Jak zaksięgować darmowe oprogramowanie?

Oprócz pisma MF i odpowiedzi na interpelację poselską są także dwa postanowienia urzędów skarbowych (bodajże z Poznania) - do znalezienia w serwisie sip.mf.gov.pl. W telegraficznym skrócie, uznano tam, że jeżeli oprogramowanie jest skądinąd bezpłatnie dostępne dla wszystkich, to korzystanie z niego nie powoduje powstania dochodu do opodatkowania. Pytanie o podatek VAT według mojej wiedzy nie było jeszcze rozważane w polskiej praktyce.

Argumentacja z fakturą/paragonem za czasopismo mnie trochę śmieszy, bo to jest cena czasopisma, a nie licencji na oprogramowanie, która w dalszym ciągu wynosi 0 zł. Trochę inaczej będzie przy zakupie dystrybucji Linuksa od jakiejś firmy, ale wtedy też licencja (np. GPL) jest udzielana nieodpłatnie - płacimy za usługi dodatkowe, a problem opodatkowania licencji pozostaje. W praktyce stosowania prawa trudno jednak odróżnić licencję od nośnika lub usług dodatkowych, więc jak rozumiem paragon jest czymś, co wszyscy akceptują "dla świętego spokoju", bo nie każdy lubi teorię prawa podatkowego i prawa autorskiego.

Te wszystkie zapytania miały miejsce w czasie trwania 3 kadencji Sejmu, jeszcze w 2001 roku (od tego czasu kwestie podatkowe nieco się zmieniły, a obecnie mówi się wyraźnie o jakiejś reformie podatkowej, wiec może warto jeszcze raz się przyjrzeć tym kwestiom):

• Zapytanie w sprawie opodatkowania darmowego oprogramowania komputerowego
• Zapytanie w sprawie podatku VAT na licencje na oprogramowanie
• Zapytanie w sprawie sprzedaży oprogramowania komputerowego na CD-romach

Chyba, że są jeszcze jakieś inne, do których nie dotarłem?

Pisałeś Krzysztofie o piśmie z Ministerstwa Finansów. Możesz podać jakieś namiary na to pismo? Tych postanowień na stronie sip.mf.gov.pl. też poszukam w wolnej chwili, a jakby się komuś chciało je znaleźć wcześniej - proszę o sygnał.

Jeśli ktoś miałby wątpliwości: na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych - nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole.

--
[VaGla] Vigilant Android Generated for Logical Assassination

Wskazane zapytanie jest w linku powyżej, a te inforamcje o podanych sygnaturach wrzucam poniżej:

Rodzaj dokumentu: informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego, Sygnatura: ZD/423-104/04, Data: 2004.06.19

Autor: Pierwszy Wielkopolski Urząd Skarbowy w Poznaniu

Pytanie podatnika

1. Czy wartość oprogramowania Linux udostępnionego nieodpłatnie stanowi przychód podatkowy? 2. Czy wypłacone odprawy pracownicze w wysokości przekraczającej limity określone w ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników stanowią koszt uzyskania przychodów?

Spółka przedstawiła następujący stan faktyczny:

1. Przy zakupie sprzętu komputerowego Spółka zakupiła także nośnik danych za kwotę 1 zł, który zawierał oprogramowanie Linux. W konsekwencji sprzedający nośnik Linux, udostępnił Stronie oprogramowanie Linux, nie żądając za to dodatkowej zapłaty.

2. Strona, jako pracodawca, zawarła z działającą w zakładzie organizacją związkową porozumienie, którego przedmiotem jest określenie zasad grupowego zwolnienia z pracy pracowników z przyczyn niedotyczących pracowników. Porozumienie to przewiduje wypłatę odpraw na poziomie wyższym, aniżeli wynikający z przepisów art. 8 ust. 4 ustawy z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2003r. Nr 90, poz. 844 ze zm.).

