Czy wielopłaszczyznowa samorealizacja jest legalna?

Czy prowadząc jednoosobowo serwis internetowy można uznać się za dziennikarza? Wiem, że "nie kaptur czyni mnicha", ale postanowiłem sprawdzić czy prowadząc taki serwis jak VaGla.pl Prawo i Internet uzyskam akredytację dziennikarską w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej. Jak pomyślałem - tak też zrobiłem. Złożyłem na stosownym formularzu wniosek, załączyłem zdjęcie, dane redakcji, wydruk serwisu, przybiłem pieczątkę i po pewnym czasie, po sprawdzeniu wszystkiego przez Biuro Prasowe (a także Biuro Przepustek) uzyskałem akredytację, a ściślej: kartę prasową (na zdjęciu). Teraz mam pewien problem i liczę na sugestie czytelników. Nie chciałbym być wezwany przed jakąś komisję śledczą...

W czym rzecz? Chodzi o to, że jestem aktywnym członkiem Stowarzyszenia Internet Society Poland. Mamy w RP prawo i wolność zrzeszania się, więc jest wszystko w porządku. Z racji powołania - jestem również członkiem Rady Informatyzacji, czyli "organu opiniodawczo-doradczego ministra" właściwego ds. informatyzacji. Było nie było - to administracja publiczna. Ale tu nie ma problemu, gdyż właśnie dlatego, że zaproponowało moją kandydaturę stowarzyszenie - minister właściwy, wybierając spośród kandydatów zgłoszonych przez takie właśnie stowarzyszenia, dokonał wyboru i mnie powołał. O tym mówi wprost ustawa. Co więcej - na mocy ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, a konkretnie na mocy art. 17 ust. 9 pkt. 5), w przypadku, gdyby ustało moje członkostwo w stowarzyszeniu ISOC Polska - moje członkostwo w Radzie Informatyzacji wygasłoby automatycznie, z mocy ustawy.

Na razie jest ok? Dla Internet Society Poland oraz dla Rady Informatyzacji nie ma w tym niczego niestosownego, że prowadzę sobie serwis internetowy. Pytanie teraz, czy prowadząc taki serwis jestem dziennikarzem? Na mocy ustawy Prawo prasowe: "dziennikarzem jest osoba zajmująca się redagowaniem, tworzeniem lub przygotowywaniem materiałów prasowych, pozostająca w stosunku pracy z redakcją albo zajmująca się taką działalnością na rzecz i z upoważnienia redakcji. Zakładam, że jestem jednoosobową redakcją - ustawa nie mówi, że redakcja nie może być jednoosobowa. Na mocy ustawy "redakcją jest jednostka organizująca proces przygotowywania (zbierania, oceniania i opracowywania) materiałów do publikacji w prasie". Czyli, że oględnie mówiąc – można by mnie uznać i za dziennikarza i za jednoosobową redakcję. Ktoś zada pytanie, czy prowadząc serwis internetowy powinienem się zarejestrować jako prasa? Ustawa przewiduje, że rejestracji wymaga wydawanie dziennika lub czasopisma, a z definicji obu tych pojęć przewidzianych przez ustawę wynika, że chodzi tu o "druk periodyczny". Internet nie jest drukiem, zatem ciężko w internecie prowadzić dziennik lub czasopismo, co nie oznacza, że nie można prowadzić działalności prasowej. Definicję prasy przynosi nam lektura art. 7 ust. 2 ustawy Prawo prasowe, nie będę jej teraz przywoływał w całości. Dość powiedzieć, że "...prasą są także wszelkie istniejące i powstające w wyniku postępu technicznego środki masowego przekazywania...". To by nam załatwiało problem rejestracji. Chociaż to wszystko oczywiście nie jest takie proste. Porównaj z rozważaniami w tekstach: Czy brak rejestracji internetowego serwisu to pretekst?, Sankcja karna za brak rejestracji prasy oraz Prasa w internecie. Prawo jako zbyt mały garnitur?, ale również w komentarzu wiadomo, ze nie czasopismo i nie dziennik do tekstu Lustracja blogerów i komentatorów.

