ETS: nie muszą przekazywać danych w celu zapewnienia ochrony praw autorskich w ramach postępowania cywilnego

Idzie fala powiadomień. Ludzie przesyłają sobie SMS-ami informacje o wyroku Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-275/06, który został wydany z dzisiejszą datą. W skrócie: dyrektywy 2000/31/WE, 2001/29/WE, 2004/48/WE i 2002/58/WE nie zobowiązują państw członkowskich do ustanowienia obowiązku przekazania danych osobowych w celu zapewnienia skutecznej ochrony praw autorskich w ramach postępowania cywilnego. Mogą się z tego chwilowo ucieszyć użytkownicy P2P. O tym, jak to hiszpański sąd zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (ETS) o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym pisałem w tekście Udostępnienie danych dotyczy spraw karnych. Pisałem również w komentarzu Nie zapominamy. Dziś wielki finał tej sprawy.

Przypomnijmy tło sprawy. Zaczęło się od tego, że stowarzyszenie Promusicae, które w Hiszpanii zrzesza producentów i wydawców nagrań muzycznych oraz opracowań audiowizualnych, zwróciło się do sądu gospodarczego w Madrycie o zarządzenie środka tymczasowego przeciwko Telefónice, spółce prawa handlowego, która w ramach swej działalności świadczy między innymi usługi w zakresie dostępu do Internetu. Innymi słowy - hiszpańska branża muzyczna i filmowa chciała nacisnąć sądowo na telekom, dostawcę usług internetowych. Poszło o ujawnienie tożsamości osób, które - jak twierdziła Promusicae - korzystały z oprogramowania KaZaA - a to, jak wiadomo, służy do wymiany plików w sieci P2P. Stowarzyszenie muzyczno-filmowe argumentowało przed sądem, że użytkownicy tego oprogramowania dopuszczają się czynów nieuczciwej konkurencji i naruszają prawa własności intelektualnej. Stowarzyszenie chciało wytoczyć przeciwko tym osobom powództwo cywilne, ale nie znało ich tożsamości.

Hiszpański sąd zgodził się i uwzględnił złożony przez Promusicae wniosek o zarządzenie środków tymczasowych (a było to 21 grudnia 2005 r.). Od tego odwołała się Telefónica, która podniosła, że zgodnie z ustawą LSSI (hiszpańska ustawa 34/2002 w sprawie usług społeczeństwa informacyjnego i handlu elektronicznego (Ley 34/2002, de 11 de Julio, de servicios de la sociedad de la información y de comercio electrónico) z dnia 11 lipca 2002 r.) - przekazanie danych żądanych przez Promusicae jest dopuszczalne wyłącznie w ramach dochodzenia karnego lub w celu ochrony bezpieczeństwa publicznego i obrony narodowej, a nie w ramach postępowania cywilnego lub w celu przygotowania do wszczęcia takiego postępowania.

Powstał spór interpretacyjny, gdyż stowarzyszenie Promusicae uważało, iż art. 12 LSSI należy interpretować zgodnie z właściwymi przepisami dyrektyw 2000/31, 2001/29 et 2004/48 oraz z art. 17 ust. 2 i art. 47 karty, które nie zezwalają państwom członkowskim na ograniczenie obowiązku przekazania danych, o których mowa, wyłącznie do celów wskazanych w tej ustawie.

Sąd hiszpański miał kłopot i zwrócił się z pytaniem prejudycjalnym do ETS, o czym pisałem w przywołanych wyżej linkach. Dziś zapadł wyrok dotyczący wykładni dyrektyw 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywa o handlu elektronicznym) (Dz.U. L 178, str. 1), 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym (Dz.U. L 167, str. 10) i 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej (Dz.U. L 157, str. 45, i sprostowanie Dz.U. L 195, str. 16) oraz art. 17 ust. 2 i art. 47 Karty praw podstawowych proklamowanej w Nicei w dniu 7 grudnia 2000 r. (Dz.U. C 364, str. 1; zwanej „kartą”).

