UOKiK: niewypowiadalne, pięcioletnie umowy z ZAiKS ograniczają konkurencję

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożyła na Stowarzyszenie Autorów ZAiKS karę w wysokości 407 256 zł. Zdaniem UOKiK związywanie autorów (chodzi o autorów, którzy nie należą do organizacji) pięcioletnimi umowami bez możliwości ich wcześniejszego rozwiązania ograniczało konkurencję. Decyzja nie jest ostateczna. UOKiK uznał ZAiKS za przedsiębiorcę i w swojej notatce urząd napisał: "przedsiębiorcy przysługuje prawo odwołania do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów". Niezależnie od tego - kwestionowana przez urząd praktyka została już zmieniona... Zastanawiam się, czy UOKiK będzie się również przyglądał praktykom wyższych uczelni, które przed obroną studentów zmuszają ich do podpisywania umów związanych z prawami autorskimi do ich prac magisterskich...

Czasami UOKiK przy notatkach prasowych publikuje również treść samej decyzji, o którą w danym komunikacie chodzi. W tym przypadku decyzji nie udostępniono. Nie znamy również jej sygnatury. Znamy jedynie treść notatki, która dwa dni temu opublikowana została na stronach urzędu: Kolejna decyzja w sprawie ZAIKS. Zwróciłem się do Rzecznika prasowego UOKiK z prośbą o treść decyzji. Jeśli ją uzyskam - chętnie udostępnię.

Przy okazji odsyłam zainteresowanych do wcześniejszych tekstów, dotyczących organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, którymi interesował się UOKiK: Po trzech latach od decyzji - "Brathanki" prawomocne, Kara dla ZAiKS za zwlekanie ze zmianą zakwestionowanej praktyki ograniczającej konkurencję, UOKiK: ZAiKS i Stowarzyszenie Filmowców Polskich naruszyły prawo oraz OZZ'ty wciąż pod lupą UOKiK.... W ostatnim z wymienionych tekstów znalazła się relacja z wszczęcia postępowanie antymonopolowego przeciwko Stowarzyszeniu Autorów ZAIKS. UOKiK zastanawia się, czy praktyka "związywania na wyłączność" artystów z organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi stanowiła działanie naruszające konkurencję.

Teraz mamy decyzję (której parametrów, takich jak data czy sygnatura, nie znamy), a w podlinkowanym wyżej tekście UOKiK czytamy:

(...)
Stowarzyszenie Autorów ZAiKS jest najstarszą i największą organizacją zajmującą się zbiorowym zarządzaniem i ochroną praw autorskich. Obok kilkunastu innych działających w Polsce udziela zezwoleń na korzystanie z utworów, sprawuje kontrolę nad sposobem ich eksploatacji, a także inkasuje i dzieli środki finansowe uzyskane od użytkowników. Jest to jedyna organizacja, która wykonuje na terenie Polski zbiorowy zarząd prawami autorskimi do utworów muzycznych i słowno-muzycznych.

Praktyka, którą zakwestionował UOKiK dotyczyła autorów niebędących członkami ZAiKS. W oświadczeniu, które musiała podpisać każda osoba chcąca powierzyć stowarzyszeniu zarząd prawami autorskimi, znajdowało się postanowienie, zgodnie z którym umowa o powierzenie zbiorowego zarządzania wygasa dopiero po pięciu latach od jej podpisania, bez względu na moment złożenia oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy. Zdaniem Urzędu termin ten był rażąco długi.

Zakwestionowana praktyka utrudnia funkcjonowanie na rynku innych organizacji zbiorowego zarządzania. Skoro zmiana przez autora podmiotu zarządzającego jego prawami może nastąpić w pięcioletnich odstępach, bez możliwości ich skrócenia, to podmiot, który chciałby podjąć konkurencję z ZAiKS miałby ograniczoną możliwość zawarcia umów z autorami w takiej liczbie, która daje ekonomiczne podstawy efektywnego działania na rynku.

Praktyka negatywnie oddziaływała także na autorów. Mieli oni ograniczoną możliwość wyboru w rozsądnym terminie metody zarządzania ich prawami, jeżeli uznają, że ZAiKS działa nieefektywnie, bądź w sytuacji pojawienia się innego podmiotu oferującego lepsze warunki niż ZAiKS.

W wyniku działań Urzędu przedsiębiorca zmienił stosowane zasady. Obecnie autorzy niebędący członkami stowarzyszenia nadal powierzają zarząd swoimi prawami na pięć lat, jednak w trakcie tego okresu mogą wypowiedzieć umowę z zachowaniem sześciomiesięcznego okresu wypowiedzenia ze skutkiem na koniec rok kalendarzowego.
(...)

