Prace nad strategią rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce - jestem skonfundowany

To badanie to praktyczny i godny podziwu przykład zastosowania znanej mądrości związanej ze zbieraniem feedbacku:

Give users what they actually want, not what they say they want

Przez kilka ostatnich lat MSWiA wysyłało nam wszystkim komunikaty o tym jak wspaniałe ma koncepcje na informatyzację. Nie było mowy o uwzględnianiu jakich kolwiek pomysłów, sugestii czy uwag zgłaszanych po kolejnych klapach "wielkich" projektów informatyzacyjnych. Ba! Nie było nawet woli ich wysłuchania. MSWiA po prostu czerpiąc energię widać z próżni oświadczało, że wie lepiej.

Teraz mamy nową odsłonę - ankietę i naiwną wiarę, że górę problemów z brakiem konceptu internetowa ankieta cudownie "załatwi", że teraz oto internauci potraktują tę inicjatywę poważnie po latach poniżającego traktowania ich jak informatycznych imbecyli. O ludziach z branży IT nawet nie wspomnę.

Mniej informatycznej buty i pychy. Więcej otwarcia na pomysły i koncepcje, więcej informacji tym co MSWiA zamierza, co robi, co należałoby zinformatyzować, itp.
Mniej zachłanności w rezerwowaniu pieniędzy EU dla własnych działań systemowych, więcej konkursów - nawet na koncepcje.
Więcej dyskusji, mniej aroganckich wystąpień w rodzaju tych dotyczących pl.ID.

Według mnie informatyczny zegarek wskazuje jednak już 10 po 12. Do akceptowalnego kwadransa akademickiego mamy już tylko 5 minut.

tommy

Skoro badanie przeprowadza PBI, to zapewne będzie to kolejna z ankiet które czasem wyskakują przy ładowaniu stron.

Ankiety takie (podobnie jak namolne formy reklamowe) są blokowane przez dodatek AdBlock Plus instalowany przez wielu posiadaczy Firefoksa.

Przeprowadzone w ten sposób badanie ominie więc całkiem sporą rzeszę internautów (i to tych bardziej zaawansowanych, obytych z technologią oraz siecią) - nie będzie więc w żaden sposób reprezentatywne (inną sprawą jest też to, że nawet 100% internautów nie jest raczej reprezentatywnym przekrojem społeczeństwa).

Ciekawy jestem badania, wyników głosowania i tego co się z nimi stanie. Czy zostaną tak "naciągnięte" lub zinterpretowane, by pasowały do oczekiwań? A może po prostu będą ignorowane?

Czas pokaże.

Tomasz Tybulewicz

Według mnie, to bardzo wygodne posunięcie. Jakie by nie były wyniki i tak można je wyrzucić w błoto (albo wysłać ambasadora na Marsa). Dodatkowo MSWiA zyskuje kartę "pytaliśmy się przecież społeczeństwa", którą z chęcią zagra, gdyby ktoś im zarzucał brak otwartości na komentarze i opinie od osób z zewnątrz.

Dla przeciętnego zjadacza chleba, który przeczyta pochwalny artykuł na jednym z pięciu portali lub nawet w wersji papierowej (gazeta.pl), czy telewizyjnej (tvn/onet), to świetny pomysł: nowoczesny, przez internet, no i każdy się może wypowiedzieć na temat tego w jakim kierunku ma iść Polska.

Portale się wypromują, MSWiA też. Do tego może się jeszcze kilka pomysłów na informatyzację znaleźć (albo znaleźć poparcie). Świetne przedsięwzięcie, tylko dlaczego ja nie czuję się jego beneficjentem?

Od wielu lat obserwuje tzw. tworzenie strategii informatyzacji przez kolejne ekipy rządowe. Właściwie wszystkie mają poważne trudności ze stworzeniem sensownych i niebanalnych propozycji. Zwykle zaczyna się od policzenia komputerów w administracji lub szerzej, niezależnie od tego czy są to pc-ty po kilku latach eksploatacji czy nowoczesne serwery w centrach komputerowych. Po przeprowadzeniu ankiety okazuje się, że zebrany materiał do niczego się nie nadaje i na szczęście kończy się kadencja. I zaczyna się gra pozorów od początku.

Jeżeli tak jest to należy się zastanowić jaka jest przyczyna braku dobrej diagnozy stanu wyjściowego. Moim zdaniem tzw. informatyzacja służb publicznych jest niezwykle trudna do pomierzenia ze wzgledu na:
- obszerność,
- różny stopień zaawansowania,
- zróżnicowane potrzeby poszczególnych instytucji.

Moja propozycja jest następująca:
Trzeba moim zdaniem zdefiniować miarę lub miary (wskaźniki) które pozwolą na sprawdzenie czy cele ustalone w strategii przynoszą efekty w zakresie ww. wskaźników.