Gorzej, że prowadzę działalność gospodarczą, a w jej ramach również działalność reklamową, wydawniczą, szkoleniową... Jeśli chodzi o reklamę, to jako dziennikarz - nie mogę prowadzić ukrytej działalności reklamowej. To jest OK. Nie mam zamiaru prowadzić ukrytej działalności tego typu. Wszystko zgodnie ze sztuką - przekaz reklamowy jest wyraźnie oznaczony i wyodrębniony od materiału prasowego. Zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności - jestem też agencją informacyjną, zajmuję się bazami danych, a nawet mogę prowadzić "prace badawczo-rozwojowe w dziedzinie nauk prawnych". Ufff. To wszystko nie koliduje z pozostałymi działalnościami. Gorzej, że prowadzę również działalność gospodarczą polegającą na doradztwie w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania. I tu mogą się pojawić schody. Ktoś mianowicie może uznać, że prowadzenie takiej działalności kolidować będzie z prawem wejścia do Sejmu w charakterze dziennikarza. Wiadomo, o co chodzi. Lobbing...

Prowadzę działalność gospodarczą - z tym nie ma większego problemu, o ile nie działam jako zawodowy lobbysta, a jak wiadomo - z ustawy o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa wynika, że regulowana jest działalność lobbingowa, którą ustawa nazywa zawodową ("w rozumieniu ustawy zawodową działalnością lobbingową jest zarobkowa działalność lobbingowa prowadzona na rzecz osób trzecich w celu uwzględnienia w procesie stanowienia prawa interesów tych osób"). Wniosek z tego taki, że jeśli działalność lobbingowa nie jest działalnością zarobkową, albo nie jest prowadzona na rzecz osób trzecich, to nie spełnia definicji ustawowej zawodowego lobbingu. Ustawa mówi również o działalności lobbingowej jako takiej ("w rozumieniu ustawy działalnością lobbingową jest każde działanie prowadzone metodami prawnie dozwolonymi zmierzające do wywarcia wpływu na organy władzy publicznej w procesie stanowienia prawa"). Mogę zatem być lobbystą, bylebym nie wykonywał takiej działalności zarobkowo na rzecz osób trzecich. Nie twierdzę, że mam zamiar czymś takim się zająć. Obawiam się jedynie (i dlatego piszę o tym publicznie; tylko transparentność może mnie uratować), że ktoś może uznać, że prowadząc działalność doradczą, albo będąc członkiem stowarzyszenia i mając jednocześnie kartę prasową do Sejmu - mogę naruszać w ten sposób jakieś zasady.

Moja paranoja jest większa, gdy czytam, że "w przypadku stwierdzenia, że czynności wchodzące w zakres zawodowej działalności lobbingowej są wykonywane przez podmiot niewpisany do rejestru, właściwy organ władzy publicznej niezwłocznie informuje o tym na piśmie ministra właściwego do spraw administracji publicznej". Ministrem właściwym jest akurat ten sam minister, przy którym działa Rada Informatyzacji. Strasznie to wszystko skomplikowane.

Znak: Kancelaria Sejmu, Dział przepustek. Tam musi udać się każdy, kto chciałby z jakiegoś powodu wejść do Sejmu.

Z tego wszystkiego wniosek mógłby być taki: wchodząc do Sejmu - nie rozmawiać o sprawach klientów. Czy mogę działać na rzecz otwartych standardów? To niebezpieczne, bo jeśli moimi klientami w działalności doradczej są podmioty, które zainteresowane są otwartymi standardami - przepadłem. Chociaż może nie, wszak nie muszę na ich rzecz działać "w celu uwzględnienia w procesie stanowienia prawa interesów tych osób". Ale przecież Internet Society w celach i zadaniach statutowych kieruje się zasadami otwartych standardów, a chciałbym, by postulaty stowarzyszenia proces stanowienia prawa uwzględniał? No tak, ale na rzecz Internet Society nie działam zarobkowo. Powieka mi zaczyna drgać.

