Tajemnica przedsiębiorcy a informacja publiczna

Dziś w dziale prace magisterskie prezentuję Państwu pracę nadesłaną przez p. Jędrzeja Górskiego, zatytułowaną "Tajemnica przedsiębiorcy a informacja publiczna". Praca została przygotowana na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego pod kierunkiem prof. Krystyny Pawłowicz. Jak już sugeruje sam tytuł - praca dotyczy wszelkich możliwych wymiarów problemu ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa/przedsiębiorcy/handlowej na gruncie przepisów o dostępie do informacji publicznej i przepisów, które w sposób szczególny dotykają problemu jawności.

Tajemnica przedsiębiorcy a informacja publiczna
Jędrzej Górski

Niniejszy dokument zawiera jedynie wybór z pracy. Cała praca znajduje się w pliku mgr_j_gorski.pdf (1.2 Mb).

Uwagi dotyczące cytowania:
Jędrzej Górski, "Tajemnica przedsiębiorcy a informacja publiczna", Warszawa 2010, http://www.vagla.pl

Spis treści

ROZDZIAŁ I
ZNACZENIE DOSTĘPU DO INFORMACJI PUBLICZNEJ
I.1 INFORMACJA PUBLICZNA W UJĘCIU HISTORYCZNYM ORAZ Z PUNKTU WIDZENIA OCHRONY PRAW CZŁOWIEKA
I.2 DOSTĘP DO INFORMACJI PUBLICZNEJ W PRAWIE UE
I.3 DOSTĘP DO INFOMRACJI PUBLICZNEJ W PRAWIE POLSKIM
I.4 WNIOSKI

Rozdział II
ZNACZENIE OCHRONY TAJEMNICY HANDLOWEJ
I.1 PRAWO DO PRYWATNOŚCI A PRZEDSIĘBIORCA
II.2 POJĘCIA PRZEDSIĘBIORCY ORAZ TAJEMNICY HANDLOWEJ PRZEDSIĘBIORCY/PRZEDSIĘBIORSTWA
II.3 INTERES PRAWNY PRZEDSIĘBIORCY W POSTĘPOWANIU O UDOSTĘPNIENIE INFORMACJI PUBLICZNEJ

ROZDZIAŁ III
TAJEMNICA PRZEDSIĘBIORCY BIORĄCEGO UDZIAŁ W WYKONYWANIU ZADAŃ PUBLICZNYCH I REALIZACJI ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH
III.1 TAJEMNICA PRZEDSIĘBIORCY A ZASADA JAWNOŚCI ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH W ŚWIETLE MIĘDZYNARODOWYCH ORAZ UNIJNYCH REGULACJI PRAWNYCH
III.2 TAJEMNICA PRZESIĘBIORCY A ZASADA JAWNOŚCI ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH W ŚWIETLE POLSKIEGO PRAWA ZAMÓWIEN PUBLICZNYCH
III.3 INNE PRZYKŁADY BĘDĄCEJ SPRAWĄ PUBLICZNĄ DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORCY ZWIĄZANE Z WYKONYWWANIEM ZADAŃ PUBLICZNYCH SENSU LARGO ORAZ WYKONYWANIEM ZADAŃ PUBLICZNYCH

ROZDZIAŁ IV
TAJEMNICA PRZEDSIĘBIORCY A JEGO DZIAŁALNOŚĆ MOGĄCA BYĆ PRZEDMIOTEM ZAINTERESOWANIA SPOŁECZEŃSTWA
IV.1 KIEDY DZIAŁALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORCY BUDZI UZASADNIONE ZAINTERESOWANIE SPOŁECZEŃSTWA?
IV.2 TAJEMNICA PRZEDSIĘBIORCY NA TLE PRZEPISÓW DOTYCZYCZYCH DOSTĘPU DO INFORMACJI O ŚRODOWISKU
IV. 3 TAJEMNICA PRZEDSIĘBIORCY NA TLE ZASADY JAWNOŚCI POSTĘPOWAŃ Z DZIEDZINY OCHRONY KONKURECJI I KONSUMENTÓW ORAZ POMOCY PUBLICZNEJ DLA PRZEDSIEBIORCÓW
IV.4 TAJEMNICA PRZESIĘBIORCY ZWIĄZANA Z PRAWAMI WŁASNOŚCI INTELEKTULANEJ W KONTEKŚCIE DOSTĘPU DO INFOMRACJI PUBLICZNEJ

ROZDZIAŁ V
MOŻLIWOŚĆ ŻĄDANIA UDOSTĘPNIENIA INFORMACJI O SPRAWACH PUBLICZNYCH W RELACJACH PRYWATNO-PRAWNYCH
V.1 PRZEDSIĘBIORCA JAKO PODMIOT BEZPORŚREDNIO ZOBOWIĄZANY DO UDOSTĘPNIANIA INFORMACJI PUBLICZNEJ
V.2 PRZEDSIĘBIORCA JAKO PODMIOT BEZPORŚREDNIO ZOBOWIĄZANY DO UDOSTĘPNIANIA INFORMACJI NA PODSTAWIE PRAWA PRASOWEGO

WNIOSKI KOŃCOWE

WYKAZ ŹRÓDEŁ
WYKAZ LITERATURY
PORTALE INTERNETOWE
WYKAZ ORZECZNICTWA
WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH

Wstęp
Celem niniejszego opracowania jest zbadanie i przedstawienie jakie znaczenie z punktu widzenia polskiego przedsiębiorcy mają dwie grupy wartości, którym systemy prawne funkcjonujące w społeczeństwach o ugruntowanej demokracji przyznają pierwszorzędne znaczenie.

