O otwieraniu modeli prawa

"Technologie cyfrowe otworzyły wrota kultury i teraz dróg komunikacji jest więcej. Twórcy amatorscy mogą konkurować z profesjonalnymi. Nowe rodzaje aktywności, jak sampling, remiks czy mash-up, rozwinęły się na dużą skalę. W tej sytuacji stare regulacje tracą skuteczność. Dlatego prawem autorskim zainteresowali się artyści, myśliciele, nawet piraci."

- dr Alek Tarkowski, socjolog, koordynator projektu Creative Commons Polska i Członek Zespołu Doradców Strategicznych przy Prezesie Rady Ministrów w wywiadzie opublikowanym przez Rzeczpospolitą pt. Czy należy płacić artystom.

Polemicznie przypomnę tekst Na świecie są miliardy twórców oraz tekst Dlaczego jestem sceptycznie nastawiony do CC - zamówiona przez czytelników odpowiedź sprzed dwóch lat (który należało i należy traktować jako głos w dyskusji, nie zaś próbę zwalczania koncepcji CC).

Podobne komentarze gromadzę w dziale cytaty niniejszego serwisu.

Na tym mógłbym zakończyć, ale pomyślałem, że warto jeszcze odnotować inicjatywy legislacyjne w Czechach. Piszą o nich koledzy z EDRi, w tekście ENDitorial: Leaked draft of the new Czech Copyright Act. Otóż pojawił się tam pomysł (a przypominam, że również również w Czechach dość wcześnie krystalizowało się w formę projektu legislacyjnego coś na kształt Rejestru Stron i Usług Niedozwolonych: Czechy dołączają do dyskusji o systemowym blokowaniu treści (i usług) w internecie), by organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i pokrewnymi miały dostęp do danych o obywatelach, by konieczna stała się rejestracja pewnych dzieł, dla uzyskania ochrony (dziś nie trzeba spełnić żadnych formalności, a utwór jest chroniony w chwili ustalenia, nawet jeśli ma postać nieukończoną). Niektórzy pewnie zwrócą też uwagę na propozycje ograniczenia stosowania licencji "otwartych". Ktoś wpadł na pomysł, by zaproponować konieczność notyfikowania korzystania z takich licencji OZZ-tom. Rozumiem, że to próba rozwiązania problemu tak licznej - dzięki nowym technologiom komunikacyjnym - rzeszy twórców. Jednak tego typu pomysł stawia pod znakiem zapytania koncepcje swobody umów, stanowi też zgrzyt aksjologiczny podczas oceny pozycji organizacji zbiorowego zarządzania, które wszak - w Polsce - są stowarzyszeniami, opłaty na rzecz twórców nie są daninami publicznymi, a opłatami za korzystanie z dzieł (w przeciwnym razie moglibyśmy oczekiwać pełnej i szczegółowej transparentności wpływów i wypłat dla konkretnego twórcy).

System prawno-autorski doprowadził do stworzenia pośredników między korzystającymi z dzieł a twórcami tych dzieł. Te podmioty - organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi prawami pokrewnymi - to podmioty pozapaństwowe. Wydaje się, że propozycje czeska ma na celu zwiększenie możliwości korzystania z imperium państwa, nadal nie uznając takich organizacji za agendy państwowe. To trochę, jak wyposażenie średniowiecznych cechów w publiczno-prawne przywileje, które nie ograniczają się do członków cechu, a mają też wpływ na całą społeczność (por. Nie każdego stać na osobistą wolność - społeczeństwo informacyjne w stadium feudalizacji?). Tacy "twórcy" przez małe "t" są niczym partacze (łac. a parte paternitatis, poza cechem). Jeśli analogia do wcześniejszych doświadczeń społecznych jest prawidłowa, to teraz powinno się postulować ograniczenie możliwości tworzenia osobom, które nie należą do cechu (por. Kampania społeczna na rzecz certyfikacji Twórców), a jeśli nie poddaliby się tym ograniczeniom - surowo karać.

Ciekawe, co z tego wyniknie.