiająca jego wdrażanie i obsługę przez centra certyfikacji.

"Zakładamy, że ta ustawa będzie przyjęta najpóźniej w pierwszej połowie przyszłego roku. Wdrożenie na jej podstawie podpisu elektronicznego w administracji przewidujemy na 2007 rok. Powinno się ono zakończyć na początku 2008 roku. W ten sposób zostanie dotrzymany termin wdrożenia podpisu elektronicznego w administracji, ustalony przez Sejm na maj 2008 roku" – wyjaśniał na piątkowej konferencji prasowej wiceminister Grzegorz Bliźniuk.
Wdrożenie podpisu elektronicznego w administracji będzie wspomagane szkoleniami urzędników administracji lokalnej i samorządowej, którzy mieliby używać podpisu elektronicznego. Szkolenia te przeprowadzi powołane przez MSWiA w październiku br. Centrum Otwartych Rozwiązań Informatycznych dla administracji.

Minister gospodarki nie będzie budował osobnej Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej i własnej sieci urzędów monitorujących działalność gospodarczą, ale za pomocą systemu Elektronicznej Platformy Usług Administracyjnych e-PUAP, będzie uzyskiwał wszystkie potrzebne mu informacje np. wyciągi z Krajowego Rejestru Podatników czy Krajowego Rejestru Sądowego.

Rozwiązania teleinformatyczne Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej będą budowane z "zachowaniem wszelkich reżimów bezpieczeństwa" i tak, aby "nie naruszyć ustawy o ochronie danych osobowych".

"Krajowy Rejestr Sądowy będzie dotyczył 300 tys. spółek prawa handlowego, zaś CEDG będzie dotyczył ponad 2 mln podmiotów działalności gospodarczej. Tutaj wymiana danych i zachowanie bezpieczeństwa są bardzo istotne" – zapowiedział minister Gospodarki Piotr Woźniak.

Zapisy dotyczące uproszczonej obsługi podatników, prowadzących działalność gospodarczą wprowadza ustawa o swobodzie działalności gospodarczej.

30 listopada prezydent Lech Kaczyński podpisał nowelizację ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej. Przewiduje ona, że uproszczona rejestracja działalności gospodarczej w tzw. "jednym okienku" będzie możliwa od 1 października 2008 r. (pierwotnie planowano ten termin na 1 stycznia 2007 r., ale okazało się, że administracja nie jest do tego przygotowana pod względem informatycznym).

Tu warto jeszcze odnotować, że na temat wspomnianego w notatce Centrum Otwartych Rozwiązań Informatycznych można przeczytać w serwisie spółki Microsoft oraz w rozpowszechnionej z okazji umowy notatce prasowej. Zacytuję tę notatkę:

Microsoft i MSWiA – współpraca na rzecz informatyzacji polskiej administracji samorządowej

W Polsce z dwudniową wizytą gościł Kevin Turner, Chief Operating Officer w Microsoft Corporation. Jego spotkanie z Ludwikiem Dornem, Wicepremierem i Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji zaowocowało deklaracją rozszerzenia współpracy pomiędzy polską administracją publiczną a Microsoft Corporation.

Warszawa, 14 listopada 2006 r. — Kevin Turner, Chief Operating Officer Microsoft Corporation oraz Ludwik Dorn, Wicepremier i Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, podczas środowego spotkania, które odbyło się w siedzibie MSWiA w Warszawie, podjęli decyzję o kontynuacji i rozszerzeniu współpracy pomiędzy polską administracją publiczną a Microsoft. W ramach ustaleń zdecydowano o podpisaniu umowy Government Security Program (GSP), dzięki której polska administracja uzyska dostęp do nowych technologii i szerokiej wiedzy technologicznej, a także o planach uruchomienia w Polsce Centrum Otwartych Rozwiązań dla e-Administracji, wspierającego rozwój rozwiązań dla administracji samorządowej.