Po pierwsze, każdemu przedsiębiorcy, niezależnie od tego czy jest osobą prawną typu korporacyjnego, czy fundacyjnego, ułomną osoba prawną, czy przede wszystkim osobą fizyczną, przysługuje ochrona w sferze wyznaczanej przez cywilistyczne pojęcia dóbr osobistych, prawa do prywatności (w przypadku osób fizycznych) czy tajemnicy handlowej przedsiębiorcy/przedsiębiorstwa i pojęć zbliżonych do tajemnicy handlowej (w przypadku zarówno osób fizycznych jak i prawnych/ułomnych osób prawnych, które posiadają status przedsiębiorcy). Po drugie, demokratyczne społeczeństwo obywatelskie wymaga zaangażowania obywateli w debatę o sprawach publicznych, a realizacja postulatu takiego zaangażowania wymaga, aby społeczeństwo obywatelskie, w tym wolna prasa, miało dostęp do informacji na temat władz publicznych. Skala i przedmiot działań władz publicznych skutkuje tym, że władze znajdują się w posiadaniu coraz większej liczby informacji na temat podmiotów prawa prywatnego, w związku z udziałem tych podmiotów w realizacji zadań publicznych, czy też w związku z wpływem podmiotów prywatnych na środowisko ekonomiczne i przyrodnicze, w którym dana społeczność funkcjonuje.

Nie trudno więc dostrzec, jak często znajdująca się w posiadaniu władz publicznych informacja, jeżeli ujawniona na podstawie regulacji publicznoprawnych, może godzić w sferę wolności i autonomii informacyjnej przedsiębiorców. Z drugiej strony nie trudno zauważyć, że niczym niekontrolowana przez opinię publiczną działalność nieodpowiedzialnego biznesu może godzić w interes społeczny. W opracowaniu stawiam następujące tezy:

• u źródła zainteresowania podmiotów publicznych/administracji działalnością podmiotów prywatnych (przedsiębiorców) w społeczeństwie demokratycznym powinno leżeć tylko i wyłącznie uzasadnione zainteresowanie społeczeństwa działalnością innych podmiotów prywatnych (przedsiębiorców) w tym społeczeństwie funkcjonujących, a zainteresowanie to powinno wynikać z przedmiotu, charakteru oraz wagi działalności tych podmiotów (przedsiębiorców) i zagrożeń mogących wynikać dla społeczeństwa z tej działalności
• pojęcia informacji i sprawy publicznej są rozumiane obecnie przez polski system prawa zbyt wąsko i nieelastycznie oraz są przez orzecznictwo zbyt ściśle wiązane z działalnością wyłącznie podmiotów publicznych, często w oderwaniu od znaczenia przedmiotu informacji znajdujących się w posiadaniu podmiotów publicznych, a dotyczących przedsiębiorców
• interes przedsiębiorców w nieujawnianiu ich tajemnic handlowych, znajdujących się w posiadaniu podmiotów zobowiązanych do udostępniania informacji publicznej, nie jest dostatecznie zabezpieczony z proceduralnego punktu widzenia za sprawą rażącego deficytu procedur interwencyjnych w przypadku postępowań o udostępnienie informacji publicznej, w których to procedurach nie dostrzega się interesu prawnego takich przedsiębiorców, jednak wprowadzenie stosownych mechanizmów proceduralnych mogłoby skutkować paraliżem przeprowadzania procedur o udostępnienie informacji publicznej
• niemal niemożliwe wydaje się wypracowanie rozwiązania prawnego, które skoordynuje sposoby rozstrzygania sporów odnośnie charakteru informacji mogących być tajemnicą handlową; sporu przedsiębiorca-organ na etapie przekazywania informacji organowi przez przedsiębiorcę oraz sporu wnioskodawca-organ na etapie późniejszego wniosku o udostępnienie tej informacji, jako informacji publicznej
• naganna praktyka administracji polegająca na nagminnym odmawianiu udostępnienia informacji publicznej przez wzgląd na ochronę tajemnicy handlowej przedsiębiorców może wynikać właśnie z braku udziału tych przedsiębiorców w procedurach udostępniania informacji publicznej – ponieważ organy administracji, zdając sobie sprawę z tego, że nie są właściwymi dysponentami tajemnicy handlowej, nie chcą narażać interesu prawnego podmiotów prywatnych i czynią to kosztem interesu publicznego w możliwie najszerszym dostępie do informacji publicznej

Punktem wyjścia dla przedstawienia tej problematyki będzie przedstawienie rozwoju koncepcji powszechnego prawa dostępu do informacji publicznej w kontekście rozwoju prawa człowieka (w szczególności prawa do swobodnej wypowiedzi) oraz w kontekście rozwoju koncepcji jawności administracyjnej. Następnie zostanie przedstawiona problematyka prawa do prywatności, jako dobra osobistego i kompleksowo problematyka nadbudowanej nad prawem do prywatności i dobrami osobistymi instytucji tajemnicy handlowej przedsiębiorcy/ przedsiębiorstwa.

