Ekspertyzy przygotowane dla MSWiA przez stowarzyszenie są informacją publiczną (II SAB/Wa 155/09 - Wyrok WSA w Warszawie)

Pewna spółka zwróciła się do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej dotyczącej wszystkich ekspertyz wykonywanych przez pewne stowarzyszenie na rzecz MSWiA w okresie od 1 stycznia 2008 r. do dnia otrzymania przedmiotowego wniosku. Spółka złożyła również równoległy, analogiczny wniosek do Dyrektora Centrum Projektów Informatycznych MSWiA. Chodziło w tych wnioskach o ekspertyzy sporządzane przez Towarzystwo na rzecz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w związku z tworzeniem przez ten organ systemów informatycznych... I oto 4 lutego 2010 roku zapadł w tej sprawie wyrok WSA w Warszawie.

Wyrok wraz z uzasadnieniem można znaleźć na stronach Centralnej Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych: II SAB/Wa 155/09 - Wyrok WSA w Warszawie. Lektura tego wyroku potwierdza znane już tezy dotyczące prawa autorskiego do dokumentów, których przygotowanie administracja publiczna oddaje w outsourcing. Chodzi o to, że udostępnienie takich informacji w trybie dostępu do informacji publicznej to jedna, a co z tymi dokumentami ktoś inny będzie robił, to drugie, gdyż... Istnieją przecież zasady dozwolonego użytku osobistego, więc ja również mógłbym zobaczyć, co tam koledzy z PTI napisali ministrowi, chociaż orzeczenie jest jeszcze nieprawomocne...

Ponieważ MSWiA nie udzieliło informacji publicznej spółka skarżyła bezczynność Ministra, a w sentencji wyroku WSA w Warszawie zobowiązał Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji do rozpoznania wniosku spółki oraz zasądził na rzecz spółki zwrot kosztów postępowania.

Co znajdziemy w uzasadnieniu?

M. Sp. z o.o. z siedzibą w R. zwróciła się pismem z dnia [...] sierpnia 2009 r. (data wpływu - 2 września 2009 r.) do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej dotyczącej wszystkich ekspertyz wykonywanych przez P. na rzecz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w okresie od 1 stycznia 2008 r. do dnia otrzymania przedmiotowego wniosku. Jednocześnie wnioskodawca wskazał, iż z uwagi na fakt, że nie jest jasne, kto był zleceniodawcą powyższych ekspertyz, analogiczny wniosek skierował również do Dyrektora Centrum Projektów Informatycznych MSWiA. Określił, iż żądane informacje mają być udostępnione w formie kserokopii przesłanych listem poleconym.

W odpowiedzi na powyższy wniosek, Dyrektor Centrum Projektów Informatycznych MSWiA przy piśmie z dnia 15 września 2009 r. doręczył wnioskodawcy żądane dokumenty. Natomiast Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji pismem z dnia 16 września 2009 r. wezwał wnioskodawcę do sprecyzowania żądania. W odpowiedzi Spółka pismem, doręczonym organowi w dniu 21 września 2009 r., wyjaśniła, iż wniosek z dnia [...] sierpnia 2009 r. dotyczył ekspertyz wykonywanych przez P.

W dniu 24 września 2009 r. M. Sp. z o.o. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na bezczynność Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Skarżąca spółka zarzuciła organowi brak odpowiedzi na jego wniosek z dnia [...] sierpnia 2009 r. oraz wniosła o nakazanie organowi udostępnienia żądanych informacji, ukaranie osób winnych zaniechaniem, oraz o zwrot kosztów postępowania.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o oddalenie skargi wskazując, iż żądaną informację publiczną wnioskodawca otrzymał od Dyrektora Centrum Projektów Informatycznych MSWiA.

Następnie organ nadesłał do Sądu pismo z dnia 5 października 2009 r., skierowane do skarżącej spółki, w którym poinformowano, iż żądane ekspertyzy jako przedmiot prawa autorskiego nie są informacją publiczną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracji rządowej. Wspomniana kontrola sprawowana jest pod względem legalności.

Jednocześnie stosownie do art. 3 § 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, która obejmuje m.in. orzekanie w sprawach skarg na:

1. decyzje administracyjne,

2. postanowienia wydawane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także postanowienia rozstrzygające sprawę, co do istoty,

3. postanowienia wydawane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie,

4. inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa,

5. oraz na bezczynność organów w wyżej wymienionych przypadkach.

Z bezczynnością organu mamy do czynienia wówczas, gdy organ zobowiązany do podjęcia czynności nie podejmuje jej w przewidzianym prawem terminie.

