Drugie konsultacje dot. utworów osieroconych

Kilka dni temu Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego uruchomiło konsultacje społeczne dot. projektu dyrektywy w sprawie niektórych dozwolonych możliwości wykorzystywania utworów osieroconych. Ministerstwo czeka na uwagi do 15. kwietnia. To drugie konsultacje dotyczące tego tematu. Wcześniejsze odbyły się rok temu. Ten zaś projekt, który obecnie jest konsultowany, to projekt przedstawiony przez prezydencję duńską 22 lutego 2012 roku.

Informacje na temat konsultacji można znaleźć na stornie MKiDN: Konsultacje społeczne projektu dyrektywy o dziełach osieroconych. Jest też link do projektu (PDF) (również w wersji angielskojęzycznej (PDF)).

Tradycyjnie uważam, że kwestia "utworów osieroconych" i dążenie do tego, by można było z nich korzystać, stawia na głowie klasyczny model ochrony prawa autorskiego, w którym ochrona pojawia się niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności, zaś autor może pozostać anonimowy (lub ujawnić się pod pseudonimem). Generalnie uważam też, że chodzi o regulacje podejmowane w interesie pośredników (raczej tych komercyjnie działających na rynku), by zapewnić im czyste przedpole i większe bezpieczeństwo prawne. Nie zaś o to, by obywatele bez pośredników mogli łatwiej korzystać z dóbr kultury. Duzi będą pilnować swojego portfolio, zaś słabi logistycznie w odchodzeniu praw i nieznani autorzy, których skopiowano gdzieś kiedyś bez podania nazwiska, zostaną ograniczeni w ochronie. Pojawia się dylemat; czy wspierać stopniowy demontaż praw autorskich (którego pierwszym elementem stałyby się utwory "osierocone"; przy czym ten etap jest w "interesie możnych" kosztem słabych, ale twórczych), czy postulować spójność aksjologiczną prawa autorskiego (ochrona bez spełnienia jakichkolwiek formalności, co powinno zakładać, że taki byt jak "utwór osierocony" nie ma znaczenia dla jego sytuacji prawnej).

O utworach osieroconych pisałem w tym serwisie m.in. w następujących tekstach:

• Duża, kompleksowa nowelizacja prawa autorskiego i utwory osierocone
• Rynek praw własności intelektualnej, utwory osierocone i kompetencje w zakresie egzekwowania praw - tu też linki do niektórych odpowiedzi, które zostały przekazane ministerstwu przy okazji poprzednich konsultacji
• Utwory osierocone (Orphaned Work) w USA
• Projekt Google Book Search zderzył się z Europą
• Intelektualne drążenie pomysłów na rejestry praw i rejestr domeny publicznej
• Po odrzuceniu ugody w sprawie Google Book Search trwa dyskusja o aksjologii prawa autorskiego