Najistotniejszym elementem analizy, jest pokazanie jakie problemy rodzą regulacje licznych aktów prawnych, na gruncie których może dojść do konfliktu pomiędzy wartościami tajemnicy przedsiębiorcy oraz dostępu do informacji publicznej. Tego typu akty prawne zawierają rozwiązania szczególne w stosunku do regulacji ogólnych; zarówno w przypadku problematyki procedury udzielania informacji publicznej oraz dopuszczalnych przesłanek odmowy jej udzielenia, jak i w przypadku pojęcia tajemnicy handlowej, która na potrzeby tych różnych aktów prawnych przybiera różne nazwy i jest różnie definiowana. Wszystkie takie akty normatywne mogą zostać podzielone dwie grupy.
Po pierwsze dotyczące sytuacji, w których przedsiębiorca jest z założenia zaangażowany w realizacje zadań publicznych lub realizuje zamówienia publiczne i w tym sensie przyczynia się choćby pośrednio do realizacji zadań publicznych przez podmioty publiczne.
W grupie drugiej znajdą się te wszystkie akty prawne, w świetle których z innych powodów działalność przedsiębiorcy może stać się przedmiotem zainteresowania opinii publicznej, jak np. w przypadku działalności mogącej wywrzeć wpływ na środowisko naturalne czy w przypadku otrzymywania przez przedsiębiorcę pomocy publicznej. Nie jest to oczywiście podział w sensie logicznym dlatego, że możliwe są również takie sytuacje, w których działalność przedsiębiorcy jest przedmiotem zainteresowania opinii publicznej zarówno przez wzgląd na to, że zmierza ona do realizacji zadań publicznych, jak i z innych powodów, co ma miejsce w sytuacji gdy przedsiębiorca działa na zlecenie/ we współpracy z podmiotem publicznym i jednocześnie działalność ta może np. zagrażać środowisku naturalnemu, wolnej konkurencji, czy też wiązać się z udzielaniem pomocy publicznej.

Na koniec przedstawione zostanie, jak można w odniesieniu do niektórych przedsiębiorców wykorzystywać prawne instrumentarium dostępu do informacji publicznej bezpośrednio w relacjach prywatno-prawnych, z ominięciem organów władzy publicznej. Pokazane zostanie, kiedy inne podmioty niż organy władzy publicznej są zobligowane do udzielania takiej informacji. Pokazane zostanie również, w jaki sposób prawo prasowe wykorzystuje instrumentarium ogólnych przepisów o dostępie do informacji publicznej do żądania informacji od podmiotów prywatnych. Wszystkie takie wyjątkowe sytuacje będą odnosiły się w pierwszej kolejności do przedsiębiorców jako adresatów wniosków o udostępnienie informacji.

WYKAZ ŹRÓDEŁ

WYKAZ LITERATURY
1. Access to information, public participation and access to justice in environmental matters at Community level – A Practical Guide, Komisja Europejska, Bruksela 2009

2. Adamski D., Bernaczyk M., Znaczenie dyrektywy o ponownym wykorzystaniu informacji sektora publicznego dla ustawy o dostępie do informacji publicznej, Elektoniczna Administracja z 2006 r. nr 2, poz. 2

3. Andrusevych A., T. Alge, C. Clemens, Case Law of the Aarhus Convention Compliance Committee (2004-2008), RACSE, Lwów 2008

4. Agapszowicz A., Lipowicz I., Glosa do wyroku NSA z dnia 19 stycznia 1995 I Sa 1326/93, Glosa z 1996 r. nr 1 poz. 5

5. Aleksandrowicz T.R., Komentarz do ustawy o dostępie do informacji publicznej, wyd. 3, Lexis Nexis, Warszawa 2006

6. Bernaczyk M., Orzecznictwo w sprawie u.d.i.p. http://www.dolnyslask.pl/default.aspx?docId=1102,

7. Blicharz R, Pawełczyk M., Przedsiębiorca, czyli kto?, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2004 r. nr 3 poz. 5

8. Bojanowski E., Glosa do wyroku WSA z dnia 14 kwietnia 2005 r., II SA/Gd 1646/03, Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa z 2007 r. nr 2 poz. 2

9. Adamiak. B, Borkowski J. Glosa do postanowienia NSA z dnia 19 lipca 1988 r., I SA 500/88, OSP z 1990 r. nr 7 s 285

10. Bruins M., Boeles P. Case law on Article 8 of the European Convention of Human Rights, Institute of Immigration Law, Leiden, 2006

11. Brzozowska K, Partnerstwo Publiczno-Prywatne, przesłanki możliwości bariery, wyd. CeDeWu, Warszawa 2008

12. Bubnowski M.D., Prawo zamówień Publicznych, Komentarz do Nowelizacji, C.H.Beck, W-wa 2007

13. Dostęp do informacji publicznej – wdrażanie ustawy, pod red. H. Izdebskiego, Urząd Służby Cywilnej, Warszawa 2001

14. Drozd A., Zakres zakazu przetwarzania danych osobowych, Państwo i Prawo 2003/2/39, s.40

15. Górzyńska T., „Prawo do informacji i zasada jawności administracyjnej ”, Zakamycze, 1999 r.

16. Granecki P. Dobra osobiste w prawie polskim - zagadnienie dóbr osobistych osób prawnych, Przegląd Sadowy, 2002 r, nr 5 poz. 3