Zastanawiam się teraz, czy UOKiK będzie mógł uznać za przedsiębiorców również wyższe uczelnie i przeanalizować oświadczenia, które są przez nie podsuwane studentom do podpisu przed obroną pracy. W jednym z komentarzy pod tekstem Na jakiej podstawie Plagiat.pl korzysta z prac magisterskich studentów? można przeczytać fragmenty takiego oświadczenia. Uczelnia, w tym przypadku Uniwersytet Jagieloński, wymaga od studenta "udzielenia nieodpłatnie licencji niewyłącznej do korzystania z pracy bez ograniczeń czasowych i terytorialnych...". To byłoby dość medialne, gdyby UOKiK nałożył na jakiś uniwersytet karę w wysokości pół miliona złotych...

Opcje przeglądania komentarzy

Wybierz sposób przeglądania komentarzy oraz kliknij "Zachowaj ustawienia", by aktywować zmiany.

Zastanawia mnie

Zastanawia mnie z czego ZAiKS zapłaci te 400k? Statut Stowarzyszenia jako podstawową formę działania wymienia zrzeszanie autorów w celu reprezentowania ich interesów związanych z ochroną praw autorskich. Pobiera tantiemy na rzecz zrzeszonych twórców. Zatem teraz, w przypadku kary, część twórców nie dostanie należnej im zapłaty? Czy może każdy po równo dostnie mniej, aby na tą karę starczyło?

Widziałeś skład zarządu ZAIKS

A widziałeś skład zarządu ZAIKS (34 osoby)? Pewnie wystarczy że raz nie wypłacą sobie pensji i kasa się znajdzie ;)

Pobiorą ze składem

Pobiorą ze składek odprowadzanych od utworów artystów którzy się po swoje pieniądze nie zgłaszają - np. tych którzy udostępnili swoje utwory na licencji Creative Commons.

Znamy już szczegóły decyzji Prezes UOKiK

VaGla's picture

Rzecznik prasowy Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, p. Małgorzata Cieloch, poinformowała mnie, że dostępna jest już wyżej omawiana decyzja Prezes UOKiK. Dlatego znamy również jej parametry: DECYZJA nr RWA-10/2009 z 21 lipca 2009 r. Poniżej treść tej decyzji (po uzasadnienie odsyłam do podlinkowanego pliku, opublikowanego w serwisie UOKiK):

I. Na podstawie art. 105 ust. 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) w zw. z art. 83 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm.) i stosownie do art. 33 ust. 6 tej ustawy oraz § 7 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2007 r. w sprawie określenia właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 134 poz. 939), po przeprowadzeniu z urzędu postępowania antymonopolowego,
– działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów:
umarza się postępowania antymonopolowe w sprawie podejrzenia naruszenia art. 6 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów wskutek zawarcia przez Stowarzyszenie Autorów ZAiKS w Warszawie porozumienia ograniczającego konkurencję na krajowym rynku zbiorowego zarządzania prawami autorskimi do utworów muzycznych i słowno-muzycznych, przez przyjęcie „Oświadczenia o powierniczym przeniesieniu autorskich praw majątkowych w zakresie zbiorowego zarządzania”, w świetle którego wygaśnięcie przeniesienia tych praw następuje po upływie pięcioletniego okresu bez względu na moment złożenia oświadczenia o woli wygaśnięcia tego przeniesienia.
II. Na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm.) i stosownie do art. 33 ust. 6 tej ustawy oraz § 7 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2007 r. w sprawie określenia właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 134 poz. 939), po przeprowadzeniu z urzędu postępowania antymonopolowego,
– działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów:
uznaje się za praktykę ograniczającą konkurencję i naruszającą zakaz, o którym mowa w art. 9 ust. 2 pkt 5 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, nadużywanie przez Stowarzyszenie Autorów ZAiKS w Warszawie pozycji dominującej na krajowym rynku zbiorowego zarządzania prawami autorskimi do utworów muzycznych i słowno-muzycznych poprzez przeciwdziałanie ukształtowaniu się warunków niezbędnych do rozwoju konkurencji na tym rynku przez przyjęcie „Oświadczenia o powierniczym przeniesieniu autorskich praw majątkowych w zakresie zbiorowego zarządzania”, w świetle którego wygaśnięcie przeniesienia tych praw następuje po upływie pięcioletniego okresu bez względu na moment złożenia oświadczenia o woli wygaśnięcia tego przeniesienia – i stwierdza się zaniechanie jej stosowania z dniem 11 kwietnia 2008 r.

