Innowacyjna gospodarka, czyli każdy myśli o sobie, tylko ja myślę o mnie

Brałem dziś udział w panelu pt. "Nowe media i nowe technologie – jaki mają wpływ na współczesną gospodarkę?", który odbył się w czasie organizowanego przez Krajową Izbę Gospodarczą trzeciego już Kongresu Innowacyjnej Gospodarki. Nie wiem, czy będą nagrania (kamery Onet.pl były na sali Centrum Kopernika w Warszawie). Odnotuję jedynie kilka spostrzeżeń, w tym, że miałem wrażenie braku wiary u niektórych uczestników dyskusji w podbój rynku konsumenckiego przez autoreplikujące się drukarki 3D. Wizję "drukarki", która w wykonaniu jednego z podstawowych swoich programów "produkuje" części potrzebne do złożenia drugiej takiej drukarki została skwitowana żartem, że to niemal jak pop-corn wylatujący z piekarnika. Uważam, że jest tylko kwestią czasu, gdy takie drukarki, które będą sterowane oprogramowaniem dostępnym bezpłatnie w Sieci, podbiją biurka, szafki i kredensy konsumentów. To będzie dla wielu szok, gdy zorientują się, że będzie można w domu wydrukować (wyprodukować) wiele przedmiotów, których modele 3D dostępne są już dziś w Sieci. Kto na tym wygra? Moim zdaniem producenci materiałów eksploatacyjnych do takich drukarek, ponieważ te przedmioty trzeba będzie z czegoś fizycznego drukować. Ale już sobie wyobrażam, ile będzie przy tym głosów oburzenia, które będą odmieniały słowo "piractwo" przez wszystkie przypadki.

Tymczasem dyskusję panelową zdominował "klasyczny spór" między "starymi" i nowymi "mediami". Między innymi poszło o Euro. Ja się nie wybieram. W dziale sport niniejszego serwisu w kilku notatkach dzieliłem się wątpliwościami prawnymi, dotyczącymi nowelizacji ustaw, których dokonywano lub proponowano w czasie "przygotowań". Słusznie padło dziś w czasie panelu, że tylko chęcią "monetyzowania" takiej imprezy da się uzasadnić, że setki ludzi na stadionie będą miały utrudnienia związane z relacjonowaniem przebiegu imprez, i tylko dzięki takim utrudnieniom klasyczne telewizje będą mogły korzystać z uprzywilejowanej pozycji w transmitowaniu tych rozgrywek. Ja zaś chciałbym to zobrazować następującym zdjęciem:

Wymiana zdań w czasie panelu - widziana z wnętrza panelu. Na zdjęciu starałem się uchwycić moment, w którym p. Beata Jakoniuk-Wojcieszak, Sekretarz Programu TVP Info, spiera się z p. Arturem Waliszewskim, Dyrektorem Google Polska. Cały program Kongresu dostępny jest na jego stronach. Na sali było kilka kamer i wiele aparatów fotograficznych, ale takie ujęcie było dostępne tylko z mojego punktu obserwacyjnego. Pomyślałem, że kogoś może ono zainteresować, zatem się nim dzielę. Bez pośredników, a ściślej - za pośrednictwem ograniczonej liczby pośredników (wszak nadal hosting, nadal przedsiębiorstwa telekomunikacyjne biorą udział w naszej tu komunikacji na linii autor-czytelnicy tego serwisu).

Odpowiadając na wątpliwość prof. Turskiego, który pytał o to, kto zapłaci za prąd - aby zrobić to zdjęcie i aby napisać niniejszą notatkę, a także aby serwis funkcjonował - sam muszę się o to zatroszczyć. I dziwnie mi smutno, że jednak nie potrafię przekonać Sejmu, Senatu i Prezydenta RP, a przede wszystkim Pana Premiera, by państwo Polskie wprowadziło ustawowo takie przepisy, które nad miejscem, w którym będę organizował w przyszłości swoje urodziny, będą zakazywały lotów sterowcem. A w interesie UEFA przepisy zmieniano. W demokratycznym państwie prawa, jak się wydaje. Niektóre ustawy nawet wzbogaciły się w przepisy odwołujące się do "zgody organu UEFA", a wydawało mi się, ze to prywatna korporacja. No, cóż. Każdy myśli o sobie, tylko ja myślę o mnie.

Rozmawiałem dziś z "przewoźnikiem osobowym", którego pytałem o to, jak podchodzi do protestów taksówkarzy. Odpowiedział, że nie rozumie, o co im chodzi. On chciałby iść w ilość. Może zrobić 100 kursów po 1,60 zł za km i woli to, niż zrobić 10 kursów po 6 złotych za kilometr. Żalił się przy tym, że taksówkarze mają możliwość odliczania sobie od podatków ceny samochodu, a on musiał za swój dać pełną kwotę i nic sobie od podatku odliczyć nie może.

Na tej kanwie przedstawiłem w czasie panelu następujący ciąg myślowy: jeśli innowacyjność jest funkcją konkurencji, a monopole nie służą konkurencji, to istnienie praw własności intelektualnej (praw wyłącznych, monopoli informacyjnych) nie sprzyja innowacyjności. Banał. Nadal oczywiście wielu chciałoby uzyskiwać rentę monopolistyczną, a nawet tworzyć inne jeszcze ograniczenia w wykonywaniu różnych czynności/zawodów - chociażby aktorzy, którzy sygnalizowali jakiś czas temu, że człowiek bez stosownego wykształcenia aktorskiego przecież we właściwy sposób nie doprowadzi publiczności do wzruszenia.