17. Gronroos M.G., They who Ripe where They have not Sown” Summary of the January 22nd, 1999 of an Academic Dissertation in Economics and International Law: http://www.gronroos.info/ 18/03/2010

18. Gruszecki K., Komentarz do art. 16 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U.08.199.1227), LEX/el. 2009

19. Grykiel J., Pojęcie działalności gospodarczej i zawodowej w rozumieniu art. 43 (1) k.c., Studia Prawnicze z 2005 r., nr 4, poz. 31

20. Humaira M., referat wygłoszony na konferencji “WIPO National Seminar on Flexibilities under the TRIPS Agreement” odbywającej się w Islamabadzie w dniach 27-28 listopada 2007 r. http://209.85.135.132/search?q=cache:4tEJ8DSKZmEJ:www.ipo.gov.pk/UploadedFiles/Ms.%2520Humaira%2520Mufti-28-11-07_512200712015.ppt+art+39+trips&cd=5&hl=pl&ct=clnk&client=firefox-a

21. Jacyszyn J., „Przedsiębiorca a wolny zawód”, Rejent z 2003 r. nr 10 poz. 48

22. Jendrosińska J., Stoczkiewicz M., Ustawa o dostępie do informacji Publicznej a regulacje szczególne Państwo i Prawo 2006/6/89,

23. Jurczyk Z. „Nowa Gospodarka a konkurencja, Cele polityki antymonopolowej w teorii i praktyce ” w „Konkurencja w gospodarce współczesnej” pod redakcją Cezarego Banasińskiego i Edwarda Stawickiego, UOKiK, Warszawa 2007,

24. Klein M, Roger N., Back to the future. The potential in Infrastructure privatisation, World Bank PFD note No. 30, Nowy Jork 1994,

25. Kłaczyński M., Szuster S., Komentarz do art. 17 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198), LEX/el. 2003

26. Knypl T. M, Podmiotowy zakres ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Rejent z 1998 r. nr 3 s. 38

27. K. Kohutek, Komentarz do rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu (Dz.U.UE.L.03.1.1), LEX/el. 2006

28. Kohutek Konrad, Sieradzka Małgorzata, Komentarz do art. 69 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U.07.50.331), [w:] K. Kohutek, M. Sieradzka, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, LEX, 2008.

29. Kołakowski L., Bergsonn, Znak, Kraków 1998,

30. Kopff A., Koncepcja prawa do intymności i życia prywatnego, Studia Cywilistyczne XX 1972 , s. 31

31. Lipiec L., Komentarz do art. 12 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U.05.249.2104). Stan prawny: 2007.03.01 LEX/el. 2008

32. Lipiec-Warzecha L., Komentarz do art. 1 ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz.U.09.19.101). LEX/el. 2009

33. Lorsen J.C. “David Hume and the Danish Debate about Freedom of the Press in the 1770s”, The Journal of History of Ideas, University of Pensylvania Press, 1998

34. Materna G. Adresaci zakazu praktyk ograniczających konkurencję w prawie polskim i wspólnotowym, Europejski Przegląd Sądowy z 2009 r. nr 6 s.29

35. Nowicki J.E., Ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi, Zamówienia Publiczne Doradca z 2009 r nr 4 s.8

36. Pawłowicz K., Przedsiębiorca wobec Najwyższej Izby Kontroli – studium publiczno-prawne, Liber, Warszawa 2005

37. Piskorz-Ryń A., Dostęp do informacji publicznej - zasady konstrukcyjne ustawy Kwartalnik Prawa Publicznego z 2002 nr 4 s.183

38. Popper K. R., „Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie”, wyd. nauk. PWN, Warszawa 2006

39. Polityka ochrony konsumentów i polityka konkurencji– razem czy osobno?, UOKiK, Warszawa 2006

40. Rygiel W., „Ty nam zgodę , my ci informację”, w: Rzeczpospolita z 21 lipca 2003

41. Sibiga G., Dostęp do informacji publicznej a prawa do prywatności jednostki i ochrona jej danych osobowych, Samorząd Terytorialny 2005/11/5, s.5

42. Sobczak J., Komentarz do Ustawy z dnia 26 stycznia 1984 Prawo Prasowe, LEX/el. 2008

43. Szczepański D., „Drogowskazy w zamówieniach publicznych”, Zamówienia Publiczne Doradca z 2007 r. nr 9 poz. 4

44. Stankiewicz R. Pawelczyk M. „Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa w postępowaniu antymonopolowym”, Radca Prawny z 2007 r. nr. 5

45. Szafrański D., Przedsiębiorca zagraniczny jako przedsiębiorca w zakresie praktyk ograniczających konkurencję, Europejski Przegląd Sądowy z 2009 r. nr 6 s. 13.

