Infor ma święte prawo pozywać kogo chce

Nie tylko Infor. Każdy z uprawnionych ma święte prawo do składania pozwów i samodzielnego wybierania sobie przeciwników sądowych. Jednych może pozwać, innych zaś przy składaniu pozwów pominąć. Infor złożył pierwszy pozew w związku z naruszeniem autorskich praw majątkowych, a celem jest Polska Federacja Rynku Nieruchomości. Na swojej stronie Federacja "przedrukowuje" teksty z Gazety Prawnej. Spółka Google chyba nie zostanie przez Infor pozwana, nie zostanie pozwane pewnie również Angora, albo Forum (a tytuły te żyją z przedruków). Infor najpewniej nie pozwie Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, na którego stronie publikowane są również artykuły z Gazety Prawnej. Ma się pojawić jeszcze 70 innych pozwów. Pozwy zatem zostaną złożone, tymczasem mamy podstawowe braki w wiedzy na temat interpretacji fundamentalnych określeń normatywnych, które w Unii Europejskiej kształtują dozwolony użytek. Wydaje się, że w pogoni za większą ochroną prawodawcy po macoszemu traktowali te przepisy, które maja inny (przeciwny?), niż budowanie monopolu prawnoautorskiego, wektor działania.

O pozwie można przeczytać w Dzienniku, w tekście Wydawcy gazet idą na wojnę. To dalszy ciąg historii komentowanej w tym serwisie, w tekście Wydawcy prasy, internetowy clipping oraz "źródło internet". Dziś poznaliśmy pierwszy cel Infora, który wraz z innymi wydawcami postanowił dochodzić swoich praw przed sądem. Jak pisze Dziennik:

Gra toczy się o wielomilionowe odszkodowania. Przeróżne branżowe serwisy internetowe kopiują w całości materiały przygotowane przez dziennikarzy papierowych gazet, przez co zmniejsza się ruch na witrynie danej gazety...

Przypomnę pytania z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w sprawie C-5/08, które umieściłem w przeglądowym tekście Przegląd wydarzeń - proces TPB, ugoda Google Book, pytania prejudycjalne o internetowy clipping..., a które zadał Trybunałowi Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich Sąd Najwyższy Danii. W gruncie rzeczy te pytania dotyczą podstaw dozwolonego użytku i tzw. "trzystopniowego testu" (por. Trzystopniowy test - notatki i spostrzeżenia dnia drugiego). Sąd Najwyższy Danii nie wie i pyta Trybunału, jak należy rozumieć takie pojęcia, jak "charakter przejściowy", "integralna i podstawowa część procesu technologicznego", "odrębne znaczenie ekonomiczne", “szczególne przypadki, które nie naruszają normalnego wykorzystania", Sąd Najwyższy Danii pyta nawet o to, co to znaczy "legalne korzystanie". Pyta, ponieważ nie wie jak należy to określenie interpretować.

Zastanawiam się - w związku z powyższym - jakie pytania można zadać sądowi (albo trybunałom) w związku z przepisami takimi, jak art. 25 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Pamiętacie Państwo ich brzmienie?

1. Wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie, radiu i telewizji:

1) już rozpowszechnione:
a) sprawozdania o aktualnych wydarzeniach,
b) aktualne artykuły na tematy polityczne, gospodarcze lub religijne, chyba że zostało wyraźnie zastrzeżone, że ich dalsze rozpowszechnianie jest zabronione,
c) aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie;

2) krótkie wyciągi ze sprawozdań i artykułów, o których mowa w pkt 1 lit. a i b;

3) przeglądy publikacji i utworów rozpowszechnionych;

4) mowy wygłoszone na publicznych zebraniach i rozprawach; nie upoważnia to jednak do publikacji zbiorów mów jednej osoby;

5) krótkie streszczenia rozpowszechnionych utworów.

2. Za korzystanie z utworów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b i c, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.

3. Rozpowszechnianie utworów na podstawie ust. 1 jest dozwolone zarówno w oryginale, jak i w tłumaczeniu.

4. Przepisy ust. 1–3 stosuje się odpowiednio do publicznego udostępniania utworów w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, z tym że jeżeli wypłata wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 2, nie nastąpiła na podstawie umowy z uprawnionym, wynagrodzenie jest wypłacane za pośrednictwem właściwej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.

Angory czy Forum nie pozywa się, ponieważ te tytuły płacą wynagrodzenie, o którym mówią cytowane wyżej przepisy. Ale jakoś niewiele osób zastanawia się, w jaki sposób tytuły te określają wysokość tego wynagrodzenia. Czy jeśli nie ma zastrzeżenia, o którym mowa w art. 25 ust. 1 pkt. 1) lit. b) ustawy (uwaga: na stronach VaGla.pl jest takie zastrzeżenie) i zdecyduje się dokonać internetowego "przedruku", to jeśli uznam, że autorowi (ew. dysponentowi praw, np. wydawcy) chciałbym zapłacić 100, to czy sam mogę kształtować tu politykę cenową? Czy jeśli mogę powiedzieć, że będę za przedruk płacił 100, to czy mogę powiedzieć również, że będę płacił 50? A jeśli tak, to czy mogę płacić tylko 5? Jaka jest wartość "wynagrodzenia" za korzystanie z utworów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b i c?

A czy jeśli Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych na stronie urzędu publikuje teksty z tytułu prasowego, to czy działa "legalnie"? Tak jak pozywać można kogo się chce, tak również można - w ramach przysługującego monopolu - decydować komu udzielić zgody na korzystanie z utworów, a komu nie udzielić. Być może GIODO uzyskał licencję niewyłączną (a więc nie koniecznie w formie pisemnej) na teksty, które przedrukowuje w dziale Materiały informacyjne » Prasa » Archiwum serwisu GIODO (weźmy pierwszy z brzegu: Gazeta Prawna, 27 stycznia 2009 r. Ochrona danych osobowych w bankach i dalej PDF; tak, to jednoakapitowy "maluszek"...). Być może nawet biuro Inspektora wypłaciło komuś jakieś wynagrodzenie? Bo jeśli to się odbywa na takich samych zasadach, jak robi to Polska Federacja Rynku Nieruchomości, to nazywanie jednych "złodziejami" musi oznaczać, że również innych takim mianem się określa. Chyba nikt nie będzie chciał zadzierać z GIODO i przezywać go różnymi nieprzemyślanymi mianami, bo jak się Inspektor zirytuje, to przeprowadzi kontrolę i potem się okaże co, tak naprawdę, oznacza "korzystanie ze swoich uprawnień".

YouTube podobno nie jest już "złym piratem". To za sprawą dzielenia się przychodami. Niby nic się nie zmieniło. Nadal pojawiają się tam te same klipy (ok, pamiętam o tym, że uruchomiono nowy mechanizm, który "wycisza" kwestionowaną ścieżkę dźwiękową w klipie). To co widać dziś "na rynku", to rozpychanie się łokciami w walce o przetrwanie. Byłbym jednak ostrożny w posługiwaniu się określeniami takimi jak "złodziej", bo o ile spełnia ono swoją erystyczną funkcje w walce medialnej o rząd dusz, to jednak - jak się wydaje - pojęcie "złodziej", gdyby jakiś prawodawca zdecydował się kiedyś na jego użycie w akcie normatywnym, również zasługiwałoby na interpretacje w toku wszystkich instancji przed niezawisłymi sądami. Zwłaszcza w społeczeństwie nazywanym "informacyjnym", w którym - jak się wydaje - obieg informacji nie tyle jest "środkiem produkcji", co immanentną cecha wszystkich aktorów życia społecznego.