Filarami wcześniejszych systemów gospodarczych było niewolnictwo w USA, pańszczyzna w Europie i na Wschodzie, a przecież w tych przypadkach chodziło o to, że jeden człowiek był właścicielem drugiego człowieka. Dziś, nie tak wcale dawno, ta koncepcja się zmieniła (chociaż nadal występują różnice w systemach społecznogospodarczych w różnych krajach ułożonych na globie). Wielkie majątki nie są już (poza zdarzającymi się wyjątkami) napędzane niewolniczą siłą fizyczną chłostanych czasem ludzi. Okazało się, że wolność osobista stoi w sprzeczności z prawem własności (przecież gdy ktoś pomagał uwalniać niewolników, to mówiono o nim, że narusza prawa własności). Podobnie musi być w sytuacji, w której ktoś uważa, że przysługują mu prawa własności intelektualnej do informacji.

Moim zdaniem informacja nie jest towarem. Dostęp do informacji może być czasem usługą (chociaż nie wówczas, gdy informacje generuje państwo).

W świecie, w którym istotną wartością jest wolność pozyskiwania i rozpowszechniania informacji (taką wolność zapisano m.in. w Konstytucji RP) - w dłuższej perspektywie monopol własności intelektualnej jest nie do utrzymania. Rzeczywiście - sytuacja ostatnio zmienia się bardzo dynamicznie. Nie wszyscy sobie z tym radzą. Sam się tej dynamiki zmian bardzo obawiam. Nie zawrócę jednak rzeki kijem.

Wiele dziś w czasie panelu poświęcono miejsca sprawie ACTA. Komentując głosy wcześniejszych mówców stwierdziłem, że sprawa ACTA jeszcze nie jest zakończona. Jeśli rzeczywiście ktoś czegoś się ze styczniowego skakania nauczył, a mam na myśli "pośredników" w sprawowaniu władzy zwierzchniej Narodu, to ta umowa międzynarodowa powinna być poddana procedurze ratyfikacyjnej. I oczywiście wszyscy ci ludzie, którzy skakali na mrozie w styczniu w czasie takiej procedury bacznie przyglądaliby się pośrednikom. Być może część z nich nie zyskałaby już akceptacji w kolejnych procesach wyborczych. Ale decyzja byłaby podjęta. Dziś zaś wydaje się, że wielu robi wiele, by rozmyć sprawę, nie podejmować decyzji, odwlekać w czasie, a może nawet przyjąć. Proszę uprzejmie.

Tymczasem w Szwecji i w Niemczech Partia Piratów zyskuje na popularności. Jej przedstawiciele dostają się do lokalnych parlamentów, za chwilę - być może - uzyskają większy wpływ na kreowanie polityki społecznej i gospodarczej w Unii Europejskiej (tam Partia Piratów ma dziś dwóch eurodeputowanych), o ile Unia się nie rozpadnie w konsekwencji obrony tych, którzy "są za duzi, by upaść".

Nie jestem futurologiem, ale myślę sobie, że trzeba się mocno napocić, by uzyskać gospodarczy sukces w nadchodzących czasach (a czy wcześniej było inaczej? No, dobrze - w każdych czasach byli nawijacze makaronu na uszy, którzy potrafili zarobić i przy tym się nie narobić). To dziś w czasie panelu nie padło, ale w warunkach zbliżających się do idealnej konkurencji - marże pośredników zmierzają do zera. Jeśli chcemy dbać o pośredników - albo możemy wprowadzić przepisy, które zapewnią im stosowną pozycję (regulowane zawody), albo utrzymajmy przepisy o monopolach informacyjnych. Ale na koniec dnia, jak przypuszczam, ludzie będą sobie drukowali przedmioty na drukarkach 3D (nie wszystko będzie się nadawało do wydrukowania, ale z czasem coraz więcej przedmiotów da się zreplikować w domu). Tam gdzie to możliwe będą pomijać pośredników. Tak samo, jak dziś starają się pomijać pośredników w procesie obiegu informacji (a nawet w procesie podejmowania decyzji społecznych). Niektórzy będą potrafili nawet na tym zarobić.

Ponieważ Minister Ostrowski prosił mnie dziś po panelu o komentarz dotyczący koncepcji wprowadzenia abonamentu na dostęp do kultury, to - znów z ograniczeniem pośredników - przypominam tu tekst Trzy grosze w dyskusji o "szwedzkim stole" kultury, w którym komentowałem wcześniej podobne pomysły.

PS
Dziś jest 25. dzień miesiąca. Dziś przedsiębiorcy odprowadzają do budżetu państwa podatek VAT. Ja również. I jak sobie pomyślę, co z tymi pieniędzmi potem państwo zrobi, to dla uspokojenia powtarzam sobie - jak mantrę - mądrości Jedi:

Nie ma emocji – jest spokój.
Nie ma ignorancji – jest wiedza.
Nie ma namiętności – jest pogoda ducha.
Nie ma chaosu – jest harmonia.
Nie ma śmierci – jest Moc.

Niech moc będzie z Wami.