Jako obywatel jestem zainteresowany szybką i uczciwą obsługą wykonywaną przez instytucje publiczne. W jakimś stopniu jestem zainteresowany także niskim kosztem usług ale powiedzmy, że ta kwestia jest częściowo realizowana przez (niezbyt efektywny) system zamówień publicznych i próby wprowadzenia systemów jakości.

Jeśli oczekuję szybkiej usługi to realna interoperacyjność systemów informatycznych jest podstawowym celem zapewniającym podniesienie wskaźników o których mowa powyżej. Nie chodzi oczywiści tylko o stworzenie systemów informatycznych ale także zapewnienie prawnej i organizacyjnej interoperacyjności.

Druga kwestia - uczciwość czy inaczej mówiąc zgodność z prawem wiąże się z podejściem proceduralnym do realizowanych usług. Zapewnienie realizacji spraw zgodnie z procedurami (oznajmionymi powszechnie) i publikacja stanu spraw dla zainteresowanych i uprawnionych stron w sprawie, jest podstawowym czynnikiem, który zapewni mi i wszystkim nam uczciwe postępowanie w instytucjach publicznych.

Podsumowując strategia jest krótka:
- faktyczna interoperacyjność systemów
- proceduralna realizacja spraw w powiązaniu z systemem jakości.
KK

Wg. Ortegi Gasseta „Oczekiwania potrzeby manifestowane przez człowieka masowego są z założenia nieograniczone i z tego tytułu mogą rosnąć w nieskończoność. Człowiek masowy nie posiada też potrzeby odwoływania, odnoszenia się do norm zewnętrznych, jest bezkrytyczny a właściwe sądy, poglądy można zdobyć jednie w wyniku wysiłku intelektualnego”. Często pospolitość opinii, jest uznawana za prawo, jak np. w marketingu czyli w zasadach maksymalnie skutecznego robienia interesów. Czy pospolitość powinna stać się z tego powodu dominującym, jedynym prawem społecznym?

strategia tworzona w taki sposób może łatwo znaleźć uzasadnienie dowolnego pomysłu w masach równie jak ja skonfundowanych internautów

Minister powinien teraz podziękować za komplement, w końcu sugerowanie że może on być godnym następcą Nicolo M. to jest coś...

Choć raczej wydaje mi się, że z braku konkretnych pomysłów, MSWiA liczy na to, że coś się z tej powodzi wyłowi, może użyje się tej czy innej propozycji do podbudowania wcześniejszych koncepcji albo rozszerzy o jakiś postulat uznany za wyjątkowo trafny.

Jestem przy tym gotów założyć się o piwo, że wysoką pozycję zajmą pomysły szybkiego internetu bez limitów "za darmo".

"czy jesteś za zniesieniem prawa autorskiego?", albo inne tego typu...

Nie byłbym zaszokowany, gdyby się okazało, że zdania byłby mocno podzielone. Natomiast gdyby pytanie brzmiało "czy powinno się ścigać osoby ściągające z sieci filmy/muzykę/gry?", to zdecydowana większość byłaby przeciw. Autora jako osobę nadal się u nas szanuje, ale jego wytwory oczywiście powinny być do ściągnięcia bez potrzeby krycia się przez Policją, najlepiej na szybkim państwowym serwerze, podłączonym do wszystkich sieci P2P (i z katalogiem zawartości na Pirate Bay).

Cóż, prawdopodobnie nie zobaczę tej ankiety, bo i portale odwiedzam z umiarem i AdBlock dość ostro skonfigurowany więc pewnie dopiero na etapie wyników poznam całą sprawę bliżej.

Może z Luxembourga źle widać, a krótki pobyt w starym kraju to za mało żeby rozjaśnić sprawy, ale gdy czytam i post i dyskusję mam zasadnicze 3 pytania:

1. Dlaczego opracowujemy strategię rozwoju społeczeństwa informacyjnego, a nie strategię rozwoju gospodarki opartej na wiedzy?

Innymi słowy - czy my nie ustawiamy się od razu w przegranej pozycji do zdecydowanej większości krajów UE (i samej Komisji) gdzie już nie mówi się (od czasu inicjatywy i2010) o "społeczeństwie" a o "gospodarce opartej" ;-) A sporo jest tu do zrobienia.

2. Z tego co zrozumiałem strategię przygotowała firma zewnętrzna. Czyli jest GOTOWA. Jeśli tak, to po co te badania?

3. Kompletnie nie rozumiem jak się ta strategia będzie miała do ustawy o informatyzacji.

Witam

Jerzy_K zadaje bardzo dobre pytania, które wymagają nieco chyba precyzyjniejszej odpowiedzi, niż w zdawkowych stwierdzeniach Piotra. Stąd też - na ile to możliwe - założę czapeczkę naukowca i spróbuję bez uprzedzeń pracy w MSWiA odpowiedzieć na nie.