Rozpoznawana pod tym względem skarga zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy wskazać, iż z treści art. 6 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112 poz. 1198 ze zm.) wynika, że zakres informacji, które udostępnia się podmiotom zainteresowanym jest bardzo szeroki. Treści ww. przepisu wskazuje, że wyliczenie w nim wskazane jest przykładowe, a zbiór "informacji publicznych" nie jest zamknięty. Oznacza to, że "wyliczenie informacji publicznych podlegających udostępnieniu ma jedynie charakter przykładowy, na co wskazuje zwrot "w szczególności". Pozwala jedynie zorientować się, do jakiego typu stanów faktycznych odnosi się dane pojęcie "(M. Jaśkowska Dostęp do informacji publicznej w świetle orzecznictwa NSA Toruń 2002 s. 26). Tak więc, w przypadku otrzymania wniosku, co do którego organ podejmujący decyzję o udostępnieniu informacji ma wątpliwości, czy jest to informacja publiczna, nie można kierować się samą treścią art. 6 ustawy. Z art. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej i art. 61 Konstytucji wynika bowiem, że ustawodawca chciał, aby dostęp do informacji był jak najszerszy, dlatego też uwzględniając konstrukcje art. 1 należy uznać, że zasadą powinno być udostępnianie informacji publicznej w trybie i na zasadach przewidzianych w omawianej ustawie" (M. Jaśkowska Dostęp do informacji publicznej w świetle orzecznictwa NSA Toruń 2002. s. 27). Naczelny Sąd Administracyjny podniósł natomiast w jednym ze swych orzeczeń, iż przy ocenie "czy żądana informacja mieści się w przedmiocie uregulowanym ustawą należy, respektując zasadę powszechnego dostępu, interpretować przepisy na korzyść wykonującego prawa do takiej informacji" (wyrok NSA sygn. akt II S.A. 837/03 Monitor Prawniczy Nr 17/2003 s.770). oznacza to, iż organ interpretując zapisy ustawowe powinien zawsze dążyć do tego, aby informacja została ujawniona. Granicę ujawnienia informacji zakreśla cytowany już art. 5 ustawy, który zawęża możliwość udostępnienia informacji ze względu na przepisy ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. Nr 11 poz. 95 ze zm.) i inne tajemnice ustawowo chronione.

W rozpatrywanej sprawie organ uchybił temu obowiązkowi. Jak wynika z akt sprawy skarżący zażądał udostępnienia informacji publicznej w postaci ekspertyz wykonywanych przez P. na rzecz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w okresie od 1 stycznia 2008 r. do dnia otrzymania wniosku o udostępnienie informacji publicznej. Przywołując treść art. 6 w zw. z art. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej wskazać należy, że "informacją publiczną są nie tylko dokumenty bezpośrednio zredagowane i technicznie wytworzone przez organ administracji publicznej, ale przymiot taki będą posiadać także te, których organ używa do zrealizowania powierzonych prawem zadań nawet, gdy prawa autorskie należą do innego podmiotu" (wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 6 grudnia 2007 r. sygn. akt II SA/Go 565/07 opublikowany w LEX nr 459987). Tak zatem za dokumenty podlegające udostępnieniu w trybie ww. ustawy z dnia 6 września 2001 r. należy uznać także ekspertyzy sporządzane na rzecz organu zobowiązanego do udostępniania informacji publicznej, o ile służą one wykonywaniu przez niego zadań, nawet jeśli prawa autorskie dotyczące tych ekspertyz należą do innych podmiotów (por. wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 9 września 2009 r. sygn. akt II SAB/Bd 19/08 opublikowany w CBOSA). Nadrzędną bowiem zasadą związaną z udostępnieniem informacji publicznej jest udostępnienie informacji. Problem późniejszego wykorzystania dokumentów, objętych prawem autorskim nie podlega przepisom ustawy o dostępie do informacji publicznej, natomiast może być przedmiotem ewentualnych roszczeń określanych przez przepisy prawa autorskiego i cywilnego. Natomiast kwestia ta nie może być podstawą odmowy udostępniania informacji publicznej, bowiem tu granicą są jedynie przepisy dotyczące tajemnic ustawowo chronionych.

W rozpatrywanej sprawie skarżący zażądał ekspertyz sporządzanych przez P. na rzecz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w związku z tworzeniem przez ten organ systemów informatycznych. Takie ekspertyzy w świetle wyżej wskazanych rozważań są informacją publiczną, a więc powinny być udostępnione, o ile nie zawierają danych objętych tajemnicą ustawowo chronioną.

Wobec powyższego Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, orzekł jak w sentencji, na podstawie art. 149 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

Przeczytaj również: Konstytucyjność "wtórnego prawa wspólnotowego" na przykładzie dostępu do informacji publicznej oraz Nic nie wiem o "utajnieniu" mojego opracowania.

PS
Skoro już jest taki wyrok, to może MSWiA mogłoby te wszystkie ekspertyzy opublikować po prostu w BIP, żebyśmy wszyscy nie musieli składać tych samych wniosków.