Regulacje prawne telefonii internetowej

W dziale prace magisterskie publikuję dziś pracę magisterską nadesłaną przez Wojciecha Rosiaka, zatytułowaną "Regulacje prawne telefonii internetowej". Praca przygotowana została pod kierunkiem dr. Marcina Dyla w Instytucie Nauk Prawno-Administracyjnych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.

Regulacje prawne telefonii internetowej
Wojciech Rosiak

Niniejszy dokument zawiera jedynie wybór z pracy. Cała praca znajduje się w pliku mgr_w_rosiak.pdf (1,5 Mb).

Uwagi dotyczące cytowania:
Wojciech Rosiak, "Regulacje prawne telefonii internetowej", Warszawa 2009, http://www.vagla.pl

Autor pracy jest obecnie pracownikiem kancelarii Grynhoff Woźny Maliński.

Spis treści:

Wstęp

Rozdział 1. Polityka telekomunikacyjna
1.1. Zasady polityki telekomunikacyjnej UE
1.2. Krajowe źródła prawa telekomunikacyjnego
1.3. Krajowy organ regulacyjny

Rozdział 2. Usługi VoIP
2.1. Pojęcie usług nomadycznych
2.2. Kategorie usług VoIP
2.3. Regulacja świadczenia usług VoIP
2.4. Uzasadnienie dla wprowadzenia regulacji

Rozdział 3. Definicje usług telekomunikacyjnych
3.1. Pozycja VoIP w ustawodawstwie UE
3.2. Usługa łączności elektronicznej (ECS)
3.2.1. Usługi PATS
3.3. VoIP w ustawie Prawo telekomunikacyjne
3.3.1. Usługa telekomunikacyjna
3.3.2. Publicznie dostępna usługa telekomunikacyjna
3.3.3. Publicznie dostępna usługa telefoniczna

Rozdział 4. Problematyka świadczenia połączeń alarmowych
4.1. Podmioty zobowiązane do świadczenia połączeń alarmowych
4.2. Kierowanie połączeń do właściwego PSAP
4.3. Informacja o lokalizacji użytkownika przekazywana do PSAP

Rozdział 5. Numeracja telefoniczna użytkowników VoIP
5.1. Polityka numeracyjna w wybranych krajach UE
5.2. Stanowisko ERG w sprawie wykorzystania numeracji w VoIP
5.3. Zgodność polskiego ustawodawstwa ze stanowiskiem ERG
5.4. Przenośność numerów

Rozdział 6. Zagadnienia transgraniczne
6.1. Uprawniony przechwyt sygnału telekomunikacyjnego

Zakończenie

Bibliografia

Wstęp

Telefonia internetowa powstała dzięki zastosowaniu nowych technologii, związanych ze sposobem przesyłu danych w sieciach komputerowych, do dwukierunkowej transmisji głosu w czasie rzeczywistym. Telefonia ta łączy w sobie pewne cechy telefonii stacjonarnej i telefonii ruchomej, jednakże z punktu widzenia użytkownika jej funkcjonalność jest najbardziej zbliżona do telefonii stacjonarnej. Początkowo usługi telefonii internetowej miały charakter niszowy, ze względu na dużą zawodność i niską jakość połączeń. W ostatnich latach, wraz z rozwojem technologicznym, nastąpił dynamiczny rozwój rynku usług telefonii internetowej. Obecnie można stwierdzić, że jest to kierunek, w którym będzie podążać cały sektor telekomunikacyjny, przede wszystkim telefonii stacjonarnej.

W związku ze skalą zjawiska jakim jest telefonia internetowa, nie może być ono pomijane w sferze regulacji prawnej. W obecnym stanie prawnym usługi tego typu nie są w dostateczny sposób uwzględnione. Sytuacja ta wynika przede wszystkim z charakteru tych usług, które nie zawsze pasują do dotychczasowych definicji ustawowych. Zastosowanie nowych technologii wprowadziło nowe zjawiska, dotychczas nieprzewidziane przez ustawodawcę. Stwarza to sytuację niepewności prawa dla dostawców i użytkowników telefonii internetowej.

Niezbędne jest podjęcie działań, zarówno na płaszczyźnie ustawowej, jak i regulacyjnej, w celu uwzględnienia zmian zachodzących w sektorze telekomunikacyjnym, w związku z coraz wyraźniejszą obecnością sieci Internet w świadczeniu usług telekomunikacyjnych. Działania takie powinny mieć na celu przede wszystkim ochronę użytkowników, którzy są przyzwyczajeni do wysokiego poziomu ochrony w związku z korzystaniem z usług telekomunikacyjnych. Zakres praw i obowiązków użytkowników powinien być niezależny od technologii w jakiej świadczone są usługi telekomunikacyjne.