1. Strasznie trudno rozpoczynać ponowną dyskusję o znaczeniu pojęcia "społeczeństwa informacyjnego". 130-stronicowa bibliografia problemu autorstwa Jerzego Nowaka, do której Piotr niedawno odsyłał, pokazuje jak długo można by o tym dyskutować.

Tym nie mniej myślę, że możemy się zgodzić co do tego, że pojęcie "gospodarka oparta na wiedzy" nie jest nową wersją "społeczeństwa informacyjnego", lecz pojęciem innym. Obejmuje znaczącą część tego, co określamy jako społeczeństwo informacyjne, ale nie wszystko. A jednocześnie obejmuje zagadnienia, które w tzw. "społeczeństwie informacyjnym" się nie mieszczą.

Można przyjąć, że chcąc mówić o strategii rozwoju społeczeństwa informacyjnego powinniśmy mówić o sytuacji obywatela, rozwoju gospodarki i zadaniach (nie tylko gospodarczych) Państwa.

UE zajmuje się dziś głównie "gospodarką opartą na wiedzy", gdyż to ta część mieści się przede wszystkim we wspólnotowej części UE (I filar). Gdy powstawało to pojęcie myślano, że wkrótce zniknie podział filarowy i wszystko da się regulować instrumentami Wspólnot. Tak jak wiemy się nie stało.

Podsumowując - gospodarka oparta na wiedzy mieści się w I filarze UE i jest dziś priorytetem Wspólnot (a tym samym UE). Nasze Państwo próbuje spojrzeć zaś również na "niegospodarcze" znaczenie informacji w społeczeństwie informacyjnym. Stąd też nazwa polskiej Strategii.

2. Założenia strategii są gotowe, zaś jej ostateczna treść jeszcze nie została sfinalizowana. Doskonały to moment na konsultacje społeczne. Ruszyła zistytucjonalizowana forma tych konsultacji. Jednocześnie próbuje się dokonać konsultacji w wersji "niezistytucjonalizowanej". Jakie da to efekty zobaczymy. Twórcy Strategii są na etapie, w którym wiedzą, jakie zadać pytania, by zamknąć swe prace. Zadali. Zobaczymy jak uda się przetworzyć wyniki.

3. Wpływ Strategii na ustawę będzie zapewne nikły, gdyż to nie ustawa rozwija społeczeństwo informacyjne. Tym nie mniej nie należy wykluczać, że niektóre założenia Strategii mogą mieć wpływ na niektóre przepisy (nowelizowanej właśnie) ustawy. Osobiście widzę kilka takich punktów, ale Jerzy_K ma rację, że wpływ będzie stosunkowo niewielki.

I trochę poza pytaniami. Znów pozwolę sobie "najechać" na Piotra (którego i tak przecież lubię :)) zarzucając mu upraszczanie i tani populizm :)

Dlaczego zleca się na zewnątrz "Przygotowanie koncepcji pracy pt Stategia"?

Każdy, kto przygotowywał kiedykolwiek tego rodzaju dokument (w administracji lub w biznesie), wie, że jest to strasznie techniczna sprawa, która nie polega na wymyślaniu, że chce się by nastąpiło "to i to" albo, że "osiągniemy cel poprzez to i to". Jest to oparta na metodologicznych założeniach praca umożliwiająca sprawne PRZEDSTWIENIE i OPISANIE założeń wg. najlepiej nadających się do tego metodyk.

W biznesie strategii nie piszą Prezesi ani Dyrektorzy Działów. Nie piszą strategii też wizjonerzy. Strategię "PISZĄ" analitycy i mareketingowcy. W zakresie wybitnych analityków i marketingowców - jak zapewne wszystkim wiadomo - administracja "nie jest za bardzo rozbudowana" w naszym kraju.

Nie jest to zresztą problem wyłącznie Polski. UE zmaga się z podobnymi problemami i podobnie jest rozwiązuje. Przykładowo - dla Komisji (a w zasadzie dla IDABC, które jest przecież grupą specjalistów) koncepcję Europejskich Ram Interoperacyjności 2.0 pisał Gartner. Dlaczego? Bo dla Gartnera pracują nieźli specjaliści od "PISANIA". Proszę porównać "Draft EIF 2.0" z raportem Gartnera sprzed roku. Widać, że po prostu koncepcja przedstawienia Ram wyszła od Gartnera.

Nie jest więc moim zdaniem źle, że outsourcowano prace metodologiczne i techniczne wybierając, w tym zakresie specjalistów. Oczywiście pod warunkiem, że meritum wypływa z MSWiA. A tu jednak należy zachować pewność, że meritum stworzono w administracji.

