O "kosztach standardowych" i "kosztach dodatkowych" w dostępie do informacji publicznej

"Rzecznik nie neguje potrzeby pobierania opłaty za udostępnianie informacji, jeżeli forma w jakiej wnioskodawca domaga się udzielenia informacji wiąże się z koniecznością poniesienia szczególnie wysokich kosztów przez organ. Należy jednak podkreślić, że nałożenia opłaty prowadzi do ograniczenia konstytucyjnego prawa dostępu do informacji publicznej. W związku z tym, zdaniem Rzecznika, wymagane jest wprowadzenie regulacji, która precyzyjnie zdefiniuje, czym są „dodatkowe koszty" oraz umożliwi kontrolę nad decyzjami organów w tej materii."

- Prof. Irena Lipowicz, Rzecznik Praw Obywatelskich w wystąpieniu generalnym z dnia 3 lipca 2012r. do Ministra Administracji i Cyfryzacji Michała Boniego (RPO-702363-I/12/KM) (PDF).

Zachęcam do lektury całego wystąpienia RPO, w którym Rzecznik przedstawia stanowisko, że Jej zdaniem "wymagane jest wprowadzenie regulacji, która precyzyjnie zdefiniuje, czym są „dodatkowe koszty" oraz umożliwi kontrolę nad decyzjami organów w tej materii". RPO pisze również m.in.:

(...)
Ustawa o dostępie do informacji publicznej nie stanowi, jakie koszty są standardowe, a które stanowią koszty „dodatkowe". Nie zawiera też żadnych wskazówek co do tego, jak należy koszty dodatkowe rozumieć i na jakich zasadach je ustalać. Konsekwencją powyższych braków jest niepewna sytuacja obywatela żądającego dostępu do informacji, który nie jest w stanie przewidzieć, czy z danym sposobem udostępnienia będą związane dodatkowe koszty i ewentualnie w jakiej wysokości. Co więcej, ustawa nie nakłada na organ zobowiązany obowiązku uzasadnienia, dlaczego z udostępnienia informacji w danej formie wynikają dodatkowe koszty. Prowadzi to do arbitralnego stosowania regulacji przepisu art. 15 u.d.i.p. przez zobowiązane organy oraz do dużej rozbieżności pomiędzy ustalaniem stosownej opłaty przez różne organy. W rezultacie może dojść do sytuacji, w której ta sama informacja w identycznej formie w jednym organie administracji publicznej będzie udostępniona bezpłatnie, a w innym zostanie na wnioskującego nałożona opłata.

Wątpliwości wywołuje także forma, w jakiej organ zobowiązany informuje o konieczności wniesienia opłaty. Ustawa nie przewiduje wydania w tym zakresie decyzji
administracyjnej. Taka konstrukcja jest o tyle niezrozumiała, że w przypadku odmowy udzielenia informacji ustawodawca nakazuje wydać decyzję administracyjną, którą następnie można poddać kontroli poprzez wniesienie odwołania do organu wyższej instancji. Informacja o dodatkowych kosztach, w niektórych przypadkach (zwłaszcza ustalenia nieproporcjonalnie wysokiej opłaty), może doprowadzić do ograniczenia dostępu do informacji publicznej, czyli do takich samych konsekwencji jak decyzja o odmowie udzielenia informacji Z tego względu powiadomienie o kosztach w formie decyzji administracyjnej doprowadziłoby do zwiększenia ochrony konstytucyjnych praw obywateli.
(...)

Przeczytaj również:

• Biuletyn, sankcje, cena informacji publicznej, ah! i jeszcze jej udostępnienie
• Opłaty i cenniki dostępu do informacji publicznej i zarządzenia naruszające ustawę
• Koszty informacji publicznej
• Miliardy na serwisy internetowe administracji publicznej - to wszystko idzie z naszych kieszeni
• Re-use: brak szacunkowego określenia przewidywanych skutków finansowych dla sektora finansów publicznych
• Brytyjski rząd policzył koszty i zdecydował, że zamknie 3/4 rządowych serwisów internetowych
• Ile i kogo będzie kosztował system re-use w Polsce?
• Pan Premier nie wie, ile kosztują rządowe serwisy internetowe
• O równych i równiejszych oraz o opłatach, które niektórzy winszują sobie za informacje (publiczne)