46. Szewc A., Samorząd gminy – komentarz, Dom Wydawniczy ABC, Łódź 2007

47. Szczepanowska-Kozłowska K, Udzielanie informacji publicznej przez Urząd Patentowy w związku z postępowaniem w sprawie udzielania i utrzymywania ochrony na przedmioty własności przemysłowej (analiza z dnia 17 grudnia 2007 r. sporządzona na zlecenie Ministerstwa Gospodarki), http://www.mg.gov.pl/

48. Szpunar A., Zadośćuczynienie za szkodę niemajątkową. Ofic. Wyd. Branta, Bydgoszcz 1999

49. Świątkiewicz J., Europejski Kodeks Dobrej Administracji (wprowadzenie, tekst i komentarz o zastosowaniu kodeksu w warunkach w warunkach polskich procedur administracyjnych ), Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich , wyd.6, Warszawa 2007

50. Zamoyski A., „The Polish Way”, wyd. John Murray, Londyn 1987

51. Znajomość prawa o ochronie konkurencji i zasad przydzielania pomocy publicznej wśród polskich przedsiębiorców" UOKiK, Warszawa 2009

52. Zimmermann J., Glosa do wyroku NSA z dnia 2 lutego 1996 r., IV Sa/846/95, teza 1. OSP z 1997 r. nr 4 s. 83

PORTALE INTERNETOWE
1. strona szwedzkiego parlamentu http://www.riksdagen.se/templates/R_Page____8908.aspx, 29.01.2010

2. strona z amerykańskimi historycznymi tekstami źródłowymi http://www.milestonedocuments.com/document_detail.php?id=3&more=fulltext, 29.01.2010

3. http://www.opsi.gov.uk/acts/acts2000/ukpga_20000036_en_1,

4. http://aitel.hist.no/~walterk/wkeim/files/FOIA_Germany_Final_June05_clear.pdf, 10

5. strona WTO http://www.wto.org/english/tratop_E/gproc_e/gpa_overview_e.htm

6. np. http://www.informacjapubliczna.org.pl/6,14,informacja_publiczna__koncepcja.html, 12.03.2010 r., http://www.dolnyslask.pl/default.aspx?docId=1102, 12.03.2010 r.

WYKAZ ORZECZNICTWA

TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY
- Wyrok z dnia 16 września 2002 r. Trybunał Konstytucyjny K 38/2001, www.trybunal.gov.pl

SĄD NAJWYŻSZY

1. Uchwała SN z dnia 21 października 2005 r., III CZP 74/05

2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 1986, II CR 295/86, OSNC 1988/2-3/40

3. Wyrok Sądu Najwyższego z 22 października 2003 r., II CK 161/02

4. Wyrok SN z dnia 28 lutego 2007 r. V CSK 444/06

SĄDY POWSZECHNE
1. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 2008 r. I ACa 1048/07, LEX nr 466432

2. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdański z 9 czerwca 1994, I ACr 267/94, OSA 1994/11-12/66

3. Wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 29 lutego 2008 r. IX GC 139/07, LEX nr 522314

NACZELNY SĄD ADMINISTRACYJNY
1. Wyrok NSA (do 31.12.2002) w Warszawie z dnia 30 stycznia 2002., II SA 717/02, opublikowany w Wokanda z 2002 r., nr 7-8, s 68

2. Wyrok NSA (do 31.12.2002) w Warszawie z 28 listopada 2003, II SA 3412/03, LEX nr 167180

3. Wyrok NSA z 12 grudnia 2006, I OSK 123/2006

4. Wyrok NSA z dnia 19 grudnia 2002 r. w Warszawie, II SA 3301/2002

5. Wyrok NSA z 25 lutego 1983 r., II SA 2083/82 i wyrok NSA z 14 czerwca 1983 r., SAB/Wr 6/83 za: Materiały do nauki prawa administracyjnego, pod red. M. Kuleszy, Warszawa 1985 r., s. 245-249)

6. Wyrok NSA z dnia 12 paxdzieinika 2005 r, I FSK168/05

7. Wyrok NSA z dnia 24 czerwca 1999 r., II SA 686/1999

8. Wyrok NSA z dnia 2 lutego 1996 r., IV Sa/846/95 w. Zimmermann J., Glosa do wyroku NSA z dnia 2 lutego 1996 r., IV Sa/846/95, teza 1. OSP z 1997 r. nr 4 s. 83

9. Wyrok NSA z dnia 19 stycznia 1995, I Sa 1326/93 w Agapszowicz Antoni, Lipowicz Irena, Glosa do wyroku NSA z dnia 19 stycznia 1995 I Sa 1326/93, Glosa z 1996 r. nr 1 poz. 5

10. Wyrok NSA z 13 marca 2010, sygn. akt VI SA/Wa 1904/08 http://www.uke.gov.pl/uke/index.jsp?place=Lead07&news_cat_id=168&news_id=5225&layout=3&page=text, 16.10.2010 r.

11. Wyrok NSA z 13 marca 2010, VI SA/Wa 1887/08 http://www.uke.gov.pl/uke/index.jsp?place=Lead07&news_cat_id=168&news_id=5224&layout=3&page=text, 16.10.2010 r.