Równie istotną motywacją do wprowadzenia zmian jest promocja konkurencji na rynku telekomunikacyjnym. Dostawcy usług telekomunikacyjnych powinni działać w ramach jasno wytyczonych reguł, stawiających ich na równi z innymi podmiotami działającymi na tym rynku. Pewność sytuacji prawnej stwarza odpowiednie warunki dla rozwoju działalności gospodarczej.

Ponadto proponowane zmiany mają na celu zachowanie aktualności przepisów prawa telekomunikacyjnego. Rozwój technologii telekomunikacyjnej nie zmienia ogólnych zasad, według których powinna być zbudowana i kształtowana polityka telekomunikacyjna. Jednakże brak uwzględnienia zmieniającej się rzeczywistości na płaszczyźnie legislacyjnej może prowadzić do nieadekwatności całego ustawodawstwa.

W mojej pracy chciałbym przede wszystkim wykazać potrzebę zmian w ustawodawstwie i regulacji sektora telekomunikacyjnego, uwzględniających obecność i specyfikę telefonii internetowej. W tym celu wskażę różnice pomiędzy polskim ustawodawstwem, w szczególności ustawą Prawo telekomunikacyjne, a zaleceniami wydanymi przez ograny Unii Europejskiej. Dodatkowo nakreślę nowe zjawiska, nieobecne dotychczas w rozważaniach dotyczących regulacji sektora telekomunikacyjnego. Pokażę ujemne skutki zachowania status quo oraz korzyści jakie przyniosą proponowane zmiany.

Ponadto w niniejszej pracy zaproponuję konkretne propozycje zmian ustawowych, wymagające nowelizacji ustawy Prawo telekomunikacyjne. Wskażę również działania jakie powinien podjąć krajowy organ regulacyjny, aby dostosować politykę regulacyjną do wymogów telefonii internetowej.

Bibliografia

1. Barcz Jan „Prawo Unii Europejskiej. Prawo materialne i polityki”, Wydawnictwo Prawo i Praktyka Gospodarcza, 2005 r.

2. Berezowski Wojciech „Różnice między polskim prawem telekomunikacyjnym a Wspólnym Stanowiskiem ERG w sprawie VoIP (ERG Common Position on VoIP)”, Departament Prawny UKE, 2008 r.

3. Bouygues Telecom „Response of Bouygues Telecom to the public consultation on Voice over IP proposed by ERG” 2007 r.

4. British Telecomm „BT Response to ERG VoIP Consultation” 2007 r.

5. Electronic Communications Committee „Numbering for nomadic ‘Voice Over IP’ Services”, ECC/REC/(05)03, 2005 r.

6. ETSI “Telecommunications security; Lawful Interception (LI); Concepts of Interception in a Generic Network Architecture” TR 101 943 V1.1.1, 2001 r.

7. Eurojust „Eurojust coordinates internet telephony investigations”, 2009

8. European Commission „The treatment of Voice over Internet Protocol (VoIP) under the EU Regulatory Framework”, Brussels, 2004 r.

9. European Regulators Group „ERG Common position on VoIP”, ERG (07) 56rev2, 2007 r.

10. European Regulators Group „ERG Common statement for VoIP regulatory approaches”, ERG (05) 12, 2005 r.

11. European Regulators Group „VoIP and Consumer Issues”, ERG (06) 39, 2006 r.

12. Global Policy Initiative „Voice-over-IP: The Future of Communications”, 2002 r.

13. Haykin Simon „Systemy telekomunikacyjne”, WKŁ, 2004

14. Hogan & Hartson LLP, Analysys Consulting „Preparing the next steps in regulation of electronic communications Final Report For the European Commission”, 2006 r.

15. Hughes David, Conn David “Study of Geographic Telephone Number Demand, report to OFCOM”, 2006

16. International Telecommunication Union “Vocabulary for terms for wireless access”, F.1399-1

17. International Telecommunication Union, “The international public telecommunication numbering plan”, 2005 r.

18. International Telecommunication Union, „The status of Voice Over Internet Protocol (VoIP) Worldwide”, 2006

19. Jajszczyk Andrzej „Podstawy Telekomunikacji”, Warszawa, 1997 r.

20. Krasuski Andrzej „Prawo telekomunikacyjne. Komentarz”, LexisNexis, 2005 r.

21. Ofcom „Telephone numbering, Safeguarding the future of numbers” 2000 r.

22. Paczocha Jerzy, Szczęsny Waldemar „Technologia VoIP w aspekcie dostępu do numerów alarmowych”, Instytut łączności, 2008 r.

