Nowela medialna w tezach opinii Biura Analiz Sejmowych

Toczy się dyskusja na temat nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji, w której projektodawcy (Rząd) chce dokonać "wdrożenia" postanowień Dyrektywy 2007/65/WE (por. Usługa audiowizualna i pytania dotyczące projektowanych przepisów). To, na co dziś chciałbym zwrócić Państwa uwagę, to dwie opinie ekspertów ds legislacji w Biurze Analiz Sejmowych, którzy przygotowali je na potrzeby toczącego się procesu legislacyjnego. Odnoszę wrażenie, że Sejm był uprzejmy zignorować nawet opinie sejmowych legislatorów.

Opinie, o których mowa, można znaleźć na stronach Sejmu: Opinie Biura Analiz Sejmowych. Obie datowane są na 16 lutego i obie dotyczą nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 3812). Jedną przygotował Pan Adam Karczmarek, drugą przygotował prof. dr hab. Andrzej Szmyt.

Opinia Pana Adama Karczmarka (RTF) zawiera następujące tezy:

1. Postanowienia projektu budzą zastrzeżenia natury legislacyjnej.

2. Włączenie regulacji dotyczących audiowizualnych usług medialnych na żądanie do ustawy o radiofonii i telewizji tworzy mylne wrażenie, że usługi VOD są rodzajem telewizji.

3. Zawarte w art. 2 ust. 2 wyłączenia stosowania ustawy o radiofonii i telewizji nie likwidują wszelkich trudności związanych z ustaleniem desygnatu pojęcia audiowizualnej usługi medialnej na żądanie.

4. Pojęcia samoregulacji i współregulacji są nieznane w polskim systemie prawnym. Z tego względu za niewłaściwe należy uznać odstąpienie od konstruowania ich definicji legalnej. Niedopuszczalne jest uznanie, że akty współregulacji mogą stanowić źródło obowiązków, których przestrzeganie zapewniać ma administracja korzystająca z instrumentów oddziaływania władczego.

5. Dopracowania wymagają przepisy określające zasady świadczenia usług przez dostawców audiowizualnych usług medialnych na żądanie.

W opinii prof. dr hab. Andrzeja Szmyta (RTF) czytamy m.in.:

Wydaje się bowiem, że nie można w pełni stawiać znaku równości miedzy telewizją a usługami na żądanie.

Powyżej zacytowane stwierdzenie nie przeszkodziło jednak autorowi opinii dojść do wniosku (po przeprowadzeniu wartego lektury wywodu), że:

Uwzględniając konstytucyjny charakter Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, sądzę, że proponowane ustawowo rozwiązanie – właściwości tego organu w sferze audiowizualnych usług medialnych na żądanie – mieści się w modelu założonym w art. 213 ust. 1 Konstytucji.

A do wniosku takiego autor opinii doszedł m.in. poprzez następujące elementy oceny projektu:

Twórcy projektu nowelizacji uznali, że możliwe jest zaadaptowanie siatki pojęciowej nowelizowanej ustawy w sposób korespondujący z konstytucyjnym charakterem Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz jej konstytucyjnymi kompetencjami (art. 213 ust. 1 Konstytucji RP). Celem więc realizacji postanowień dyrektywy projektodawcy nowelizacji ustawy uznali za zasadne przypisanie nowych kompetencji o charakterze regulacyjnym Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji, które miałyby być realizowane wobec podmiotów świadczących usługi audiowizualne na żądanie. Poszerzenie kompetencji Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji zrealizowano poprzez propozycję nowelizacji zwłaszcza art. 6 i art. 10 ustawy z 1992 r. Stosownie więc do takich założeń przyjęto, że Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji m.in. stoi na straży samodzielności dostawców usług medialnych (art. 6 ust. 1 in medio), określa warunki prowadzenia działalności przez dostawców usług medialnych (art. 6 ust. 2 pkt 2), podejmuje rozstrzygnięcia w sprawach wykazu audiowizualnych usług medialnych na żądanie, jak również prowadzi ten wykaz (art. 6 ust. 2 pkt 3), sprawuje kontrolę działalności dostawców usług medialnych (art. 6 ust. 2 pkt 4), organizuje badania treści i odbioru audiowizualnych usług medialnych na żądanie (art. 6 ust. 2 pkt 5), ustala wysokość opłat za wpis do wykazu (art. 6 ust. 2 pkt 6), zachęca dostawców usług medialnych do samoregulacji lub współregulacji w zakresie świadczenia usług medialnych, w tym przedstawia – na wniosek dostawcy usługi medialnej – opinii o kodeksie dobrych praktyk w rozumieniu ustawy z 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (art. 6 ust. 2 pkt 12), upowszechnia umiejętności świadomego korzystania z mediów (edukacji medialnej) i współpracuje w tym zakresie z innymi organami państwowymi, organizacjami pozarządowymi i innymi instytucjami (art. 6 ust. 2 pkt 13). Zgodnie z propozycjami nowego brzmienia art. 10 ust. 2-4 ustawy, uprawnienia Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji – do żądania przedstawienia materiałów, dokumentów i udzielania wyjaśnień w zakresie niezbędnym dla kontroli działania dostawcy usługi medialnej, do wezwania dostawcy usługi medialnej do zaniechania działań naruszających obowiązujące go akty, do wydania decyzji nakazującej zaniechanie przez dostawcę usługi medialnej wspomnianych działań naruszających wspomniane akty – obejmować mają dostawców usług audiowizualnych na żądanie, jak i opierać się także na wprowadzonej kategorii aktów samoregulacji lub współregulacji.

Jeszcze nie tak dawno wydawało mi się, że prawodawca chciał ograniczać zakres kompetencji Krajowe Rady Radiofonii i Telewizji, ale raczej wychodzi inaczej.

Dalej autor pisze:

Jak wspominaliśmy, audiowizualne usługi medialne na żądanie różnią się od klasycznego przekazu telewizyjnego możliwościami wyboru i kontroli, jaki dają użytkownikowi oraz wpływem, jaki wywierają na społeczeństwo. Stąd jedynie mniejszy (węższy) zakres potrzebnej regulacji. Audiowizualne usługi medialne na żądanie jednak także realizują zadania szeroko rozumianej radiofonii i telewizji, a tym samym stanowią jej – nieco tylko odrębną – część.

Jak brzmi art 213 ust 1 Konstytucji?

1. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji stoi na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji.

W takim układzie, skoro KRRiTV stoi na straży prawa do informacji, moglibyśmy też nadać jej uprawnienia kontrolne i administracyjne w sferze dostępu do informacji publicznej, by pojawił się wreszcie jakiś organ, który mógłby ogarnąć jakoś tą sferę? Ale moment, przecież mamy sądy, które też stoją na straży... KRRiT ma dość pojemnie skonstruowane potencjalne kompetencje konstytucyjne... Tylko, że tam mowa o tej straży w "radiofonii i telewizji", a usługi świadczone drogą elektroniczną (mamy nawet stosowną ustawę do tego), nie są radiofonią ani telewizją. Tak uważam.