Hiszpania ogranicza dozwolony użytek osobisty

Również Hiszpania implementuje kontrowersyjną dyrektywę europejską 2001/29/WE (pisałem o tym w tekście DRM'owe notatki). Właśnie przyjęto tam nowelizację ustawy o prawie autorskim, która wprowadza opłaty od urządzeń reprograficznych i "czystych nośników" oraz reguluje cyfrową wymianę informacji – jak się wydaje – ograniczając dozwolony użytek osobisty...

Doniesienia na temat nowoprzyjętego w Hiszpanii prawa nie są jednoznaczne (pisze się dość ogólnie, a tu "diabeł tkwi w szczegółach"). P2PNet publikuje tekst "New Spain p2p file sharing law", w którym odwołuje się do tesktu Webuser oraz Tmcnet.com. Geekzone publikuje artykuł Spain makes P2P filesharing illegal and kills legit Internet usage?. W tym ostatnim podkreśla się, że nie do końca wiadomo jak zdefiniowano „ułatwienie wymiany plików” ("it's not clear how "facilitate filesharing" is defined"), a to właśnie stało się podstawą odpowiedzialności w Hiszpanii. Wszelkie komentarze są jeszcze przedwczesne. Chociaż pojawiają się takie komentarze jak w tekście Spain outlaws P2P filesharing inc. personal use downloading, gdzie podaje się niejasne wciąż spekulacje o ograniczeniu dozwolonego użytku osobistego:

In Spain, a new intellectual properly law has been written into law that bans the use of unauthorised file sharing networks and also makes it a civil offence to even download content using P2P even for personal use...

W tym miejscu może warto jednak odesłać czytelnika do wcześniej zgromadzonych materiałów na temat procesu legislacyjnego w Hiszpanii:

• How is Spain implementing the EU InfoSoc Copyright Directive?
• Projekt hiszpańskiej ustawy z 29 marca (PDF)
• Komentarz profesora Raquel'a Xalabarder'a do tego projektu Implementation of the InfoSoc Copyright Directive in Spain (PDF, wersja angielskojęzyczna)

Polskie IDG pisze (również za serwisem Tmcnet.com): "Nowa ustawa przewiduje, że jeśli internaucie udowodnione zostanie, że nielegalnie pobrał plik chroniony prawem autorskim, to zostanie on ukarany karą grzywny w wysokości proporcjonalnej do strat poniesionych przez właściciela praw do danej piosenki, filmu czy programu komputerowego". No właśnie. Rodzą się pytania o to, co znaczy "nielegalnie pobrał plik"? Co to znaczy "pobrać plik legalnie"? Czy to synonim - "pobrał plik i jednocześnie zapłacił"? Dziś w Polsce w ramach dozwolonego użytku osobistego można pobrać z internetu każdy plik (chyba, że będzie to program komputerowy, którego definicji jednak nie znajdziemy w polskiej ustawie, chociaż jeden z jej rozdziałów poświęcony jest programom komputerowym właśnie; programy komputerowe w Polsce wyłączone są z przepisów o dozwolonym użytku osobistym).

W Hiszpanii wprowadzono ponoć obowiązek zgłaszania przypadków "nielegalnego" wymieniania się plikami (co byłoby konsekwencją wprowadzenia zasady odpowiedzialności karnej dla ISP za "umożliwianie wymieniania się plikami"). Ten kto pobiera pliki z internetu (trzeba dodać: pliki chronione przez prawo autorskie, a pobierane „niezgodnie z uprawnieniem”) - ponosić ma odpowiedzialność cywilnoprawną. Nic nadzwyczajnego. Kluczowym zagadnieniem jest w tym przypadku zakres dozwolonego użytku osobistego (a więc zakresu tego „uprawnienia”). Jak się wydaje - w Hiszpanii ograniczono dozwolony użytek (czytaj również: Jeszcze o dozwolonym użytku) i na tym polega wymowność doniesień z Hiszpanii.

Wiadomo, że wedle opublikowanych badań 26 proc. obywateli Hiszpanii wymienia się plikami, wedle innych badań – ponad 70 proc. całego ruchu internetowego w Hiszpanii generują użytkownicy P2P (to, na podstawie danych hiszpańskiego telekomu Telefonica, wedle którego 90% całego ruchu w jego sieci to ruch internetowy, a z tego 71% to p2p). Jeśli tak, to siłą rzeczy Hiszpania staje się krajem, na którym niezwykle koncentruje się uwaga organizacji zwalczających swobodne wymienianie się przez użytkowników chronionymi przez prawo autorskie (w szczególności) utworami.

O Hiszpanii od kilku lat jest dość głośno w kontekście nowych regulacji związanych z internetem. Oto w 2002 roku pisałem o działaniach tamtejszych operatorów serwisów internetowych, którzy protestowali przeciwko propozycjom legislacyjnym nowego prawa "serwisów społeczeństwa informacyjnego i elektronicznej gospodarki" (LSSI). Wówczas chodziło o to, by operatorzy (wydawcy) musieli się rejestrować i monitorować publikowane w ramach swojej infrastruktury treści (czy aby nie naruszają porządku prawnego). W 2003 roku odnotowałem doniesienie o planowanych pozwach przeciwko obywatelom Hiszpanii, korzystającym z sieci wymiany plików P2P (mówiło się o 4 tysięcy pozwów). Są też doniesienia o próbach cenzurowania (blokowania) treści, jak w przypadku nazkazu zablokowania dostępu do serwisu Batasuna.

W 2005 roku pisałem o pewnym hiszpańskim wykładowcy, który na konferencji naukowej postanowił przeanalizować prawne aspekty używania sieci peer-2-peer. Cortell (tak się nazywa) głosi, że używanie sieci P2P jest legalne. W wyniku presji organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi Cortell został zmuszony do zrezygnowania z pracy jako wykładowca Polytechnic University of Valencia UPV. To było w zeszłym roku. W zeszłym tygodniu ponoć Hiszpania ograniczyła dopiero możliwości legalnego korzystania z p2p...

Widać z tego jasno, że w tym kraju ferment własności intelektualnej związany z obiegiem informacji w społeczeństwie informacyjnym jest dość znaczny. Podobnie dzieje się we Francji, a ostatnio również w Polsce, czytaj: Dalszy ciąg dyskusji prawnoautorskiej, Powraca pomysł na opłatę kompensacyjną, Skonfiskujmy laptopy posłom (wraz z linkami umieszczonymi w tych tekstach)...