Nie krytykuj Piotrze w czambuł samego pomysłu, bo przy całym szacunku do Twojej wiedzy i świetnych pomysłów, pozwalam sobie sądzić, że do ich przekształcenia w "Strategie Czegokolwiek" też wynająłbyś zawodowców.

Pozdrawiam

Wojtek Wiewiórowski

Zgodnie z podanymi informacjami dziś powinna się zacząć... Pozwoliłem sobie poświęcić trochę czasu i sprawdzić portale WP, Onet, Gazeta i Tlen i jak do tej pory nie zauważyłem żadnych śladów. Możliwe, że wiąże się to z tym, iż korzystam z Firefoxa z Adblockiem... Może ktoś inny zauważył już tą ankietę?

Mam wrażenie, ze tego typu podkreślanie interaktywności z obywatelami to po prostu zwykła zasłona dymna. Tracimy natomiast z pola widzenia fundamentalna sprawę porównywania się z innymi państwami. Polska nie jest pierwszym (może przedostatnim?) krajem, który w Europie informatyzacje robi. Każdy normalny decydent oczekiwałby zatem od swoich urzędników i konsultantów szczegółowej analizy rozwiązań w innych państwach, zebrałby rozwiązania najciekawsze (np. w zakresie doręczeń do obywateli czy innych zagadnień szczegółowych) i następnie korzystając z tych doświadczeń działałby na rzecz zbudowania czegoś jeszcze lepszego, niż rozwiązania innych krajów, które są nasza konkurencją.

Jeżeli wiemy, że rejestracja przedsiębiorstwa w Estonii trwa dwa dni, w Portugalii dwie godziny, to nasze pytanie jest jak to robią w Portugalii i co możemy zrobić lepiej, żeby u nas trwało godzinę i czterdzieści pięć minut. To jest nasz cel - brak jego świadomości prowadzi do budowania rozwiązań anachronicznych. Jeśli się nie zbuduje czegoś lepszego, to obywatel wyjedzie do Irlandii, a biznes ucieknie na Słowację.

W tym kontekście to, co myślą na ten temat ludzie jest właściwie bez znaczenia. Niech administracja robi takie porównania sama, a jak nie potrafi to niech egzekwuje to od firm konsultingowych, ale na litość boską niech się do innych krajów porównuje. Niezdolność administracji do porównywania się z innymi państwami i zapewnienia jakości na najwyższym poziomie. Przez to tracimy na konkurencyjności usług jakie świadczymy, tak jak w tym przykładzie rejestracji dzieci w urzędach:

Urząd Stanu Cywilnego - czyli "przyjazne" państwo Polskie

Prosta komparatystyka w tym temacie pokazuje, że najlepsze rozwiązanie to rejestracja dzieci w systemach urzędu stanu cywilnego dokonywana online przez szpitale. Wiemy kto tak robi, patrzymy jak to robi i staramy się zrobić lepiej (a może nawet kupić takie rozwiązanie od firmy, która potrafiła coś takiego zrobić).

Długo by o tym gadać, ale tak jak istnieje jako dziedzina wiedzy komparatystyka prawnicza to powinna istnieć również komparatystyka e-government. Taka wiedza powinna być wykładana na uczelniach, powinni być ludzie którzy analizują programy rządowe i projekty informatyczne innych państw. W skrajnym przypadku przynajmniej firmy konsultingowe, które dostarczają ministerstwom wiedzę powinny przygotowywać ją z uwzględnieniem doświadczeń z innych krajów. Wiedza ta powinna znaleźć odzwierciedlenie w programach rządowych i dokumentach projektowych, jako dowód, że urzędnicy odrobili pracę domowa i wybrali rozwiązania jak najlepsze.

Nie wiem czy ktos z Was przeglądał projekty dokumentów rządowych z ostatnich lat. Czy znaleźliście tam omówienia przykładów z zagranicy? Czy to nie powinno być po prostu obligatoryjną częścią, tak jak obecnie np. oceny skutków regulacji? Czy nie jest tak, że wiedza z innych państw (jeśli w ogóle jest) to służy przeważnie jako usprawiedliwienie, że to, co u nas będzie, to nie jest takie najgorsze, bo jakieś państwo w Europie robi to jeszcze gorzej lub podobnie? Dlaczego administracja tak panicznie boi się porównywać swoje projekty informatyczne do tego, co jest robione w innych państwach?

Słaba liczebnie administracja, urzędnicy bez gruntownej wiedzy w zakresie e-government i niezdolni do sprawdzenia rozwiązań w innych państwach to niezależnie od liczby pomysłów z internetowej burzy mózgów pewna recepta na to, ze w najbliższych latach niewiele się w Polsce zmieni.