Wykorzystanie danych biometrycznych do kontroli czasu pracy pracowników (I OSK 249/09)

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych przeprowadził kontrolę w pewnej spółce i w jej wyniku nakazał jej m.in. "usunięcie danych osobowych obejmujących przetworzone do postaci cyfrowej informacje o charakterystycznych punktach linii papilarnych palców pracowników". Spółka stanęła na stanowisku, że "przetwarzanie danych osobowych pracowników Spółki w postaci charakterystycznych punktów linii papilarnych dla potrzeb ewidencjonowania czasu pracy odbywa się legalnie, gdyż pracownicy zainteresowani tym sposobem rejestrowania wejść i wyjść na teren Spółki wyrazili zgodę na pobranie od nich tychże danych". Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (sygn. II SA/Wa 903/08), a następnie - 1 grudnia 2009 roku - zapadł w tej sprawie wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (I OSK 249/09). NSA uznał, że wykorzystanie danych biometrycznych do kontroli czasu pracy pracowników jest nieproporcjonalne do zamierzonego celu ich przetwarzania.

Oba wyroki dostępne są w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, przy czym Wyrok WSA w Warszawie z dn. 27 listopada 2008 r. (sygn. II SA/Wa 903/08) opublikowano wraz z uzasadnieniem, natomiast w materiałach na temat Wyroku NSA z dn. 1 grudnia 2009 r. (sygn. I OSK 249/09) umieszczono - jak do tej pory - jedynie sentencję oraz tezy. Tezy są (jak zawsze) interesujące i warte odnotowania:

1.Brak równowagi w relacji pracodawca pracownik stawia pod znakiem zapytania dobrowolność wyrażeniu zgody na pobieranie i przetworzenie danych osobowych (biometrycznych). Z tego względu ustawodawca ograniczył przepisem art. 22 Kodeksu Pracy katalog danych, których pracodawca może żądać od pracownika. Uznanie faktu wyrażenia zgody na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie danych osobowych, jako okoliczności legalizującej pobranie od pracownika innych danych niż wskazane w art. 22 Kodeksu pracy, stanowiłoby obejście tego przepisu;

2. Ryzyko naruszenia swobód i fundamentalnych praw obywatelskich musi być proporcjonalne do celu, któremu służy. Skoro zasada proporcjonalności wyrażona w art. 26 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie danych osobowych, jest głównym kryterium przy podejmowaniu decyzji dotyczących przetwarzania danych biometrycznych, to stwierdzić należy, że wykorzystanie danych biometrycznych, to stwierdzić należy, że wykorzystanie danych biometrycznych do kontroli czasu pracy pracowników jest nieproporcjonalne do zamierzonego celu ich przetwarzania.

W wyniku rozpatrzenia skargi kasacyjnej GIODO na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, NSA m.in. uchylił zaskarżony wyrok. Innymi słowy - NSA przyznał rację Generalnemu Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych.

Tu warto przywołać - za uzasadnieniem wyroku WSA - sposób zorganizowania monitoringu pracowników w spółce, która spierała się z GIODO:

Spółce zostało zainstalowanych piętnaście czytników linii papilarnych przy poszczególnych wejściach do budynku Spółki przy ul. [...] w M., w którym znajdują się pomieszczenia biurowe oraz fabryka. Ewidencja czasu pracy w Spółce odbywa się zarówno przy użyciu kart radiowych oraz rejestracji za pomocą czytników linii papilarnych. Pracownik może wybrać sposób rejestracji. Każdy pracownik posiada kartę radiową w celu dostępu do pomieszczeń objętych systemem kontroli dostępu w ramach nadanych uprawnień. Dane biometryczne w postaci odcisków palców są zbierane na podstawie zgody, wyrażonej przez pracownika w postaci pisemnego oświadczenia o następującej treści: "Ja niżej podpisany wyrażam zgodę na pobranie przez L. Sp. z o. o. wzoru moich linii papilarnych w celu wprowadzenia ich do bazy danych osób uprawnionych do wejścia i wyjścia na teren firmy L. Sp. z o. o. oraz do rozliczania czasu pracy". System rejestracji czasu pracy obejmuje czytniki kart radiowych oraz czytniki linii papilarnych wraz z oprogramowaniem służącym do pozyskiwania linii papilarnych oraz do rejestracji wejść i wyjść w oparciu o rejestrowane linie papilarne. Linie papilarne pobierane są z palców dłoni, poprzez służący do tego czytnik. Czytnik skanuje obraz linii papilarnych, nie zachowując ich obrazu w pamięci. Czytnik przesyła obraz do oprogramowania, które przetwarza obraz linii papilarnych na zapis cyfrowy (kod w postaci ciągu cyfr), na podstawie dwunastu charakterystycznych punktów zeskanowanych linii. Obraz linii papilarnych oraz ww. punktów nie jest zapisywany. Na serwerze zainstalowana jest usługa służąca do komunikacji z terminalami (czytnikami służącymi do rejestracji wejść i wyjść za pomocą linii papilarnych) oraz czytnikiem do pobierania danych biometrycznych. Informacja dotycząca każdego pracownika zapisywana jest w osobnym pliku w określonym miejscu na serwerze. W pliku tym zapisywane jest: imię i nazwisko osoby, której linie papilarne zeskanowano, numer identyfikacyjny (ID) danego wpisu oraz obszar, w którym znajdują się czytniki, z których może korzystać dany pracownik. Stosowany jest system, zgodnie z którym nadawany jest taki sam numer Card ID, jaki figuruje na karcie, którą posługuje się pracownik (od czasu, zanim wprowadzono system kontroli dostępu za pomocą linii papilarnych). Następnie dane są przesyłane z serwera do poszczególnych czytników linii papilarnych służących ewidencjonowaniu wejść i wyjść. Dane przesyłane z serwera obejmują numer ID oraz kod w postaci ciągu cyfr.