Umowa Government Security Program (GSP)
W ramach dotychczasowej umowy Government Security Program (GSP), polska administracja miała m.in. zapewniony dostęp do kodu źródłowego Windows poprzez stworzoną w tym celu sieć łączności. Nowa umowa poszerza powyższy zakres współpracy o:

• dostęp do kodu źródłowego oprogramowania z rodziny Microsoft Office oraz Windows Vista,
• umożliwienie administracji publicznej wprowadzania własnych systemów kryptograficznych do systemu Windows, co oznacza możliwość stosowania własnych metod i narzędzi kryptograficznych zintegrowanych z systemem operacyjnym,
• wsparcie procesów zachowania bezpieczeństwa, w tym znacznie rozszerzoną współpracę techniczną pomiędzy ekspertami obu stron i wsparcie ze strony inżynierów Microsoft w sytuacjach kryzysowych.

Rozwiązania dla Samorządów. Centrum Otwartych Rozwiązań dla e-Administracji (CORA)
Microsoft w porozumieniu z MSWiA uruchomi w Polsce Centrum Otwartych Rozwiązań dla e-Administracji, którego zadaniem będzie tworzenie specjalizowanych rozwiązań dla samorządów.

Uruchomienie Centrum Otwartych Rozwiązań dla e-Administracji zaowocuje:

• stworzeniem centrum kompetencyjnego dla rozwiązań dla e-administracji, a w szczególności dla administracji samorządowej,
• obniżeniem kosztów wprowadzania technologii informatycznych w administracji samorządowej poprzez dostępność produktów informatycznych, rozbudowanej dokumentacji oraz dokumentacji wdrożeniowej itd.,
• szerokim dostępem do specjalizowanych aplikacji dla samorządów – produkty informatyczne, którymi dysponować będzie Centrum będą dostępne za darmo lub po kosztach,
• możliwością podnoszenia kwalifikacji kadr administracji (szkolenia technologiczne, szkolenia dotyczące prowadzenia projektów itp.),
• dostępem do wiedzy i zdobywaniem kwalifikacji przez pracowników administracji,
• promocją dobryk praktyk we wdrażaniu technologii informatycznych i wymianą informacji pomiędzy jednostkami administracji,
• promocją innowacyjności – produkty tworzone w ramach Centrum będą podlegały certyfikacji poprawności technicznej producenta lub dostawcy technologii,
• promocją innowacyjności – dostęp do technologii dla jednostek administracji, ale także dostęp dla polskich firm informatycznych, które będą mogły wykorzystywać produkty Centrum do innych zastosowań w rozwiązaniach e-administracji.

Microsoft zadeklarował inwestycję w uruchomienie Centrum Otwartych Rozwiązań dla e-Administracji kilkuset tysięcy złotych oraz przygotowuje pierwszy projekt, który będzie przekazany do Centrum.

Microsoft deklarując inwestycję chce zachęcić również inne firmy do współpracy w ramach Centrum i ma nadzieję, że do inicjatywy przyłączy się wiele znaczących przedsiębiorstw z rynku teleinformatycznego.

Powyższe projekty – zarówno projekt GSP, jak i projekt CORA – powinny stać się przykładem udanej współpracy publiczno-prywatnej, mającej na celu usprawnienie procesu informatyzacji administracji publicznej w Polsce. Dzięki nowym inicjatywom wdrażanie rozwiązań informatycznych w jednostkach administracyjnych będzie mogło przebiegać szybciej i sprawniej, a implementowane rozwiązania będą przystosowane do szczególnych wyzwań, jakie stawiane są przed administracją publiczną.

