Re-use jako narzędzie realizacji obywatelskiej władzy zwierzchniej w RP w kilku przykładach

Dobrze. To teraz połączmy wnioski z analizy procesu legislacyjnego z projektem standaryzacji udostępniania orzeczeń sądowych w RP... Do tego potrzebna jest jeszcze analiza finansów publicznych (wielu ich aspektów, począwszy od budżetu przez zamówienia publiczne), potem połączenie analizy finansów publicznych z analizą procesu legislacyjnego - wsparte analizą orzecznictwa oraz danymi z instytucjonalnej statystyki publicznej (GUS) oraz tym, co - w ramach re-use da się wydobyć z działania państwa i zaczynamy mieć podstawy do "evidence base policy", a przez to bardziej do "społeczeństwa obywatelskiego". A skoro mowa o re-use, to dwa aktualne przykłady wykorzystania danych publicznych do przyglądania się działaniu państwa i sygnał o prowadzonych postępowaniach, których celem jest wydobycie danych od państwa...

Przy nadarzających się okazjach zwykle powtarzam, że dziennikarze to też obywatele, a re-use danych publicznych to przede wszystkim prawo polityczne, które służy do realizowania władzy zwierzchniej w RP. Dziennikarze, obok organizacji pozarządowych, mają szansę wykorzystywać prawo dostępu do informacji publicznej w celu realizowania swej kontrolnej funkcji w państwie. Zresztą - zgodnie z ustawą Prawo prasowe dostęp do informacji publicznej w wykonaniu dziennikarzy realizowany jest właśnie na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Dodatkowo - jak podkreślił Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku dotyczącym sprawy TASZ przeciwko Węgrom (nr 37374/05; Odmowa udzielenia informacji organizacji pozarządowej stanowi naruszenie art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka) - obok istotnej roli mediów instytucjonalnych podobną funkcję pełnią też organizacje pozarządowe. W czasie „demokratyzacji mediów”, a więc w czasie, gdy dowolna osoba fizyczna może stać się „watchdogiem”, blokowanie dostępu do informacji indywidualnym użytkownikom należy oceniać na podobnych zasadach, jak w przypadku ograniczania dostępu do informacji mediom i organizacjom pozarządowym. Mamy zatem aż trzy "kategorie" zainteresowanych dostępem do informacji publicznej i ich ponownym wykorzystaniem, które można - w paradygmacie realizowania władzy zwierzchniej w RP - analizować wspólnie: organizacje pozarządowe, dziennikarze i obywatele działający indywidualnie. Obok tego są też przedsiębiorcy, którzy mogą tworzyć usługi i konstruować swoje modele biznesowe w oparciu o przetwarzanie danych publicznych.

Ja realizuję swoje prawo indywidualnie, jako obywatel, ale wspieram działania różnych organizacji pozarządowych i zabiegam również o to, by dziennikarze mieli dostęp do danych.

Przykład z podwórka dziennikarskiego i biznesowego, to opublikowany właśnie materiał dziennikarski autorstwa Vadima Makarenko i Aleksandra Deryło z Gazety Wyborczej: Zobacz, jak szybko kręci się karuzela w spółkach z udziałem skarbu państwa. "Wymiana kadr w państwowych firmach rusza po każdych wyborach. Które rządy kręciły tą karuzelą najszybciej? Leszka Millera i Jarosława Kaczyńskiego - wynika z naszych analiz" - tak piszą autorzy we wstępie swojej analizy, która powstała z wykorzystaniem danych z KRS. Ten raport powstał we współpracy z firmą Transparent Data, a więc we współpracy z biznesem.

Infografika autorów raportu przedstawiająca zmiany kadrowe w spółkach państwowych od 2001 do 2014 roku

Przy okazji okazało się, że państwo nie potrafi przedstawić dziennikarzom (a więc i wszystkim innym obywatelom) kompletnej listy spółek, w których państwo jest zaangażowane. Musieli taką pracę wykonać sami dziennikarze i teraz są jedynymi, którzy tego typu informacją dysponują. Stąd właśnie postulat prezentowania rzetelnych, kompletnych, aktualnych informacji na temat działania państwa przez samo pańśtwo. Służyć temu powinien urzędowy publikator teleinformatyczny, czyli Biuletyn Informacji Publicznej.

Drugi przykład wykorzystania informacji publicznej w celu monitorowania działania państwa zaprezentowała dziś Fundacja ePaństwo. Fundacja zaprezentowała raport Wyjazdy zagraniczne posłów w VII Kadencji Sejmu. W ramach tego raportu zaprezentowano daty zagranicznych wydarzeń, w których brali udział posłowie pokrywające się z datami głosowań, na których ci sami posłowie byli obecni w Sejmie. Dodatkowo Fundacja zauważyła, że "Kancelaria Sejmu nie upubliczniła swojego audytu nt wyjazdów posłów". Organizacja pozarządowa zatem przedstawiła swój. Tu warto zwrócić uwagę na łączenie różnych danych w jednym raporcie - informacje o finansach i zdarzeniach nałożono na dane kartograficzne.

Interaktywna infografika prezentująca podróże posłów na mapie świata...

A sądowa walka o dostęp do informacji publicznej trwa. W tekście Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska pt. Z kim spotykał i miał spotkać się minister; z kim podpisał umowy Prokurator Generalny i ile zarabiają członkowie komisji egzaminacyjnej w Ministerstwie Finansów możecie się państwo zapoznać z efektami sześciu spraw, które jednego dnia trafiły pod ocenę Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego...

Podobne materiały gromadzę w dziale przejmujemy państwo niniejszego serwisu.