Kiedy dojdzie do międzygalaktycznej wojny o prawa autorskie?

Pierwszy eksperymentalny polski program telewizyjny został wyemitowany 25 października 1952 roku (wówczas był to program półgodzinny). Stały program zaczęliśmy nadawać od 1 maja 1956 roku. Na świecie telewizje pojawiły się nieco wcześniej. Eksperymentalna telewizja w Wielkiej Brytanii pojawiła się już w 1928 roku, a w 1936 roku Brytyjczycy rozpoczęli nadawanie stałego programu telewizyjnego (i był to pierwszy kraj na świecie, który uruchomił stały program). Tyle, że wszyscy uznają za początek telewizji marzec roku 1935, gdy uruchomiono telewizję w Berlinie. A wcześniej jeszcze były słuchowiska radiowe... Jeśli te programy od swych pierwszych emisji rozszerzają się leniwie po galaktyce, to - jeśli na świecie, poza Ziemią, istnieje inteligentne życie - grozi nam międzygalaktyczny konflikt o prawa autorskie. Pytanie tylko kiedy on nastąpi?

Wiele już zrobiono, by ujednolicić system prawa autorskiego na planecie. Mogą być oczywiście jeszcze problemy tu i tam, ale z czasem się z tym uporamy i wszędzie prawo autorskie będzie obowiązywało tak samo (bardzo) długo, będą podobne mechanizmy ochrony. Powstanie spójne, globalne prawo autorskie. O którym kosmici nie są poinformowani, bo minie trochę czasu zanim sygnał wyemitowany ze współczesnych nadajników rozejdzie się poza granice Układu Słonecznego i dalej, aż będą go mogli studiować pozaziemscy juryści (McGuru właśnie mi podpowiada, że pierwsze sygnały telewizyjne z Ziemi dotarły dopiero na odległość 82 lat świetlnych, a ja szybko sprawdzam i czytam, że w takiej odległości od Ziemi jest jedna z gwiazd Wielkiego Wozu; Centrum naszej Galaktyki leży w odległości 25 tys. lat świetlnych od nas - ponoć w tle gwiazdozbioru Strzelca - a to znaczy, że do międzygalaktycznego konfliktu zostało jeszcze trochę czasu).

Na razie mamy inny problem. Za kilkadziesiąt milionów dolarów można sobie dziś kupić bilet i rozpocząć turystykę kosmiczną. Pojawiają się też programy prywatnej eksploracji kosmosu. I jeśli taki turysta, albo prywatny inwestor weźmie w kosmos aparat fotograficzny, to mogą się pojawić problemy (jeszcze nie na skalę międzygalaktycznego konfliktu - to dopiero później) związane z prawami autorskimi i licencjonowaniem obrazu... Ziemi.

Problem zasygnalizowano w związku z działaniami fundacji X PRIZE Foundation (tu chodzi o to, by wyekspediować na Księżyc robota, który przejechałby 500 metrów, pobrał próbki i dane i wrócił na Ziemię - nagroda wynosi 30 milionów dolarów, a projekt musi być przynajmniej w 90% finansowany ze środków prywatnych), kiedy the National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) - amerykańska agencja rządowa - wystosowała list otwarty NOAA Open Letter to Google Lunar X PRIZE Participants. Przywołano tam amerykańską ustawę the Land Remote Sensing Policy Act of 1992, z której ma wynikać, iż każdy, kto chce sobie z kosmosu fotografować Ziemie (również wodę na Ziemi ;) musi uzyskać stosowną licencję (W tej ustawie można przeczytać m.in.: "The continuous collection and utilization of land remote sensing data from space are of major benefit in studying and understanding human impacts on the global environment, in managing the Earth's natural resources, in carrying out national security functions, and in planning and conducting many other activities of scientific, economic, and social importance"; sięgnij również do dyskusji w serwisie Slashdot: NOAA Requires License For Photos of the Earth oraz do tekstu NOAA Regulations)...

