Hazardowe śniadanie w Warszawie

Dziś odbyło się Śniadanie Instytutu Globalizacji nt. „Gry losowe online: państwowy monopol czy wolna konkurencja?” Zostałem zaproszony do udziału w tym śniadaniu i teraz spisze z doniesieniami na temat odbywającej się w Polsce dyskusji nt. internetowego hazardu. Zapowiada się interesująca walka o zmianę przepisów prawa.

W spotkaniu z dziennikarzami wzięli udział:

• Jacek Fundowicz – ekspert Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową
• Jacek Pawłowski - wiceprezes TNS OBOP
• Jacek Spendel – prezes Stowarzyszenia KoLiber
• Piotr Waglowski - autor niniejszych słów (występowałem jako członek ISOC Polska oraz Rady Informatyzacji, ale wypowiadałem się jako VaGla)

Instytu Globalizacji zlecił TNS OBOP przeprowadzenie badania, które dziś przedstawiono. Zapytano: "Czy Pana(i) zdaniem, państwo powinno posiadać monopol dotyczący gier losowych dostępnych za pośrednictwem Internetu?". Na tak postawione pytanie negatywnie odpowiedziało 42% ankietowanych, pozytywnie zaś 26% respondentów.

Zgodnie z materiałami Instytutu Globalizacji:

Spośród badanych, największą częścią przeciwników objęcia przez państwo monopolu na gry oferowane przez Internet stanowią mężczyźni oraz osoby w wieku od 20 do 29 lat (odpowiednio 46,7% i 55,5% ankietowanych). Również w pozostałych kategoriach wiekowych badanych liczba przeciwników monopolu wyraźnie przewyższa zwolenników takiego rozwiązania.

W dniu dzisiejszym, gdy musiałem odnieść się do przedstawionych wyników badania, sam uznałem, że nie jestem zwolennikiem monopoli (a czy są tacy, którzy wierzą w monopole?). Jednak sprawa ma głębszy wymiar. Chodzi wszak o propozycję nowelizacji ustawy, która w Polsce reguluje działalność potężnego rynku (por. Ferment hazardowy w Polsce, Polskie prace nad hazardem online oraz Powrót do tematu legalizacji internetowego hazardu?).

O ile Instytut Globalizacji jest zdania, że "ewentualne wprowadzenie monopolu ograniczy wzrost gospodarczy, konkurencję na rynku gier online, innowacyjność, a także wpływy budżetowe z podatków. Ponadto monopolizacja byłaby niezgodna z prawem europejskim, zakładającym wolność świadczenia usług i brak dyskryminacji wobec podmiotów zagranicznych i prywatnych", to Stowarzyszenie KoLiber idzie dalej i aktywnie postanowiło walczyć z propozycjami wypracowywanymi obecnie w Ministerstwie Finansów.

Na stronie Stowarzyszenia (ale też podczas dzisiejszego spotkania) ogłoszono, że "w związku z planowanym wporwadzeniem monopolu państwa na zakłady bukmacherskie oferowane w internecie, Stowarzyszenie KoLiber wystąpiło do Rzecznika Praw Obywatelskich z wnioskiem o zaskarżenie tej ustawy do Trybunalu Konstytucyjnego. Ten właśnie wniosek do RPO udostępniono na stronie Stowarzyszenia (PDF, 16 stron).

Zacytuję wstęp tego dokumentu:

Z związku z akcesją Rzeczpospolitej Polskiej do Unii Europejskiej w Polsce – z dniem 1 maja 2004 roku – zaczęło obowiązywać prawo Unii Europejskiej (dalej określane będzie także zamiennie jako prawo wspólnotowe). Prawo wspólnotowe ma pierwszeństwo przed prawem krajowym.

Niezgodne natomiast z prawem wspólnotowym są następujące przepisy ustawy z dnia 29 lipca 1992 roku o grach i zakładach wzajemnych (Dz.U. 2004, Nr 4, poz. 27 ze zm.) (dalej ‘Ustawa’) oraz ustawy z dnia 10 września 1999 roku – Kodeks karny skarbowy (Dz.U. 1999, Nr 83, poz. 930 ze zm.) (dalej ‘k.k.s.’):

- art. 4 ust. 1 Ustawy, zgodnie z którym prowadzenie działalności w zakresie gier liczbowych, loterii pieniężnych, wideoloterii i gry telebingo stanowi monopol Państwa,

- art. 5 ust. 1 Ustawy, zgodnie z którym działalność w zakresie gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości, gry bingo pieniężne, zakładów wzajemnych, gier na automatach oraz gier na automatach o niskich wygranych może być prowadzona wyłącznie w formie spółki akcyjnej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, mającej siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

- art. 107 § 1 k.k.s.: „kto wbrew przepisom ustawy lub warunkom zezwolenia urządza lub prowadzi grę losową, grę na automacie, grę na automacie o niskich wygranych lub zakład wzajemny, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie”,

- art. 107 § 2 k.k.s., który taką samą odpowiedzialność przewiduje za uczestnictwo na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej w zagranicznej grze losowej lub zagranicznym zakładzie wzajemnym,

- art. 107 § 3 i 4 k.k.s., które przewidują odpowiednio typ kwalifikowany oraz typ uprzywilejowany przestępstw określonych w § 1 i 2 tego przepisu,

- art. 109 k.k.s., który penalizuje uczestnictwo w grze losowej, zakładzie wzajemnym, grze na automacie lub grze na automacie o niskich wygranych, urządzonych lub prowadzonych wbrew przepisom ustawy lub warunkom zezwolenia.

W związku jednak z brakiem na gruncie prawa polskiego legitymacji KoLibra do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności przepisów Ustawy oraz k.k.s. z prawem wspólnotowym, KoLiber uznał za uzasadnione wystąpienie z wnioskiem do Rzecznika Praw Obywatelskich o pomoc w ochronie praw naruszonych przez organy władzy publicznej. Legitymację do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego we wskazanym wyżej zakresie posiada bowiem Rzecznik Praw Obywatelskich na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz.U. Nr 78, poz. 483) (dalej ‘Konstytucja’). KoLiber wnosi o złożenie przez Rzecznika Praw Obywatelskich wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności przedmiotowych przepisów prawa polskiego z prawem wspólnotowym.

We wniosku opisano tło sprawy, na gruncie której stwierdzono obowiązywanie w Polsce przepisów ustawowych sprzecznych z prawem wspólnotowym. Przedstawiono także zagadnienie obowiązywania w Polsce prawa wspólnotowego, jak również jego pierwszeństwa przed prawem krajowym. Wskazano konkretne przepisy i zasady prawa wspólnotowego, z którymi niezgodne są wymienione wyżej przepisy Ustawy oraz k.k.s.

Dziennikarze zadawali pytania: kto finansuje to śniadanie?, co kieruje organizatorami?, czy organizatorzy reprezentują jakieś konkretne interesy?, etc... Ja - w każdym razie - jestem jedynie komentatorem. Z pewnym dystansem przyglądam się temu, co dzieje się w tej sprawie. W moim odczuciu legislacja związana z internetowym hazardem nie należy do najbardziej palących problemów Rzeczypospolitej Polskiej, jednak z racji tego, że sprawa dotyczy zarówno prawa jak i internetu, a także chodzi o świadczenie usług na "jednolitym" rynku wspólnotowym - warto przyglądać się tej sprawie. Chociaż niewiadomo, czy RPO uruchomi jakąś procedurę związaną ze złożonym przez KoLiber wnioskiem (ale i tak będzie ciekawie, gdy projekt nowelizacji Ministerstwa Finansów ujrzy wreszcie światło dzienne).