III. Na podstawie art. 105 ust. 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) w zw. z art. 83 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm.) i stosownie do art. 33 ust. 6 tej ustawy oraz § 7 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2007 r. w sprawie określenia właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 134 poz. 939), a także w zw. z art. 3 ust. 1 i art. 5 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu (Dz. Urz. UE z 2003 r. nr L 1), po przeprowadzeniu z urzędu postępowania antymonopolowego,
– działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów:
umarza się postępowania antymonopolowe w sprawie podejrzenia zawarcia przez Stowarzyszenie Autorów ZAiKS w Warszawie porozumienia ograniczającego konkurencję na krajowym rynku zbiorowego zarządzania prawami autorskimi do utworów muzycznych i słowno-muzycznych, przez przyjęcie „Oświadczenia o powierniczym przeniesieniu autorskich praw majątkowych w zakresie zbiorowego zarządzania”, w świetle którego wygaśnięcie przeniesienia tych praw następuje po upływie pięcioletniego okresu bez względu na moment złożenia oświadczenia o woli wygaśnięcia tego przeniesienia – co może stanowić naruszenie art. 81 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (Dz. Urz. UE z dnia 29 grudnia 2006 r. nr C 321 E s. 37).

IV. Na podstawie art. 105 ust. 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) w zw. z art. 83 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm.) i stosownie do art. 33 ust. 6 tej ustawy oraz § 7 rozporządzenia Prezesa Rady z dnia 17 lipca 2007 r. w sprawie określenia właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 134 poz. 939), a także w zw. z art. 3 ust. 1 i art. 5 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu (Dz.Urz. UE z 2003 r. nr L 1), po przeprowadzeniu z urzędu postępowania antymonopolowego;
– działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów:
umarza się postępowania antymonopolowe w sprawie podejrzenia naruszenia przez Stowarzyszenie Autorów ZAiKS w Warszawie zakazu, o którym mowa w art. 82 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, nadużywania pozycji dominującej na znacznej części rynku wspólnego przez przyjęcie „Oświadczenia o powierniczym przeniesieniu autorskich praw majątkowych w zakresie zbiorowego zarządzania”, w świetle którego wygaśnięcie przeniesienia tych praw następuje po upływie pięcioletniego okresu bez względu na moment złożenia oświadczenia o woli wygaśnięcia tego przeniesienia.

V. Na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm.) i stosownie do art. 33 ust. 6 tej ustawy oraz § 7 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2007 r. w sprawie określenia właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 134 poz. 939), po przeprowadzeniu z urzędu postępowania antymonopolowego:
– w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
nakłada się na Stowarzyszenie Autorów ZAiKS w Warszawie karę pieniężną w wysokości 407.256 zł (słownie: czterysta siedem tysięcy dwieście pięćdziesiąt sześć złotych), płatną do budżetu państwa w tytułu dopuszczenia się naruszenia określonego w niniejszej decyzji.

VI. Na podstawie art. 77 i art. 80 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm.) oraz art. 33 ust. 6 tej ustawy i § 7 rozporządzenia Prezesa Rady z dnia 17 lipca 2007 r. w sprawie określenia właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 134 poz. 939),
– w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
obciąża się Stowarzyszenie Autorów ZAiKS w Warszawie kosztami postępowania antymonopolowego i zobowiązuje tego przedsiębiorcę do uiszczenia na rzecz Prezesa UOKiK kosztów w kwocie 13.814,17 zł (słownie: trzynaście tysięcy osiemset czternaście zł 17/100).
(...)

--
[VaGla] Vigilant Android Generated for Logical Assassination

Są decyzje UOKiK w sprawie wyższych uczelni

VaGla's picture

This comment has been moved here.

Piotr VaGla Waglowski

VaGla
Piotr VaGla Waglowski - prawnik, publicysta i webmaster, autor serwisu VaGla.pl Prawo i Internet. Ukończył Aplikację Legislacyjną prowadzoną przez Rządowe Centrum Legislacji. Radca ministra w Departamencie Oceny Ryzyka Regulacyjnego a następnie w Departamencie Doskonalenia Regulacji Gospodarczych Ministerstwa Rozwoju. Felietonista miesięcznika "IT w Administracji" (wcześniej również felietonista miesięcznika "Gazeta Bankowa" i tygodnika "Wprost"). Uczestniczył w pracach Obywatelskiego Forum Legislacji, działającego przy Fundacji im. Stefana Batorego w ramach programu Odpowiedzialne Państwo. W 1995 założył pierwszą w internecie listę dyskusyjną na temat prawa w języku polskim, Członek Założyciel Internet Society Poland, pełnił funkcję Członka Zarządu ISOC Polska i Członka Rady Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji. Był również członkiem Rady ds Cyfryzacji przy Ministrze Cyfryzacji i członkiem Rady Informatyzacji przy MSWiA, członkiem Zespołu ds. otwartych danych i zasobów przy Komitecie Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji oraz Doradcą społecznym Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej ds. funkcjonowania rynku mediów w szczególności w zakresie neutralności sieci. W latach 2009-2014 Zastępca Przewodniczącego Rady Fundacji Nowoczesna Polska, w tym czasie był również Członkiem Rady Programowej Fundacji Panoptykon. Więcej >>