23. Piątek Stanisław „Prawo telekomunikacyjne. Komentarz”, 2.wydanie, C.H.Beck 2005 r.

24. Piątek Stanisław„Problemy regulacyjne usług nomadycznych w telekomunikacji”, Przegląd telekomunikacyjny, nr 2-3/2007

25. Piątek Stanisław„Usługa telekomunikacyjna”, Przegląd Telekomunikacyjny nr 5/2007

26. Skype Communications „Response of Skype Communications to the ERG consultation document” 2007 r.

27. Urząd Komunikacji Elektronicznej „Konsultacje w sprawie nomadyczności VoIP”, komunikat, 2006 r.

28. Wallingford Ted „VoIP Praktyczny przewodnik po telefonii internetowej”, Helion, 2007

29. Wesołowski Szymon „Przechwytywanie przekazów telekomunikacyjnych na podstawie Konwencji z 2000 r. o wzajemnej pomocy w sprawach karnych między państwami członkow-skimi Unii Europejskiej”

Opcje przeglądania komentarzy

Wybierz sposób przeglądania komentarzy oraz kliknij "Zachowaj ustawienia", by aktywować zmiany.

To jakieś totalitarne absurdy

Autor pisze

Niezbędne jest podjęcie działań, zarówno na płaszczyźnie ustawowej, jak i regulacyjnej, w celu uwzględnienia zmian zachodzących w sektorze telekomunikacyjnym, w związku z coraz wyraźniejszą obecnością sieci Internet w świadczeniu usług telekomunikacyjnych. Działania takie powinny mieć na celu przede wszystkim ochronę użytkowników, którzy są przyzwyczajeni do wysokiego poziomu ochrony w związku z korzystaniem z usług telekomunikacyjnych. Zakres praw i obowiązków użytkowników powinien być niezależny od technologii w jakiej świadczone są usługi telekomunikacyjne.

Czuję się doskonale chroniony przez istnienie konkurencji. Płacę i wymagam. A jak usługodawca nie zapewnia odpowiedniej jakości to przenoszę się gdzie indziej.
Po co prawodawca ma pchać swoje lepkie paluchy w miejsca, w których nikt go nie oczekuje? Po co ma tworzyć kolejne układy korupcjogenne, jakieś zezwolenia, koncesje, rejestracje?
Mało mamy monopoli?
I jak nasz prawodawca ma egzekwować nasze przepisy prawa w stosunku do usługodawców funkcjonujących w innych krajach i na innych kontynentach?
Czy autor pracy sugeruje, że należy ich zablokować tworząc nową wersję niechlubnej ustawy hazardowej?
Sugeruję, aby prawodawca odpuścił sobie całkowicie regulowanie tego, co dobrze działa i się rozwija samo.

Ja mam czasem wrażenie, że ludzie mają za dużo czasu.

Znowu "mądrzy" zabiorą się za regulowanie, czego nie trzeba, i zaczną się jakieś pomysły cenzorskie albo "ochraniające" (w rzeczywistości zaś dające prawo do kontroli).
I - zgaduję - żebby postawić asteriska niedługo trzeba będzie zgody co najmniej dzielnicowego.

to nie jest kwestia wolnego czasu

To jest chęć zawłaszczenia kolejnej dziedziny gospodarki z której politycy nie mają korzyści bo nie mają nad nią kontroli.

Tworzenie kolejnego urzędu kontrolnego, udzielającego koncesji i zezwoleń jest niezwykle kuszące, więc będą podejmowane próby. Jestem przekonany co do tego.

Trudno podsłuchiwać sieć, jeżeli właściciela nie można zaszantażować odpowiednią ustawą zmuszającą do tworzenia specjalnych wejść dla służb.

Na całe nieszczęście, jeżeli komuś przyjdzie do głowy taka ustawa, zarżnie przy jej pomocy naszych przedsiębiorców zostawiając wolne pole dla pozaeuropejskiej konkurencji. Już teraz trudno będzie komukolwiek wyprzeć Skype z rynku, a jak się jeszcze założy przedsiębiorcy ustawowy kaganiec to nie będzie najmniejszej szansy na konkurencję.