12. Wyrok NSA z 15 marca 2003 r., II SA 1214/03 M

13. Wyrok NSA z dnia 29 lipca 2004 r., OSK 693/2004

14. Postanowienie NSA z 24 stycznia 2006 r., I OSK 928/05

15. Postanowienie NSA z dnia 3 października 2007 r. I OSK 1382/07 LEX nr 516669

WOJEWÓDZKIE SĄDY ADMINISTRACYJNE
1. Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 8 z dnia października 2008, IV SAS/Po 14/08, LEX nr 509779

2. Wyrok WSA w Warszawie dnia 26 czerwca 2008 r, II SA/Wa 111/08 nr lex 499827

3. Wyrok z dnia 20 października 2004 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu IV SA/Wr 505/2004

4. Wyrok z dnia 20 maja 2005 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu III SA/Wr 26/2004

5. Wyrok WSA z dnia 13 czerwca 2006 r. Warszawie II SA/Wa 206/2005

6. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 7 listopada 2006 r., VI/ SA/Wa 1862/05 LEX nr.312029

7. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 21 marca 2006 r., VI/ SA/Wa 2215/05 LEX nr.257125

8. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 6 września 2007 r., II SAB/Wa 205/06, LEX nr 38301, teza 2

9. Wyrok WSA z dnia 14 kwietnia 2005 r., II SA/Gd 1646/03. w Bojanowski Eugeniusz, GSP-Prz.Orz.2007.2.2 Glosa do wyroku WSA z dnia 14 kwietnia 2005 r., II SA/Gd 1646/03. Teza nr 1 62275/1
10. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 6 września 2007 r., II SAB/Wa 205/06, LEX nr 38301, teza 1

11. Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 17 lipca 2008 r. II SA/Go 235/08 LEX nr 504721

12. Wyrok z dnia 6 lutego 2008 r. WSA w Bydgoszczy w sprawie o sygn. akt II SAB/Bd 31/07,

13. Wyrok WSA w Krakowie z dnia 15 października 2007 r. (sygn. akt II SAB/Kr 56/07)

14. Wyrok WSA w Poznaniu z 29 listopada 2007 r., w sprawie IV SA/Po 656/07

15. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 25 maja 2004 roku, sygn. II SAB/Wa 83/04

16. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 25 maja 2004 roku, sygn. II SAB/Wa 58/04

17. Wyrok WSA w Lublinie z 8.06.2006 r., sygn. akt II SAB/Lu 19/06, publ. Lex nr 236231

18. Wyrok WSA w Gliwicach z 23.10.2007 r., sygn. akt IV SA/GI 808/07

19. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 21 lutego 2007 roku (sygn. VII SA/Wa 566/06)

20. Wyrok z dnia 7 listopada 2006 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie II SAB/Wa 119/2006

21. Wyrok z dnia 24 listopada 2006 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie II SAB/Wa 99/2006

22. Postanowienie Wsa w Gdańsku z 29.01.2004 r., sygn. akt II SA/Gd 1352/03, Lex nr 220335

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI
1. C-41/90, Hofner and Elsner v. Macrorton GmbH

2. C-170/83 Hydrotherm Gerätebau GmbH v Compact del Dott. Ing. Mario Andreoli

3. C- 323/82, SA Intermills v Commission of the European Communities

4. C-41/69, ACF Chemiefarma NV v Commission of the European Communities

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA
1. Tasz v Węgry, Gazeta Prawna nr 74 z 16 kwietnia 2009 r.

2. Bladet Tromsø and Stensaas v. Norwegia, baza HUDOC, sygn. 21980/93, http://www.echr.coe.int/ECHR/EN/Header/Case-Law/HUDOC/HUDOC+database/, 28.01.2010

3. Bladet Tromsø and Stensaas v. Norwegia, baza HUDOC, sygn. 21980/93, http://www.echr.coe.int/ECHR/EN/Header/Case-Law/HUDOC/HUDOC+database/, 28.01.2010

4. Jersild v. Dania, baza HUDOC, sygn. 15890/89, http://www.echr.coe.int/ECHR/EN/Header/Case-Law/HUDOC/HUDOC+database/, 28.01.2010

5. Damman v. Szwajcaria, baza HUDOC, sygn. 77551/01, http://www.echr.coe.int/ECHR/EN/Header/Case-Law/HUDOC/HUDOC+database/, 28.01.2010

6. K.U. v. Finlandia, baza HUDOC sygn. 2872/02

COURT OF KING’S BENCH (SĄD ŁAWY KRÓLEWSKIEJ)
1. Semayne Case 1604 The Online Library of Liberty http://oll.libertyfund.org/?option=com_staticxt&staticfile=show.php%3Ftitle=911&chapter=106328&layout=html ,

2. Entick v Carrington 1765 http://www.constitution.org/trials/entick/entick_v_carrington.htm,

US SUPREME COURT (SĄD NAJWYŻSZY STANÓW ZJEDNOCZONYCH)
1. Hudson v. Michigan 2006 http://caselaw.lp.findlaw.com/scripts/getcase.pl?court=US&invol=04-1360&vol=000,

2. Murray v. Hoboken Land 1855 http://caselaw.lp.findlaw.com/cgi-bin/getcase.pl?court=us&vol=59&invol=272, 10.02.2010

3. Griswold v. Connecticut 1965 http://caselaw.lp.findlaw.com/scripts/getcase.pl?court=US&vol=381&invol=479,

4. Griswold v. Connecticut 1965 http://caselaw.lp.findlaw.com/scripts/getcase.pl?court=US&vol=381&invol=479,

5. Roe v. Wade 1973 http://caselaw.lp.findlaw.com/scripts/getcase.pl?court=US&vol=410&invol=113,

INNE ORZECZENIA
1. Rozstrzygnięcie Nadzorcze z dnia 17 sierpnia 2001 r. wojewoda Dolnośląski PN.II.0911-3/24/01

