Prawnoautorski matrix Gazety i PiS

Gazeta.pl na deser publikuje tekst, w którym sprawdza partię Prawo i Sprawiedliwość. Partia na konferencji prasowej podsumowała 100 dni rządu. Wykorzystała - jak sprawdzili dziennikarze Gazeta.pl - zdjęcia ze sklepu buycostumes.com (bo podobno wyskakują na pierwszym miejscu w wynikach wyszukiwania). Nie pisałbym o tym, bo konferencje wizerunkowe (dowolnych) partii politycznych nie są dla mnie interesującym tematem, ale sama Gazeta publikuje zaprezentowaną przez partię polityczną grafikę... opatrując ją notą copyrightową: "(c) Agencja Gazeta".

O śledztwie dziennikarzy Gazeta.pl można przeczytać w tekście pt. Tusk jako Neo: skąd PiS wziął zdjęcia do Matrixa?. Jest tam też nagranie z konferencji prasowej PiS. Autorzy artykułu piszą: "Skąd PiS wziął zdjęcia z "Matrixa", do których doklejono twarze Platformy? Sprawdziliśmy. To naprawdę ciekawe. Oto materiał zaprezentowany dzisiaj z dumą przez posłów Mariusza Kamińskiego i Adama Hofmana..." No i dalej wklejają ten materiał na stronie gazety. A więc rozpowszechniają materiał, co do którego legalności sami wyrażają wątpliwość. Nie dość, że rozpowszechniają, to jeszcze opatrują notą copyrightową sugerującą, że autorskie prawa do tego utworu należą do Agencji Gazeta.

Kolejne pytanie - jeśli ktoś prezentuje na konferencji prasowej utwory z naruszeniem (potencjalnym) prawa autorskiego, to jak ocenić działania stacji telewizyjnych, które transmitują te utwory w świat (czyli rozpowszechniają)? Prawo cytatu? Licencja ustawowa związana z "prawami gatunku twórczości"? Proszę o pomysły. Pomysły, które uwzględniają również art. 79 ustawy, w którym to mowa, że uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać naprawienia wyrządzonej szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności "stosownego wynagrodzenia" w przypadku, gdy nie jest ono zawinione (bez winy). Nie zapominając wszakże o wydaniu uzyskanych korzyści...

Wspominam o telewizjach, bo art. 21 ustawy mówi o organizacjach radiowych i telewizyjnych, które mogą nadawać na podstawie umowy zawartej z organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi (lub odrębnej umowy) "opublikowane drobne utwory muzyczne, słowne i słowno-muzyczne". Graficzne? Co z graficznymi? Oczywiście jest art. 25 ust. 1 pkt 1, który trochę nas ratuje, bo "wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie, radiu i telewizji 1) już rozpowszechnione a) sprawozdania o aktualnych wydarzeniach..." albo "c) aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie". W takim przypadku twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia...

Ja sam nie mam zamiaru się bawić w prokuratora, a i nie zależy mi specjalnie na zaostrzaniu praw wyłączonych tzw. "własności intelektualnej", ale skoro już Gazeta.pl podniosła kwestię sugerując ewentualne naruszenie (sugerując, bo przecież w tekście nie napisano wprost, że "ukradli") praw autorskich, to warto zacytować fragment ustawy (art. 115 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych):

Kto przywłaszcza sobie autorstwo albo wprowadza w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.

Jako ciekawostkę można dodać, że tekst na łamach Gazeta.pl (Deser) nie jest podpisany. No, ale nie musi być podpisany, bo dziennikarz może publikować bez ujawniania swojej tożsamości. To się nazywa prawo do anonimatu i generalnie jesteśmy wszyscy za tym, by to prawo było utrzymane jeśli jest ktoś, kto może ponosić odpowiedzialność za publikację (np. redaktor naczelny, etc.). Pytanie o prawo do anonimowej komunikacji elektronicznej w społeczeństwie nieinstytucjonalnie zajmującym się dziennikarstwem jest wciąż otwarte (por. Rozważania o anonimowości i o przesyłaniu (niezamówionych) informacji).

To tak tylko, dla rozluźnienia atmosfery. Jakby ktoś nie zauważył - koncentruję się na Matrixie prawnoautorskim, nie zaś na politycznym.