Dla mnie VoIP nie jest usługą telekomunikacyjną

Prace przejrzałem, niestety nie mam czasu czytać dokładnie. Gratuluję autorowi chęci zajęcia się tym tematem, ale nie mogę zgodzić się z traktowaniem VoIP jako usługi telekomunikacyjnej.
Mam nadzieję, że praca jest już obroniona więc pozwalam sobie na parę uwag.

Telefonia VoIP nie polega na przesyłaniu sygnałów na odległość. Usługę tą, może świadczyć każdy z wykorzystaniem swojego domowego komputera (pojedynczego zakończenia sieci). Jeśli w usłudze nie występuje, przesyłanie sygnału na odległość, to nie jest spełniona definicja usługi TELEkomunikacyjnej.

Usługą telekomunikacyjną jest tylko usługa dostępu do internetu. Usługa VoIP jest takim samym przekazem treści w sieci Internet, jak każda inna usługa polegająca na przekazywaniu treści pomiędzy zakończeniami sieci w Internecie. Nie ma znaczenia czy przesyłane w Internecie pakiety zawierają informacje o treści strony www, głosie, obrazie, zapachu, czy ruchach robota. Nie można, moim zdaniem, jednego z rodzajów danych przesyłanych w internecie traktować specjalnie, inaczej niż innych przesyłanych danych, jako usługi telekomunikacyjnej.

Usłudze VoIP bliżej jest do usługi biura numerów, informującego o mapowaniu adresów E164 na adresy IP, niż do usługi telekomunikacyjnej.

A wg mnie, Skype to jednak usługa telekomunikacyjna.

Witam.

Polemizowałbym ze zdaniem autora wpisu, Pana Macieja Ł.
O ile uznaję stwierdzenie, że zamieszczenie informacji w internecie nie jest usługą telekomunikacyjną, ponieważ występuje tu analogia do słupa ogłoszeniowego. Słupem tym jest jakiś serwer stojący gdzieś tam i aby przeczytać treść na nim umieszczoną, to trzeba znać jego lokalizację i tam się udać! O tyle stwierdzenie, że VoIP nie jest usługą telekomunikacyjną jest moim zdaniem nieporozumieniem. Problem jest w tym, że VoIP zestawia połączenie punkt-punkt tylko, że za pomocą innych łączy. A skoro zestawia połączenie punkt-punkt, to komputer zamienia się w telefon. Skutkiem tego, komunikator głosowy "przesyła na odległość" bo do ściśle określonego punktu na ziemi, sygnał audio czy audio-wizualny. A to chyba pozwala już na poszukiwania analogii pomiędzy łączeniem komutowanym a łączeniem via internet.
Analogia wybierania numeru za pomocą infrastruktury central telefonicznych jest pełna w odniesieniu do zestawiania połączenia po adresacji IP. Jak mniemam, autor pracy magisterskiej, dokonał pełnej analizy logicznej zestawienia połączenia komutowanego i porównał to z zestawianiem połączenia via internet. Rozpisanie funkcji pozwalających dokonać połączenia po linii telefonicznej i poprzez łącza internetowe, sprowadza się do wspólnego mianownika. Różnicą są tylko urządzenia pośredniczące w zestawianiu połączenia. A do określenia prawnego istotne są jak mniemam, tylko założenia logiczne, a nie techniczne rozwiązanie problemu. To tylko taka moja czysto techniczna uwaga. Od aspektów regulacji prawnych, zarówno tych hipotetycznych jak i tych realnych jestem jak najdalej.

Pozdrawiam.

VoIP zestawia połączenie

VoIP zestawia połączenie punkt-punkt tylko, że za pomocą innych łączy

Czyli dostęp do WWW jest (inną niż sam dostęp do Internetu) usługą telekomunikacyjną? Przeglądarka zestawia z serwerem, którym może być dowolny inny komputer (nawet za NATem, przy odpowiednich ustawieniach), połączenie punkt-punkt. Czy w takim razie pocztę elektroniczną można potraktować jako serię usług telekomunikacyjnych?

"O tyle stwierdzenie, że

"O tyle stwierdzenie, że VoIP nie jest usługą telekomunikacyjną jest moim zdaniem nieporozumieniem. Problem jest w tym, że VoIP zestawia połączenie punkt-punkt tylko, że za pomocą innych łączy. A skoro zestawia połączenie punkt-punkt, to komputer zamienia się w telefon. Skutkiem tego, komunikator głosowy "przesyła na odległość" bo do ściśle określonego punktu na ziemi, sygnał audio czy audio-wizualny."