2. Wyrok ZAUZP z dnia 16 stycznia 2006 r., UZP/ZO/0-19/06

3. Wyrok ZAUZP, z dnia 4 sierpnia 2004 r., UZP/ZO/0-1200/04

4. Wyrok ZAUZP z dnia 23 lutego 2005 r., UZP/ZO/0-302/05

5. Wyrok ZAUZP, UZP/ZO/0-1625/06

WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH

MIĘDZYNARODOWE I ZAGRANICZNE AKTY PRAWNE
1. Universal Declaration of Human Rights adopted on Dec 10, 1949; http://www.un.org/en/documents/udhr/c 27.02.2010

2. International Covenant on Civil and Political Rights, adopted on Dec 16 1966, http://www2.ohchr.org/english/law/ccpr.htm, 27.01.2010

3. Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms adopted on Nov 4 1950, http://conventions.coe.int/treaty/en/Treaties/Html/005.htm 27.01.2010

4. OPEN Goverment Act of 2007 http://www.justice.gov/oip/04_7.html, 29.01.2010.

5. Resolution 59/I, Yearbook of the United Nations 1947-1948, United Nations, New York 1949, s.586-594

6. Europejski kodeks dobrej administracji w ; Jerzy Świątkiewicz, Europejski Kodeks Dobrej Administracji (wprowadzenie, tekst i komentarz o zastosowaniu kodeksu w warunkach w warunkach polskich procedur administracyjnych ), Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich ,wyd.6 Warszawa, marzec 2007,

7. Konwencja Berneńska o ochronie dzieł literackich i Artystycznych z 9 wrześnie 1886 r. , w redakcji paryskiej z dnia 24 lipca 1971, Dz. U. z 1990 r. nr 82 poz 474

8. Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej, Dz. U. UE z dnia 23 grudnia 1994.

9. Konstytucja USA (źródło do uzupełenienia)

10. The Uniwersal Deklaration of Human Rights http://www.un.org/en/documents/udhr/

11. International covenant on civil and political rights http://www2.ohchr.org/english/law/ccpr.htm

12. Convention for the Protectionof Human Rights and Fundamental Freedomshttp://www.echr.coe.int/NR/rdonlyres/D5CC24A7-DC13-4318-B457-5C9014916D7A/0/EnglishAnglais.pdf

13. Porozumienie o Zamówieniach rządowych podpisane 14 kwietnia 1994 w marakeshu http://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/gpr-94_01_e.htm 03.02.2010

14. Code of Good Practices on Fiscal Transparency 2007 (International Monetary Found, Washington 2007) http://www.imf.org/external/np/fad/trans/code.htm,

15. Konwencja sporządzona w Aarhus 2 czerwca 1998 r. o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (Dz. U. z dnia 9 maja 2003 r.)

16. Declaration of the United Nations Conference on the Human Environment, przyjęta 16 stycznia 1972 r. w Sztoholmie http://www.unep.org/Documents.Multilingual/Default.asp?DocumentID=97&ArticleID=1503

17. Rio Declaration on Environment and Development, przyjęta w Rio de Janeiro 14 czerwca 1992 r. http://www.unep.org/Documents.Multilingual/Default.asp?DocumentID=78&ArticleID=1163 13.03.2010

18. Światowa Karta Przyrody http://www.un.org/documents/ga/res/37/a37r007.htm1 13.03.2010

19. rezolucja Zgromadzenia Ogólnego nr 45/94 z 14 grudnia 1990 r. o potrzebie zapewnienia zdrowego środowiska dla pomyślności jednostek http://www.un.org/documents/ga/res/45/a45r094.htm

20. Europejska Karty Środowiska i Zdrowia http://www.euro.who.int/AboutWHO/Policy/20010827_3 European Charter on Environment and Health, 1989 uchwalona na pierwszej Europejskiej Konferencji na temat środowiska i zdrowia Światowej Organizacji Zdrowia we Frankfurcie nad Menem 8 grudnia 1989 r., 13.03.2010

21. DECISION I/7REVIEW OF COMPLIANCE adopted at the first meeting of the Parties held in Lucca, Italy, on 21-23 October 2002, http://www.unece.org/env/pp/documents/mop1/ece.mp.pp.2.add.8.e.pdf, 13.03.2010

22. Konwencja Berneńska o ochronie dzieł literackich i Artystycznych z 9 wrześnie 1886 r. , w redakcji paryskiej z dnia 24 lipca 1971, Dz. U. z 1990 r. nr 82 poz 474

23. TRIPS - OBWIESZCZENIE MINISTRA SPRAW ZAGRANICZNYCH z dnia 12 lutego 1996 r.w sprawie publikacji załączników do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO).Dz. U. z dnia 19 marca 1996

24. NAFTA Agreement http://www.international.gc.ca/trade-agreements-accords-commerciaux/agr-acc/nafta-alena/texte/chap17.aspx?lang=en#Article1711, 18.03 2010

UNIJNE AKTY PRAWNE
1. Traktat o Unii Europejskiej (Dz. U. UE C 115 z 9 maja 2008 r.)

2. Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. U. UE C 115 z 9 maja 2008 r).

