"Zaprzestanie" a link do przeprosin w archiwum - wątpliwości w sprawie orzeczenia SN

Prasa nie informuje o sygnaturze orzeczenia Sądu Najwyższego z 28 września 2011 r., w którym to SN miał stwierdzić, że "gazeta, która przegrała proces o ochronę dóbr osobistych i opublikowała przeprosiny za swój artykuł powinna zamieścić też wzmiankę o przeprosinach przy tej publikacji w internetowym archiwum". Mam sporo wątpliwości co do stanowiska Sądu Najwyższego i chętnie przeczytałbym jakieś źródło. Całe szczęście Helsińska Fundacja Praw Człowieka podała sygnaturę: sygn. akt I CSK 743/10. SN miał też nawiązać do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, ale nie wiemy, czy chodzi o wyrok z 10 marca 2009 r. w sprawie Times Newspapers Ltd. v. United Kingdom.

Na stronie SN nie widzę o tym wzmianki (a to - jakby się wydawało - powinno być podstawowe źródło informacji o stanowiskach Sądu Najwyższego). Informacje na temat tego, że SN uchylił wcześniejszy wyrok w sprawie braku przeprosić w internetowym archiwum Życia Warszawy i skierował sprawę do ponownego rozpatrzenia, znaleźć można w Rzeczpospolitej - SN: internetowe archiwum gazety powinno zawierać także przeprosiny, albo w Dzienniku Internautów Internetowe archiwum gazety także powinno zawierać przeprosiny. W obu przypadkach źródłem była depesza PAP. Dlaczego Sąd Najwyższy nie publikuje takich informacji w Biuletynie Informacji Publicznej? Materiał HFPC można znaleźć pod tytułem: Każde kliknięcie = naruszenie? Orzeczenie SN w sprawie internetowych archiwów gazet.

I teraz mam problem, bo nie wiem, czy rzeczywiście sędzia Teresa Bielska-Sobkowicz powiedziała to, co publikują media za PAP, czy też może dokonano już tu różnych skrótów i uproszczeń (raz PAP, potem redagujące depesze media). Wedle tego, co czytam w serwisach, sędzia miała powiedzieć, że:

...osoba, której dobra osobiste zostały naruszone określonym działaniem może domagać się zaprzestania tego działania. Dodała, że zaprzestanie to nie musi oznaczać usunięcia artykułu z archiwum. Całkowite usunięcie tekstu z internetu nie jest możliwe i celowe, a sąd nie powinien pełnić roli cenzora.

Ale usunięcie naruszającego dobra osobiste materiału prasowego z archiwum internetowego jest technicznie możliwe. Poza "usunięciem" system prawny zna też koncept "uniemożliwienia dostępu", a to na podstawie art. 14 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. W sumie - bardzo chętnie dowiedziałbym się, co tak na prawdę powiedział Sąd Najwyższy w tej sprawie. Bo jeśli poprzez "zaprzestanie" - jak relacjonują media:

można także rozumieć na przykład umieszczenie linku czy wzmianki informującej potencjalnego użytkownika o tym, że dostępny artykuł w prawomocnym wyroku został uznany za naruszający dobra osobiste.

...to przecież taki link będzie nie tyle zaprzestaniem, co oświadczeniem odpowiedniej treści (przy naruszających dobra osobiste stwierdzeniach), a to inny środek ochrony dóbr osobistych niż zaprzestanie (o zaprzestanie chodzi właśnie w procedurze notice and takedown z naciskiem na "takedown").

Warto przy tym pamiętać, że przepisy Kodeksu cywilnego o ochronie dóbr osobistych dają również ochronę przed bezprawnym zagrożeniem (nie tylko naruszeniem) dóbr osobistych, a bezprawność taką - na gruncie art. 23 i 24 KC - domniemywa się.

Ponoć analizując sprawę SN miał odnieść się do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Ponieważ nie znamy źródła rozważań SN - pozostają spekulacje. Helsińska Fundacja Praw Człowieka spekuluje zatem, że:

Chodzi zapewne o orzeczenie ETPCz Times Newspapers p. Zjednoczonemu Królestwu (skarga nr 3002/03 i 23676/03, wyrok z dnia 10 marca 2009 r.), w którym Trybunał wskazał, że jeśli dany materiał funkcjonuje w sieci, każdorazowa jego odsłona może prowadzić do zniesławienia lub naruszenia dóbr osobistych.

Chodziłoby zatem o wyrok ETPCz z 10 marca 2009 r. (Times Newspapers Ltd. (Nos. 1 and 2) v. United Kingdom (nos. 3002/03 and 23676/03)). Tu fragment rozważań ETPCz w tej sprawie:

The Court noted that while Internet archives were an important source for education and historical research, the press had a duty to act in accordance with the principles of responsible journalism, including by ensuring the accuracy of historical information. Further, the Court observed that limitation periods in libel proceedings were intended to ensure that those defending actions were able to defend themselves effectively and that it was, in principle, for contracting States to set appropriate limitation periods.

The Court considered it significant that although libel proceedings had been commenced in respect of the two articles in question in December 1999, no qualification was added to the archived copies of the articles on the Internet until December 2000. The Court noted that the archive was managed by the applicant itself and that the domestic courts had not suggested that the articles be removed from the archive altogether. Accordingly, the Court did not consider that the requirement to publish an appropriate qualification to the Internet version of the articles constituted a disproportionate interference with the right to freedom of expression. There was accordingly no violation of Article 10.

Having regard to this conclusion, the Court did not consider it necessary to consider the broader chilling effect allegedly created by the Internet publication rule. It nonetheless observed that, in the present case, the two libel actions related to the same articles and both had been commenced within 15 months of the initial publication of the articles. The applicant’s ability to defend itself effectively was therefore not hindered by the passage of time. Accordingly, the problems linked to ceaseless liability did not arise. However, the Court emphasised that while individuals who are defamed must have a real opportunity to defend their reputations, libel proceedings brought against a newspaper after too long a period might well give rise to a disproportionate interference with the freedom of the press under Article 10 of the Convention.

Podobne materiały gromadzę w dziale dobra osobiste niniejszego serwisu.

PS
Aby oddać sprawiedliwość - również Gazeta Prawna podała sygnaturę w tekście Sprostowanie musi być w wydaniu papierowym i internetowym gazety.