(Tam, dadam dam daaaaam) Zaufany profil, tymczasowo, zamiast podpisu

Kiedy ludzie jeszcze nie otrząsnęli się w pełni z traumy 1 maja (skrzynka podawcza, ogłaszanie aktów normatywnych) rząd ma nowy pomysł na usprawnienie elektronicznej administracji. Jest nim... "zaufany profil". Zastępując niedziałający rynek podpisu elektronicznego rząd pragnie stworzyć "tymczasowe" rozwiązanie zmuszające obywateli do tego, by sami dawali władzy publicznej dane na swój temat, dane, które nie są tej władzy potrzebne. Myślę jednak, że to tylko "zasłona dymna", albo "próbny balon" (nawias w tytule tego tekstu proszę czytać organowo, wyobrażając sobie przeszywającą deszczowe, nocne niebo błyskawicę; na organach może grać Igor).

O "tymczasowym rozwiązaniu" (do czasu upowszechnienia się podpisu elektronicznego) pisze Gazeta.pl w tekście Hasło i login z urzędu zamiast e-podpisu. Padają tam słowa rzecznika Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, p. Wioletty Paprockiej:

Taki profil ma działać na platformie ePUAP i podobnie jak konto w serwisie internetowym - najpierw użytkownik musi się zarejestrować, podając swoje dane.

Potem czeka go wycieczka do urzędu - niestety nie wirtualna, lecz na własnych nogach. Za to tylko raz. Jak tłumaczy Paprocka, wizyta w urzędzie będzie potrzebna do zweryfikowania danych przez użytkownika. Na miejscu obywatel otrzyma hasło i login, za pomocą którego będzie mógł zgłosić przez internet np. wpis do ewidencji działalności gospodarczej, złożyć wniosek o wydanie paszportu czy odpisu aktu urodzenia.

Niepokoi mnie, że ktoś wpadł na pomysł, by tworzyć obywatelom profile na platformie ePUAP. Państwo nie powinno zbierać o obywatelach informacji, które nie są temu państwu potrzebne do realizacji jego podstawowych zadań. Takie zakładanie profili kojarzy mi się z zaproszeniem obywateli do tego, by się sami podsłuchiwali, zakładali na siebie teczki (brzmi demagogicznie, ale tym razem piszę to zupełnie bez emocji). Zresztą zastanawiam się jak szybko - patrząc na dotychczasowe dokonania ePUAP - dane gromadzone w takim systemie wyciekną i zaczniemy dostawać propozycje przedłużenia tego czy owego, ponieważ spamerzy (albo phisherzy) przejęli profile (podobnie jak w Wielkiej Brytanii po gigantycznym wycieku danych obywateli (por. Dyskusja po brytyjskich wyciekach danych), ale nie szukajmy daleko i nie szukajmy zbyt odlegle w czasie: Wyciek z Łodzi - już nikt nie pamięta, że dane "obywateli z Łodzi", którzy chcieli wymienić dowód osobisty były powszechnie dostępne w Sieci; jednak z ePUAPem tak na pewno nie będzie, nie, nie, nie, nie ma takiej możliwości.).

Rozumiem, że rząd na gwałt potrzebuje jakiegoś sukcesu w zmaganiach z informatyzacją państwa. Premier teraz mówi "podpis elektroniczny będzie tańszy" (przy okazji usiłując sprawiać wrażenie rozumienia technologii, ale pamiętam jeszcze, reakcje Pana Premiera na zetknięcie z nowymi technologiami i technikami informacyjnymi, gdy przez środowisko proszony był jako Wicemarszałek Sejmu, do udziału w różnych debatach i obchodach, może jednak przez dwa lata coś się zmieniło; wspominam o tym nie dlatego, że zmienił mi się pomysł na prowadzenie serwisu, nie dlatego też, że chciałbym nagle dyskredytować premiera - w końcu z wykształcenia historyka, a dziś - z racji licznych funkcji - człowieka zapracowanego, który nie ma czasu na sprawdzanie poczty, grzebanie "po internecie", rozpoznawanie blipów, flickrów czy innych web-dwa-zerowych nowości świata współczesnego... wspomniałem o tym, gdyż w komentarzach na temat "pomysłów na relacje społeczne" należy uwzględniać również różne zasłony dymne polityków, chociaż równie dobrze zupełnie mógłbym na to nie zwracać uwagi, czekając aż pomysł stanie się obowiązującym prawem - ale to felieton).

Premier zatem mówi, że podpis elektroniczny będzie tańszy. Zastanawiam czy premier ma wpływ na regulacje cen na rynku podpisu elektronicznego - przecież to jest, fakt, składający się z trzech podmiotów, ale jednak wolny rynek. Premier mówi: "Do końca roku rozstrzygniemy problematykę kosztów związanych z dysponowaniem podpisem elektronicznym". Co to znaczy? Czy dojdzie do znacjonalizowania wystawców certyfikatów? A może zostaną wprowadzone regulacje cenowe, narzucające przedsiębiorcom sposób prowadzenia biznesu? Dziś każdy może założyć centrum certyfikacji, jeśli spełni warunki ustawy, m.in co do formy prawnej - spółka akcyjna o określonym, wysokim kapitale, etc...

"Nie wiem dlaczego i przez kogo został wprowadzony monopol trzech firm, które mają do dyspozycji klucz do podpisu elektronicznego; dlaczego ta usługa jest tak droga" - mówi premier. Monopolu nie ma, ale to jest stwierdzenie kierowane do publiczności, za pośrednictwem mediów, które puszczą tylko smaczne kąski. Nie ma monopolu. Każdy może założyć centrum certyfikacji. Dlaczego jedno z istniejących umarło? Być może rozwiązaniem jest większa asertywność władzy publicznej na pomysły wikłające tę władzę w korzystanie z rozwiązań uzależniających, niekompatybilnych, ale za to dających krótkotrwałą przewagę na rynku (na dłuższą metę - jak to widzimy po podpisie - zmniejszających "tort" do zera, co powoduje konieczność "reanimowania rynku" przez ustawowe, poparte imperium państwa, narzucenie obywatelom korzystania z danego rozwiązania).

Czy w związku z tym, że właśnie sobie komentuje doniesienie o możliwości/konieczności wprowadzenia "tymczasowego rozwiązania zastępczego", to już nie myślimy o wyborach "przez internet", czy nadal o tym myślimy (dobrze jest się skalibrować z otoczeniem, by kolejne notatki utrzymywać w mniej więcej podobnym stężeniu oparów absurdu)?