3. ROZPORZĄDZENIE (WE) nr 1049/2001 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji (Dziennik Urzędowy L 145 , 31/05/2001 P. 0043 – 0048)

4. ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji (Dz.U. L 1 z 4.1.2003, str. 1—25)

5. ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) NR 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (Dz.U.UE L z dnia 29 stycznia 2004 r.)

6. ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 773/2004z dnia 7 kwietnia 2004 r.odnoszące się do prowadzenia przez Komisję postępowań zgodnie z art. 81 i art. 82 Traktatu WE (Dz.U.UE C z dnia 27 kwietnia 2004 r.)

7. ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) nr 802/2004z dnia 7 kwietnia 2004 r.w sprawie wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 139/2004 w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw, (Dz.U.UE L 133 , 30/04/2004 P. 0001 – 0039)

8. ROZPORZĄDZENIE „Aarhus” http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32006R1367:PL:HTML, 13.03.2010

9. ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) NR 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE (Dz.U.UE L z dnia 27 marca 1999 r.)

10. ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 794/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 r.w sprawie wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE (Dz.U.UE L z dnia 30 kwietnia 2004 r.)

11. DYREKTYWA 2003/98/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego, Dz. U. UE L z 31 grudnia 2003 r.

12. DYREKTYWA 2004/18/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 31 marca 2004 r.w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi, (Dz.U.UE L z dnia 30 kwietnia 2004 r.)

13. DYREKTYWA RADY z dnia 21 grudnia 1989 r.w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do stosowania procedur odwoławczych w zakresie udzielania zamówień publicznych na dostawy i roboty budowlane(89/665/EWG) (Dz.U.UE L z dnia 30 grudnia 1989 r.)

14. DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2009/81/WEz dnia 13 lipca 2009 r.w sprawie koordynacji procedur udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi przez instytucje lub podmioty zamawiające w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa i zmieniająca dyrektywy 2004/17/WE 2004/18/WE, (Dz.U.UE L z dnia 20 sierpnia 2009 r.)

15. DYREKTYWA 2004/17/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 31 marca 2004 r. koordynująca procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych (Dz.U.UE L z dnia 30 kwietnia 2004 r.)

16. DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2009/81/Weź dnia 13 lipca 2009 r.w sprawie koordynacji procedur udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi przez instytucje lub podmioty zamawiające w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa i zmieniająca dyrektywy 2004/17/WE 2004/18/WE, (Dz.U.UE L z dnia 20 sierpnia 2009)

17. DYREKTYWA 2003/4/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska i uchylająca dyrektywę Rady 90/313/EWG http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32003L0004:PL:HTML, 14.03.2010

18. Decyzja 2005/370/WE, Rady Unii Europejskiej w przedmiocie ratyfikacji Konwencji z Aarhus http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32005D0370:PL:HTML 13.10.2010

19. Obwieszczenie Komisji dotyczące zasad dostępu do akt Komisji w sprawach na mocy art. 81 i 82 Traktatu WE, art. 53, 54 i 57 Porozumienia EOG oraz rozporządzeniem Rady (WE) nr 139/2004 ((Dz. U. UE C 325 , 22/12/2005 P. 0007 – 0015)

20. Kodeks najlepszych praktyk dotyczących przebiegu postępowania w zakresie kontroli pomocy państwa (Dz. U. UE 2009/C 136/04)

POLSKIE AKTY PRAWNE
1. Ustawa z dnia 2 kwietnia 1997 R.Konstytucja RP (Dz.U. z 1997 r. nr 79 poz. 483 z późn. zm.)

2. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1963 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. 1964 r. z późn. zm.)

3. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks Postępowania Administracyjnego (tekst jednolity Dz.U. z 2000 nr 98 poz. 1071. z późn. zm.)

4. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198 z dnia 8 października 2001 r z późn. zm..)

5. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. nr 101 poz. 926 z późn. zm.)

6. Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 6 sierpnia 2004 r.)

7. Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2003 nr 153, poz. 1503 z późn. zm.)

8. Ustawa z 29 stycznia 2004 Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 1997 r. nr 223 poz. 1655 z późn. zm.)

9. Ustawa z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane i usługi (Dz.U. z 2009 r. nr 19 poz. 101)

10. Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz.U. z 2009 r. nr 19 poz. 100)

11. Ustawa z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (tekst jednolity Dz. U. 2004 r. Nr 256 poz. 2571 z późn. zm.)

12. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. nr 157 poz. 1420)

13. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 nr 199 poz. 1227 r.)

14. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, (Dz.U. z 2001 r. nr 62 poz. 627)

15. Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2007 r. Nr 50, poz. 331)

16. Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z dnia 3 sierpnia 2004 r. Nr 171 poz. 1800)

17. Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz.U. z 2004 r. Nr 123 poz. 1291)

18. Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2001 r. Dz.U. z 2001 r. nr 4. poz. 25)

19. Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz.U. z 2003 nr 119. Poz 117)

20. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz.U. z 2005 r. Nr 184, poz. 1539 z późn. zm.)

21. Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe (Dz. U. z dnia 7 lutego 1984 r. z późn. zm.)

22. Rozporządzenie Prezesa Rady ministrów z dnia 19 maja 2006 w sprawie dokumentów jakich może żądać zamawiający oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane, (Dz.U. z 2006 r. nr 87 poz. 606 i 605 z późn. zm.)