Tablica z wykazem Komisji Sejmowych. Wiele informacji jest w internecie, ale nie wszystko. W październiku "Telewizja cyfrowa w Polsce - perspektywy i plany rozwoju", w listopadzie - "Informacja o instytucjach posiadających zasoby archiwalne audio i audio-wizualne (nagrania dźwiękowe i filmowe), stan prawny tych zasobów, system katalogowania i sposób udostępniania, majątek tych instytucji". To z planu prac Komisji Kultury i Środków Przekazu. Telewizja cyfrowa jest również w planie prac Komisji Infrastruktury, ale również jest w nim "Rozpatrzenie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz innych ustaw". Gdyby ktoś zauważył, że dzieje się coś interesującego i zgodnego z tematyką tego serwisu - proszę o sygnał.

Mam zamiar wykorzystać kartę prasową, by z pierwszej ręki móc usłyszeć debatę w komisjach sejmowych. Dla bezpieczeństwa lepiej po prostu nie będę się odzywał (nawet zapytany o cokolwiek). Zapowiada się kilka interesujących posiedzeń: prawo telekomunikacyjne, prawo autorskie, nowelizacja ustawy o informatyzacji (ciekawe, czy tu np. jako członek Rady Informatyzacji, której zmiany wszak będą dotyczyły, też nie powinienem się wypowiadać?)...

Obrady plenarne Sejmu RP. W pewnym momencie nastąpiło zamieszanie w "loży prasowej", z której korzystają również wycieczki przyglądające się obradom, ale także zaproszeni goście. Zamieszanie wzięło się stąd (czego dowiedziałem się w pierwszej kolejności mrużąc oczy od fleszy, a następnie odwracając się "za siebie"), że rząd za mną usiadł ksiądz prałat Henryk Jankowski. Ciekawe co sądzi o społeczeństwie informacyjnym? Może zapytam, przy następnej okazji...

Dziś w Sejmie było bardzo miło. Udałem się na rekonesans. Posłuchałem obrad plenarnych, ale głównie chciałem przyjrzeć się zwyczajom panującym w Sejmie. Zwyczajom dziennikarskim. Dziennikarze mają pokój dziennikarski. Tam wywiesza się na korkowej tablicy informacje na temat posiedzeń komisji, na temat głosowań. Tam stoi maszyna do wydawania kawy i innych napojów. Oczywiście jest też telewizor, w którym widać salę posiedzeń plenarnych...

Roman Giertych wychodzi do dziennikarzy. Z początku niewiele się dzieje. Już kilku zauważyło cel. Wyciągają mikrofony, ktoś łapie za aparat fotograficzny, inny za kamerę

W czasie, gdy posłowie siedzą na sali plenarnej dziennikarze przeraźliwie się nudzą. Słyszałem dziś nawet taki pomysł, by w czasie obrad wystawić w kuluarach takie tekturowe podobizny postaci posłów, z wyciętymi otworami na twarze. Dziennikarze mogliby wówczas przeprowadzać wywiady z różnymi postaciami, a tak, to jedynie trwa giełda dziennikarska. O prawnych aspektach społeczeństwa informacyjnego jednak wiele dowiedzieć się nie można. Wszystko trwa w tym klimacie do czasu, aż do dziennikarzy wyjdzie jakiś poseł...

Po chwili poseł zostaje szczelnie otoczony wianuszkiem urządzeń służących do rejestracji dźwięku i fonii, a także obsługujących te urządzenia ludzi.

Wówczas można zaobserwować poruszenie. Nie miałbym szans tam się dopchać, np. aby uzyskać dobre nagranie. Poseł nie mówi zbyt głośno, a przez to dziennikarze zwierają szyki wokół źródła dźwięku...

Umówiłem się jednak na dłuższą rozmowę z Marszałkiem Sejmu, Wojciechem Olejniczakiem. Sprawa będzie dotyczyła społeczeństwa informacyjnego, zatem programowo. Marszałek Olejniczak, z którym podzieliłem się przedstawionymi na wstępie tej notatki wątpliwościami, stwierdził, że "nie ma rady, ktoś się chyba zainteresuje moją działalnością różną". Ja mam nadzieję, że nie robię niczego zdrożnego. A co sądzą czytelnicy?