Wyrok Trybunału w sprawie Compass-Datenbank GmbH v Republik Österreich

W maju sygnalizowałem opinię Rzecznika generalnego w sprawie C-138/11, a dziś mogę odnotować wyrok w tej sprawie, czyli w sprawie Compass-Datenbank GmbH v Republik Österreich. Wyrok Trybunału zapadł 12 lipca 2012 r. Trybunał Sprawiedliwości dokonał interpretacji art. 102 Traktatu o funkcjonowaniu unii europejskiej. Przepis ten mówi o nadużywaniu pozycji dominującej na rynku wewnętrznym UE. Problem pojawia się wówczas, gdy dane państwo jest jedynym "źródłem" informacji, które "na rynek" dostarcza. Czy może takie informacje sprzedawać? Czy, gdy się pobiera opłaty, to państwo działa jako przedsiębiorca? O pytaniach w tej sprawie pisałem w tekście Doktryna urządzeń kluczowych i podmiot władzy publicznej, który za kasę udziela wglądu do rejestru handlowego. Nie jestem zachwycony tym, co stwierdził Trybunał. Głównie dlatego, że nadal uważam, że państwu nie powinny przysługiwać prawa wyłączne do baz danych w rozumieniu dyrektywy 96/9/WE, gdy "baza danych" powstaje w wykonaniu zadań publicznych... W każdym razie - jest to ważny wyrok w dyskusji o re-use, chociaż myślę sobie, że życie (i rozwój "społeczeństwa informacyjnego") z czasem zweryfikuje pewne "początkowe" tezy, które właśnie pojawiają się w orzecznictwie.

Dyskusja o roli państwa oraz o tym, czy powinny mu przysługiwać monopole informacyjne, a jeśli tak, to w jakim zakresie i na jakich warunkach, trwa. Obecnie jest to dyskusja polityczna, a więc to decyzja prawodawcy określa czy i ile monopolu państwu dać. W tej dyskusji cytujemy tu często słowa premiera: Coś, co powstaje za pieniądze publiczne, jest własnością publiczną, zdając sobie sprawę, że deklaracje bez wsparcia legislacyjnego łatwo wycofać.

Materiały na temat sprawy C-138/11 - Compass-Datenbank dostępne są na stronach Trybunału Sprawiedliwości. Tam też treść orzeczenia wydanego w trybie prejudycjalnym.

Na razie wiemy, że państwo jako takie, zdaniem Trybunału, nie może być traktowane jako przedsiębiorca (działający na rynku wewnętrznym). Państwo ma status szczególny (no, bo realizuje zadania publiczne, powinno kierować się zasadą legalizmu i praworządności, i tak dalej, i tak dalej). Dlatego Trybunał uznał, że "działalność stanowiąca wykonywanie prerogatyw władzy publicznej nie ma charakteru gospodarczego, uzasadniającego zastosowanie reguł konkurencji przewidzianych w traktacie FUE".

Warto zauważyć, że w tej konkretnej sprawie, wynagrodzenie związane z udostępnianiem danych Austria wpisała wprost w ustawę. Stąd Trybunał stwierdził: "pobieranie takiego wynagrodzenia może być postrzegane jako niedające się oddzielić od tego udostępniania. A zatem pobieranie przez Republik Österreich kosztów lub opłat należnych za udostępnienie opinii publicznej wspomnianych informacji nie może spowodować zmiany kwalifikacji prawnej tej działalności, wobec czego działalność ta nie stanowi działalności gospodarczej". Trybunał analizując stan prawny w Austrii stwierdził, że "w prawie austriackim istnieje ustawowe ograniczenie ponownego wykorzystania danych z Firmenbuch".

W Polsce takiego ograniczenia re-use być nie musi, a osobiście uważam, że być nie powinno.

Tak, czy inaczej - Trybunał orzekł, że:

Podmiot władzy publicznej, który przechowuje w bazie danych dane przekazane przez przedsiębiorstwa na podstawie ustawowych obowiązków informacyjnych, udziela zainteresowanym osobom wglądu do tych danych lub sporządza wydruki takich danych, nie prowadzi działalności gospodarczej, a zatem nie może być on w zakresie tej działalności uznawany za przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 102 TFUE. Okoliczność, że owo udzielanie wglądu lub wydawanie wydruków ma miejsce w zamian za wynagrodzenie, które nie jest ustalane bezpośrednio lub pośrednio przez zainteresowaną jednostkę, lecz jest przewidziane w ustawie, nie może spowodować zmiany kwalifikacji prawnej wspomnianej działalności. Ponadto taki podmiot władzy publicznej nie prowadzi także działalności gospodarczej w zakresie, w jakim, powołując się na ochronę sui generis przysługującą mu jako producentowi omawianej bazy danych na podstawie art. 7 dyrektywy 96/9/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 1996 r. w sprawie ochrony prawnej baz danych lub na jakiekolwiek inne prawo własności intelektualnej, zakazuje on wykorzystywania w jakikolwiek inny sposób zebranych tak i oddanych do dyspozycji opinii publicznej danych, a zatem podmiot ów nie może być w zakresie tej działalności uznawany za przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 102 TFUE.