Sprzęt tanieje. Teraz już wszyscy robią zdjęcia. Coraz większym problemem są zatem ludzie, którzy wpychają się w miejsca do tej pory dla nich niedostępne (a to Sejm - por. Wolne zdjęcia Sejmu RP, a to Wawel - por. Wawel chroni prawa fotografów???, a to imprezy sportowe - por. Sportowe relacje blogowe na cenzurowanym). No, po prostu nie chcą przestać włazić tam, gdzie dzięki coraz lepszemu i coraz tańszemu sprzętowi mogą robić coraz lepsze, bardziej profesjonalne zdjęcia, filmy... Już i tak słyszałem rozżalone głosy profesjonalnych fotoreporterów, którzy ze smutkiem dostrzegają różne projekty wielkich tego świata: dzięki takim wynalazkom jak Kontakt24 (TVN) ludzie nadsyłają do telewizji swoje filmy i zdjęcia. Regulamin tej kooperacji jest tak skonstruowany, że kto wyśle, ten nieodpłatnie przekazuje telewizji prawa do wykorzystywania tych wideogramów i fotografii na wszelkich możliwych polach eksploatacji. Taki fotoreporter nie pojawi się pierwszy na miejscu, w którym spadł samolot (fotoreporter to nie wróżka obdarzona umiejętnością teleportacji), a na pewno w sąsiedniej wiosce znajdzie się człowiek, który całkiem profesjonalną kamerą (wykorzystywaną do tej pory na chrzcinach i weselach), albo cyfrową lustrzanką z megapixelami, zrobi materiał i prześle go z pominięciem reprezentanta grupy zawodowej, żyjącej z robienia zdjęć czy filmów. Dziś sprzęt jest taki, że nawet jak ktoś wybitnie nie ma zdolności do jego obsługi, to aparat poczeka na uśmiech modelki (wcześniej fotki nie zrobi), zmodyfikuje materiał redukcją czerwonych (zielonych, niebieskich, etc.) oczu, programy "strefy twórczej" pomogą wybrać rodzaj zdjęcia i dostosują ustawienia sprzętu (portret, krajobraz, zdjęcie sportowe, kraksa samolotu...).

Podobno na Ziemi, jeśli chodzi o wielkie agencje fotograficzne, jest duopol. Jedną z tych agencji jest Getty Images, drugą Corbis. Te agencje foto skupują wszelkie prawa do fajnych zdjęć (im bardziej niepowtarzalne, bo ile razy można sfotografować Merlin Monroe, jak jej podwiewa sukienkę? - tym zdjęcia, a raczej prawa do ich wykorzystania, są bardziej cenne). Teraz Getty dogaduje się z "gatekeeperami ery web 2.0" i ogłoszono niewinnie brzmiący program: jeśli publikujesz swoje zdjęcia w serwisie Flickr, to możesz zarabiać! Korporacja Getty Images dogadała się z serwisem Flickr i umożliwia (o łaskawcy!) sprzedawanie zdjęć robionych przez nieprofesjonalistów - byle Getty kontrolowało coś, co się wydaje niemożliwe do kontrolowania, czyli amatorski, rozproszony rynek twórczości foto (por. Select Flickr photos to sell via Getty license).

Można wtłoczyć wszystkich twórców do globalnego systemu licencjonowania twórczości, ale kiedy Ziemianie spotkają wreszcie kosmitów (niezależnie od tego, czy będą oni mieli kształt podobny do tego, który mają dziś ludzie, czy też będą inteligentnymi oparami wrzących gazów, obdarzonymi specyficznym poczuciem humoru i wyrafinowanym gustem artystycznym) - grozi nam konflikt międzyplanetarny, a przyczyną konfliktu będą prawa autorskie. Już dziś - być może - ktoś tam w kosmosie, kto uruchomił program analogiczny do ziemskiego SETI - odbiera sygnały z Ziemi. A przecież nie uzyskując stosownej zgody dysponentów praw i nie płacąc za to stosownych tantiem - robi to nielegalnie. To po prostu piractwo.

Przeczytaj również Prawa robotów - bo jak roboty otrzymają prawa, to w dziedzinie praw autorskich również namieszają na rynku... Przeczytaj także: Polscy internauci chcą by powstała polska placówka dyplomatyczna na Marsie!