Wyrok z dnia 29 stycznia 2008 r. i inne dokumenty dotyczące tej sprawy dostępne są (o dziwo również w języku polskim) na stronie ETS): Sprawa C-275/06. Poniżej sentencja orzeczenia:

W sytuacji takiej jak będąca przedmiotem postępowania przed sądem krajowym dyrektywy 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywa o handlu elektronicznym), 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym, 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej oraz 2002/58/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 2002 r. dotycząca przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej (dyrektywa o prywatności i łączności elektronicznej) nie zobowiązują państw członkowskich do ustanowienia obowiązku przekazania danych osobowych w celu zapewnienia skutecznej ochrony praw autorskich w ramach postępowania cywilnego. Jednakże prawo wspólnotowe wymaga, by przy transpozycji tych dyrektyw oparły się one na takiej wykładni tych dyrektyw, która pozwoli na zapewnienie odpowiedniej równowagi między poszczególnymi prawami podstawowymi chronionymi przez wspólnotowy porządek prawny. Następnie przy przyjmowaniu środków mających na celu transpozycję tych dyrektyw, władze i sądy państw członkowskich są zobowiązane nie tylko dokonywać wykładni ich prawa krajowego w sposób zgodny ze wspomnianymi dyrektywami, lecz również nie opierać się na takiej wykładni tych dyrektyw, która pozostawałby w konflikcie z wspomnianymi prawami podstawowymi lub z innymi ogólnymi zasadami prawa wspólnotowego, takimi jak zasada proporcjonalności.

A można jeszcze zacytować notatkę prasową rozesłaną przez ETS:

Trybunał wskazał, że wśród dozwolonych przez dyrektywy dotyczące ochrony danych osobowych wyjątków znajdują się środki konieczne dla zabezpieczenia praw i wolności innych osób. Ze względu na to, że dyrektywa o prywatności i łączności elektronicznej nie określa, jakich praw i wolności ten wyjątek dotyczy, należy ją interpretować jako wyraz woli prawodawcy wspólnotowego, by z jej zakresu stosowania nie wykluczać ochrony prawa własności ani sytuacji, w których autorzy usiłują uzyskać taką ochronę na drodze postępowania cywilnego. A zatem nie wyklucza ona, by państwa członkowskie mogły przewidzieć obowiązek ujawnienia danych osobowych w ramach postępowania cywilnego. Dyrektywa ta nie zobowiązuje jednak państw członkowskich do przewidzenia takiego obowiązku.

Jeżeli chodzi o dyrektywy z zakresu własności intelektualnej, Trybunał stwierdził, że również one nie zobowiązują państw członkowskich do ustanowienia, w celu zapewnienia skutecznej ochrony praw autorskich, obowiązku przekazania danych osobowych w ramach postępowania cywilnego.

Wobec powyższego Trybunał podkreślił, że niniejszy wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym porusza kwestię konieczności pogodzenia wymogów związanych z ochroną poszczególnych praw podstawowych, a mianowicie, z jednej strony, prawa do poszanowania życia prywatnego i z drugiej strony, prawa do ochrony własności i prawa do skutecznego środka prawnego.

Pewnie teraz organizacje zbiorowego zarządzania i stowarzyszenia twórców, wydawców oraz producentów będą posługiwały się tym wyrokiem by zmienić prawodawstwo unijne tak, aby można było się domagać ujawnienia danych również w celu przygotowania do wszczęcia postępowania cywilnego. Tyle, że ETS zauważył, iż dyrektywa 2002/58 nie wyklucza możliwości, by państwa członkowskie ustanowiły obowiązek ujawnienia danych osobowych w ramach postępowania cywilnego, przy czym artykuł 15 ust. 1 tej dyrektywy nie może być interpretowany jako zobowiązanie państw członkowskich do ustanowienia takiego obowiązku w sytuacjach wskazanych w tym przepisie. Sam art. 15 ust. 1 dyrektywy odsyła do art. 13 ust. 1 dyrektywy 95/46, a tam upoważnienie dla państw członkowskich do przyjęcia środków ograniczających obowiązek zachowania poufności danych osobowych, gdy ograniczenie takie jest konieczne m.in. dla zabezpieczenia praw i wolności innych osób.

Czyli w prawie krajowym mogą się znaleźć mechanizmy ujawnienia danych w takich sprawach jak powyżej, byle instrumenty te były m.in. proporcjonalne oraz szanowały prawa podstawowe.

A życie toczy się dalej.