Właśnie cała różnica polega na tym, że w VoIPie dostawca usługi informuje tylko, gdzie są zakończenia sieci i one same zestawiają sobie połączenie. Dobrą analogią ze starego świata jest biuro numerów i telefonistki.
Dawno dawno temu, jak Kowalski chciał zadzwonić do Nowaka, to podnosił słuchawkę i prosił telefonistkę o połączenie z Nowakiem. Telefonistka wtykała odpowiedni kabelek w odpowiednią dziurkę i zestawiała połączenie (bez wątpienia realizowała usługę telekomunikacyjną). Po wprowadzeniu central automatycznych, Kowalski chcąc zadzwonić do Nowaka, dzwonił do Biura Numerów (jeśli nie znał numeru), które podawało mu numer do Nowaka. Kowalski sam wykręcał numer a telefonistka w BN przestała realizować usługi telekomunikacyjne.
Podobnie jest z VoIPem i tradycyjną telefonią. Gdy Kowalski zna numer IP Nowaka, może zestawić sobie połączenie z Nowakiem. Jednak najczęściej wygodniej jest skorzystać z usługi Biura Numerów (czyli serwera VoIP), którego Kowalski może się spytać o numer IP Nowaka i po otrzymaniu odpowiedzi o numerze IP Nowaka, sam zestawia połączenie.

Moim zdaniem najprostszym testem na rozróżnienie usługi telekomunikacyjnej od usługi świadczonej drogą elektroniczną, jest sprawdzenie czy daną usługę można świadczyć z dowolnego miejsca na ziemi, bez posiadania choć kawałka sieci. Jeśli usługa jest związana z posiadaniem (dzierżawą itp) sieci na obszarze, gdzie jest świadczona to jest to usługa telekomunikacyjna. Jeśli może być świadczona choćby z Bangalore, dla użytkowników w Polsce jest to usługa świadczona drogą elektroniczną.

Nowy ład

W związku ze skalą zjawiska jakim jest X, nie może być ono pomijane w sferze regulacji prawnej. W obecnym stanie prawnym usługi tego typu nie są w dostateczny sposób uwzględnione.

Za X proponuję podstawić:
- Usługi oferowane przez naszą-klasę lub inne "masowe" zjawisko w internecie.

Kolejna próba dopasowywania realiów do systemu a nie odwrotnie. Wygląda to jak ratowanie systemu "feudalnego" nowymi ustawami gdy potrzebny jest nowy ustrój polityczno-społeczny uwzględniający fakt, iż stajemy się społeczeństwem informacyjnym. Chyba nadchodzi czas na głębszą refleksję oraz przedefiniowanie podstawowych pojęć i być może pracę nad nowym ładem doskonalszym od obecnego, który to jest coraz bardziej "zaśmiecany" nowymi regułami tylko po to by zachować stary porządek rzeczy.

Pozdrawiam
Anonimowy Tchórz

Piotr VaGla Waglowski

VaGla
Piotr VaGla Waglowski - prawnik, publicysta i webmaster, autor serwisu VaGla.pl Prawo i Internet. Ukończył Aplikację Legislacyjną prowadzoną przez Rządowe Centrum Legislacji. Radca ministra w Departamencie Oceny Ryzyka Regulacyjnego a następnie w Departamencie Doskonalenia Regulacji Gospodarczych Ministerstwa Rozwoju. Felietonista miesięcznika "IT w Administracji" (wcześniej również felietonista miesięcznika "Gazeta Bankowa" i tygodnika "Wprost"). Uczestniczył w pracach Obywatelskiego Forum Legislacji, działającego przy Fundacji im. Stefana Batorego w ramach programu Odpowiedzialne Państwo. W 1995 założył pierwszą w internecie listę dyskusyjną na temat prawa w języku polskim, Członek Założyciel Internet Society Poland, pełnił funkcję Członka Zarządu ISOC Polska i Członka Rady Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji. Był również członkiem Rady ds Cyfryzacji przy Ministrze Cyfryzacji i członkiem Rady Informatyzacji przy MSWiA, członkiem Zespołu ds. otwartych danych i zasobów przy Komitecie Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji oraz Doradcą społecznym Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej ds. funkcjonowania rynku mediów w szczególności w zakresie neutralności sieci. W latach 2009-2014 Zastępca Przewodniczącego Rady Fundacji Nowoczesna Polska, w tym czasie był również Członkiem Rady Programowej Fundacji Panoptykon. Więcej >>