Trybunał też uznał, że pracownik ma prawo do prywatności

Wielokrotnie stawiałem w tym serwisie (ale nie tylko) tezę, że również pracownik ma prawo do prywatności, a to musi oznaczać, iż pracodawca nie może sobie tak dowolnie monitorować np. korespondencji elektronicznej pracowników (por. Pracownik też człowiek i ma prawo do prywatności). Właśnie zapadł w takiej sprawie wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który uznał podobnie: należy chronić prywatność pracowników, a Wielka Brytania ma zapłacić 3 tys euro odszkodowania oraz pokryć koszty postępowania (6 tys euro).

Sprawa do Trybunału trafiła ze skargi Lynette Copland, pracownicy jednej z brytyjskich uczelni (Carmarthenshire College), która podniosła, że jej aktywność (w tym korespondencja elektroniczna, przeglądane strony internetowe, ale też wykorzystanie telefonu) były przedmiotem monitoringu ze strony zwierzchnika. Podniosła przy tym, że taki monitoring pozostaje w sprzeczności z jej prawem do poszanowania życia prywatnego, które chronione jest na mocy Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (the European Convention on Human Rights, chodzi konkretnie o art. 8 Konwencji). Drugą stroną sporu była rząd Wielkiej Brytniii, gdyż Carmarthenshire College jest instytucją publiczną, nad którą kontrolę sprawuje państwo na mocy brytyjskiej ustawy the Further and Higher Education Act 1992.

Zdaniem skarżącej monitoring jej aktywności odbywał się w różnych okresach w latach 1996-1999. Sama zainteresowana wskazywała szereg form monitorowania, które jej zdaniem stosowano (można wymienić takie jak analiza rachunków telefonicznych na których gromadzono czas połączeń, numery telefonów, koszt tych połączeń, ale też sprawdzano i zapisywano połączenia kierowane do niej; w zakresie monitoringu korzystania z internet - rząd potwierdził, iż sprawdzano odwiedzane przez nią witryny internetowe, daty i czas odwiedzin, etc. monitorowano również aktywność związaną z wykorzystywaniem poczty elektronicznej, w tym analizowano adresy poczty elektronicznej na którą kierowała listy, daty i czas wysyłki, etc.; co jednak ważne - skarżąca podniosła, że treść jej elektronicznej korespondencji była monitorowana, a prowadzone przez nią rozmowy telefoniczne czasem podsłuchiwane, jak również zdarzały się sytuacje, w której kontrolujący dzwonili do osób, z którymi rozmawiała, w celu stwierdzenia ich tożsamości...). W tym czasie w uczelni nie funkcjonowała żadna polityka prywatności czy regulamin korzystania ze środków komunikacji, ew. inny dokument, który dawałby ramy ewentualnego monitorowania pracowników.

Rząd podnosił, iż sprawdzano - co prawda - aktywność p. Copland w zakresie korzystania ze środków komunikacji, ale nie w takim stopniu, jak to nakreśliła w swoich stanowiskach. Rząd argumentował również, że monitoring aktywności p. Copland był uzasadniony, gdyż w ten sposób zwierzchnicy mogli sprawdzać, czy nie dokonuje ona nadużyć powierzonej jej infrastruktury do celów prywatnych.

Strony wyraźnie różniły się w ocenie zastosowanych środków monitorowania pracownika, ale Trybunał postanowił nie analizować zbyt głęboko różnicy zdań między stronami. Skoncentrował się na analizie przedstawionej sytuacji w kontekście art. 8 Konwencji i uznał, że brak powiadomienia pracownika o monitorowaniu rozmów czy przesyłanej elektronicznie korespondencji, a także innej aktywności (takiej jak przeglądanie stron internetowych) można analizować ze względu na ewentualne naruszenie prawa do prywatności. Nadto Trybunał analizował potrzebę szczególnego zbierania danych osobowych pracownika i relacji między zbieraniem takich danych (nawet jeśli uczelnia mogła dotrzeć do nich np. poprzez bilingi wystawiane dla celów opłat za rozmowy telefoniczne) w celu monitorowania konkretnego pracownika, a ochroną życia prywatnego i rodzinnego oraz korespondencji (tu Trybunał uznał, że poczta elektroniczna również może być uznana za korespondencję). Trybunał uznał, że gromadzenie takich danych bez wiedzy zainteresowanej można analizować w związku z ochroną życia prywatnego. Nawet jeśli administracja uczelni mogła mieć zgodny z prawem dostęp do różnych danych bilingowych, to jednak - wedle generalnych zasad - korzystanie z danych osobowych winno odbywać się w konkretnych celach przewidywanych przez prawo. Wykorzystanie takich danych w innych celach, w szczególności w takich sytuacjach, których prawo nie przewiduje, może stanowić złamanie prawa.

Trzeba powiedzieć, że Trybunał analizował prawo Wielkiej Brytanii, zarówno stanowione (w Wielkiej Brytanii obowiązuje prawo, które chroni prawa człowieka, a szczególnie należy wymienić ustawę the Human Rights Act 1998 oraz the Data Protection Act 1984, które korespondują z Europejską Konwencją) jak i precedensowe. Europejska Konwencja uznaje, że ingerencja władzy publicznej w korzystanie z prawa do poszanowania życia prywatnego, rodzinnego tudzież korespondencji jest niedopuszczalna, ale jednak z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i takich, które są konieczne w demokratycznym społeczeństwie. Trybunał stwierdził, iż w Wielkiej Brytanii nie było obowiązującego prawa, które pozwalałoby wykorzystywać w celu monitorowania pracownika dane bilingowe i inne dane, o których w tej sprawie była mowa, a zatem jeśli miało miejsce takie działanie, to nie w granicach przewidzianych prawem, o czym mowa w artykule 8 § 2 Konwencji. Trybunał nie chciał przesądzać czy praktyka monitorowania pracowników (w szczególności w formie, do której przyznał się rząd Wielkiej Brytanii) jest "konieczna w demokratycznym społeczeństwie". Nie wyłączył takiej możliwości, jednak w świetle wcześniejszej konkluzji szczegółowa analiza tego warunku nie była - zdaniem Trybunału - konieczna w przedmiotowej sprawie.

W efekcie tych rozważań Trybunał w wyroku z 3 kwietnia w sprawie Copland v. the United Kingdom (no. 62617/00) uznał, że doszło do naruszenia art. 8 Konwencji, jednocześnie Trybunał uznał, że nie ma potrzeby analizowania sprawy pod kątem naruszenia art. 13 konwencji.

Artykuł 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Europejskiej Konwencji Praw Człowieka):

PRAWO DO POSZANOWANIA ŻYCIA PRYWATNEGO I RODZINNEGO

1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.

2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa, z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności osób.