Wulgaryzacja prawa obrotu elektronicznego na przykładzie prac nad ustawą hazardową

Część z Państwa pamięta zamieszanie związane z Rejestrem Stron i Usług Niedozwolonych, który pojawił się przy okazji prac nad ustawą hazardową. Poza wzburzeniem opinii publicznej, poza spotkaniem z Premierem w Sali Świetlikowej, doszło tam też do interesujących zjawisk w sferze procesu legislacyjnego. Oto w sierpniu zeszłego roku doszło do "reasumpcji reasumpcji" rządowej decyzji z 19 stycznia 2010 r. w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o grach hazardowych oraz niektórych ustaw, przedłożona przez ministra finansów. Potem doszło do przyjęcia ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, ale ze "względu na obowiązek notyfikowania norm i przepisów technicznych, stosownie do wymogów dyrektywy 98/34/WE z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w zakresie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego przepisy dotyczące takich zagadnień wyłączono do odrębnego projektu". No i ten "odrębny projekt" jest w Sejmie.

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o grach hazardowych oraz niektórych innych ustaw wpłynął do Sejmu 4 lutego 2011 roku. Zgodnie z opisem projekt dotyczy: "wprowadzenia przepisów technicznych regulujących obszar gier hazardowych, w tym zakładów wzajemnych; wprowadzenia zakazu organizowania gier w Internecie (z wyjątkiem zakładów wzajemnych przez internet), określenia warunków eksploatacji automatów i urządzeń do gier, wprowadzenia rejestracji gości w ośrodkach gier i audiowizyjnego systemu kontroli gier w kasynach".

To, co mi się nie podoba w tym projekcie, to m.in. użycie sformułowania "przez sieć Internet" oraz innych, którymi projektodawca usiłuje opisać elektroniczną gospodarkę. Nie pierwszy raz podnoszę, że używanie takiego określenia, wobec faktu, że sam internet to zjawisko techniczno-społeczno-gospodarcze, które stale podlega ewolucji i dziś jest czymś innym niż wczoraj i jutro, a więc użycie takiego sformułowania w przepisach powszechnie obowiązującego prawa powoduje brak pewności tego prawa. Bo jeśli czytam:

W przypadku urządzania zakładów wzajemnych przez sieć Internet, urządzenia przetwarzające i przechowujące informacje oraz dane dotyczące tych zakładów wzajemnych, a także ich uczestników, powinny być zainstalowane i przechowywane na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

to zastanawiam się, co to znaczy "urządzanie zakładów wzajemnych przez sieć Internet". Czy chodzi o to, że wykorzystuje się przeglądarkę taką jak Opera, Internet Explorer, albo Firefox, czy też może nie chodzi tylko o wykorzystanie technologii rozwijanej przez The World Wide Web Consortium (W3C), a kluczowym znaczeniem będzie zastosowanie w komunikacji elektronicznej np. protokołu TCP/IP, albo innego?

Poza wszystkim mamy przecież ustawę o świadczeniu usług drogą elektroniczną i tam (co narosło już pewną praktyką stosowania prawa) zdefiniowano pojęcie "świadczenie usługi drogą elektroniczną":

świadczenie usługi drogą elektroniczną – wykonanie usługi świadczonej bez jednoczesnej obecności stron (na odległość), poprzez przekaz danych na indywidualne żądanie usługobiorcy, przesyłanej i otrzymywanej za pomocą urządzeń do elektronicznego przetwarzania, włącznie z kompresją cyfrową, i przechowywania danych, która jest w całości nadawana, odbierana lub transmitowana za pomocą sieci telekomunikacyjnej w rozumieniu ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne,

Nie jest to oczywiście definicja doskonała, ale dla większej spójności systemu prawnego może warto odnosić się do tych podstawowych pojęć zdefiniowanych w podstawowych dla elektronicznego obrotu ustawach?

Projektodawca idzie dalej w swoistej "wulgaryzacji" prawa. Oto czytam w projekcie w odniesieniu do proponowanego, nowego art 15d ustawy o grach hazardowych:

(...)
2. Podmiot urządzający zakłady wzajemne przez sieć Internet może wykorzystywać do ich urządzania wyłącznie stronę internetową, której krajowa domena najwyższego poziomu jest przypisana do polskich stron internetowych.

3. Podmiot urządzający zakłady wzajemne przez sieć Internet jest obowiązany prowadzić, w czasie rzeczywistym, w urządzeniu służącym do archiwizacji danych usytuowanym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, archiwizację wszelkich danych wymienianych między tym podmiotem a uczestnikiem zakładu wzajemnego, w tym pozwalających na ustalenie przebiegu i wyniku zakładu wzajemnego oraz przeprowadzanych transakcji wynikających z tego zakładu oraz danych niezbędnych do identyfikacji uczestnika zakładu wzajemnego.

4. Podmiot urządzający zakłady wzajemne przez sieć Internet jest obowiązany zapewnić funkcjonariuszom celnym dostęp do danych przechowywanych w urządzeniu archiwizującym oraz udostępnić w tym celu odpowiednie narzędzia i oprogramowanie zapewniające bezpieczeństwo danych.

5. Podmiot urządzający zakłady wzajemne przez sieć Internet zapewnia bezpieczeństwo przechowywanych i udostępnianych danych.

6. Dostęp do danych, o którym mowa w ust. 4, powinien umożliwiać odczytywanie, kopiowanie i przetwarzanie skopiowanych danych.

7. Dane, o których mowa w ust. 3, są przechowywane przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano ich archiwizacji. Po upływie tego okresu podmiot urządzający zakłady wzajemne przez sieć Internet usuwa dane.
(...)

"Internet", "strona", "krajowa domena najwyższego poziomu", "przypisanie do polskich stron", "dane usytuowane na terytorium"... Czarno to widzę.

Przed chwilą komentowałem prace nad nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji (por. Usługa audiowizualna i pytania dotyczące projektowanych przepisów), gdzie "dostawcy audiowizualnych usług medialnych na żądanie" mieli zablokować małoletnim dostęp do treści, które "zagrażają fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu rozwojowi".

W projekcie noweli ustawy hazardowej można znaleźć następujący przepis:

W grach losowych, z wyjątkiem loterii fantowych i loterii promocyjnych, a także w zakładach wzajemnych urządzanych przez sieć Internet, mogą uczestniczyć wyłącznie osoby, które ukończyły 18 lat.

No i skąd świadczący usługi drogą elektroniczną (przepraszam, że będę posługiwał się raczej tym określeniem) ma wiedzieć, że po drugiej stronie ekranu jest człowiek w określonym wieku?

Oczywiście "papier zniesie wszystko", a w projekcie, a nawet w ustawie, można napisać wszystko to, co się chce. Ale potem ludzie muszą się stosować do takich przepisów. Może trzeba stworzyć jakieś szczególne warunki do uchwalania przepisów dot. społeczeństwa informacyjnego, coś, co - niczym swoista Komisja Kodyfikacyjna - pozwalałoby na utrzymanie spójności projektowanych przepisów?