Wniosek z lektury obu tych notatek jest taki, że to Microsoft będzie w Polsce robił informatyzację kraju (to uproszczenie - por. komentarz pod tekstem). Spółka zyskuje stabilny rynek zbytu dla usług (szkolenia, wsparcie w sytuacjach kryzysowych, "certyfikacja poprawności technicznej"), dostęp do wiedzy (jak rozwijać produkty jeśli nie realizując kolejne wyzwania, zwłaszcza dla organizacji państwowej). Chociaż "produkty informatyczne, którymi dysponować będzie Centrum będą dostępne za darmo lub po kosztach", to jednak nie ma mowy o otwartych standardach w rozumieniu, które temu terminowi nadaje powstała niedawno Koalicja na Rzecz Otwartych Standardów. Nie dziwię się w sumie Ministerstwu. Skoro korporacja chce zainwestować w budowanie sobie rynku "kilkuset tysięcy złotych", to czemu tego nie przyjąć? Na Polskim rynku Ministerstwo nie widzi specjalnie innych podmiotów, które potrafiłyby stać się rozpoznawalnym, godnym zaufania partnerem. Samo ministerstwo przecież nie zatrudnia działów informatyki (nie jest wszak przedsiębiorstwem), musi więc bazować na tym, co z siebie może zaoferować rynek. Zresztą do zakresu działania Departamentu Informatyzacji w MSWiA należy m.in. „prowadzenie spraw związanych z finansowaniem inwestycji w dziedzinie informatyzacji administracji ze środków zewnętrznych”. Nie dziwię się, a wręcz podziwiam przedstawicieli ministerstwa, że starają się jakoś w tej całej wojnie o rynek i przyszłych konsumentów myśleć jeszcze o polskiej informatyzacji.

Oczywiście nie wierzę, że wspomniane Centrum będzie promowało otwarte standardy komunikacyjne i otwarte formaty dokumentów. Nie w tym znaczeniu otwartości, który chciałbym promować (por. Głos za uznaniem neutralności technologicznej za priorytet). Nie chcę jednak wierzyć w głosy „podszeptywaczy”, którzy starają się sugerować, że jest w działaniach MSWiA jakaś tendencja i wymieniają: zaproszeni na konferencję w Sejmie na temat otwartych standardów przedstawiciele ministerstwa wybrali spotkanie z przedstawicielem korporacji; po ujawnieniu informacji na temat konferencji prasowej o uruchomienia działań KROS ministerstwo zaprosiło „szybko” dziennikarzy na rozdanie nagród dla młodych informatyków (dziś na stronach MSWiA jest jedynie relacja z przyznania nagród pieniężnych wyróżniającym się studentom informatyki (swoją drogą gratuluję nagrodzonym), zaś wcześniej było też zaproszenie na konferencję prasową dla dziennikarzy - teraz error 404 - Podana strona nieistnieje, a tam: "Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji zaprasza na uroczystość wręczenia, ufundowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji nagród, młodym informatykom - laureatom XVIII Międzynarodowej Olimpiady Informatycznej w Meksyku, oraz laureatom międzynarodowego studenckiego konkursu technologicznego Imagine Cup 2006, a także osobom, które miały istotny udział w ich sukcesie. Ponadto zostaną wręczone dyplomy gratulacyjne dla studentów wybranych przez firmę Microsoft do odbycia praktyk w centrali Microsoftu w Redmond").

Nie dajmy się zwariować. To twarda walka, ja jedynie przypomnę, że w Planie Informatyzacji Państwa na lata 2007-2010 znalazł się priorytet 1: „neutralność technologiczna rozwiązań informatycznych wykorzystywanych w procesie informatyzacji administracji publicznej”. Oczywiście można się spierać ile tej otwartości dla zabezpieczenia ciągłości działań państwa polskiego, ale są to jakieś podstawy aksjologiczne, do których można odwoływać się przy stanowieniu prawa, przy jego stosowaniu.

Ale, zaraz... W opublikowanej przy notatce MSWiA uchwale Międzyresortowego Zespołu ds. Informatyzacji nr 1/2006 z 15 grudnia 2006 (PDF) nie ma słowa o Centrum Otwartych Rozwiązań Informatycznych. Skąd zatem wynika, że to właśnie to przedsięwzięcie prywatno-publiczne będzie zajmowało się informatyzacją? W tym serwisie nie zajmuję się polityką. Ja się na polityce nie znam.

Na ilustracji powyżej - fragment iluminacji z Biblii Maciejowskiego (Maciejowski Bible), Francja ok. 1250 rok - drabina, która przyśniła się Św. Jakubowi.