Z uwagi na przedstawiony powyżej stan faktyczny Wnioskująca pyta, czy korzystanie z nabytego w opisany sposób oprogramowania wyczerpuje znamiona tzw. nieodpłatnego świadczenia oraz czy wypłacone odprawy przekraczające limity określone w powołanej ustawie stanowią podatkowy koszt uzyskania przychodów?

W opisanym stanie faktycznym zastosowanie znajdują następujące przepisy:

- art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), zgodnie z którym przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14 są w szczególności: wartość otrzymanych nieodpłatnych świadczeń oraz przychodów w naturze (...),

- art. 15 ust. 1 powołanej ustawy, stanowiący, iż kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

System operacyjny Linux

Przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne (tj. nie związane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu) przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. O nieodpłatnym świadczeniu można mówić jeżeli oprogramowanie o parametrach identycznych z tym, które otrzymał podatnik, niektórym odbiorcom udostępniane jest nieodpłatnie, innym zaś odpłatnie.

Mając na względzie powołane powyżej przepisy art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy podatkowej oraz okoliczności faktyczne sprawy uznać należy, iż udostępniony Spółce program operacyjny Linux zapisany na nośniku danych zakupionym za 1 zł, nie spełnia przesłanek nieodpłatnego świadczenia.

Za przyjęciem powyższego stanowiska dodatkowo przemawia fakt, iż oprogramowanie Linux jest powszechnie i nieodpłatnie dostępne poprzez serwer internetowy, bądź jako dodatek do czasopism o tematyce komputerowej. Z korzystaniem z tak nabytego oprogramowania nie są związane opłaty licencyjne (program z otwartą licencją).

Powszechny i nieodpłatny dostęp do programu powoduje niemożność wyceny otrzymanego świadczenia w trybie art. 12 ust. 6 pkt 4 ustawy podatkowej (niemożność ustalenia ceny rynkowej).

Zatem uznać należy, iż w konkretnym przypadku przepisy art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy podatkowej nie znajdą zastosowania.

Nie można jednak wykluczyć, że podatnicy korzystający z innych programów komputerowych, które mogą być w różny sposób udostępniane (na różnych zasadach w stosunku do różnych podmiotów) uzyskają w związku z taką sytuacją przychód w postaci nieodpłatnego świadczenia. Nie można więc przyjąć ogólnej zasady odnoszącej się do skutków podatkowych związanych z korzystaniem przez podatników z różnych programów komputerowych, gdyż każdy przypadek powinien być rozpatrywany indywidualnie.

Odprawy dla zwalnianych pracowników

Mając na względzie brzmienie art. 15 ust. 1 ustawy podatkowej, stwierdzić należy, że pracodawcy mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wszelkie wydatki ponoszone na rzecz pracowników, z zastrzeżeniem wydatków wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy podatkowej, pod warunkiem, że wydatki te wiążą się z uzyskiwanymi przychodami. Pracodawcy mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wszelkie wydatki ponoszone na rzecz pracowników, tj. zarówno wydatki bezpośrednio wynikające z zatrudnienia, jak i pośrednie (nawet jeżeli obowiązek ich ponoszenia nie wynika z układu zbiorowego lub innych aktów prawnych), pod warunkiem, że wydatki te wiążą się z uzyskiwanymi przychodami. Odprawa - jako świadczenie wynikające ze stosunku pracy pracownika - niewątpliwie jest związana z osiąganymi przez pracodawcę przychodami.

Przepis art. 8 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników wprowadza limit wysokości odpraw pieniężnych. Odprawa pieniężna nie może przekroczyć kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy.

Limit wysokości odpraw nie ma wpływu na zasady ustalania podatkowych kosztów uzyskania przychodów. Został on ustalony jedynie celem zabezpieczenia interesów zwalnianych grupowo pracowników, interesów likwidowanego bądź upadającego pracodawcy oraz interesów pozostałych wierzycieli.

Zatem, z uwagi na brzmienie powołanego art. 15 ust. 1 ustawy podatkowej, wydatki na odprawy dla zwalnianych grupowo pracowników stanowić winny koszt uzyskania przychodów bez względu na wysokość wypłacanych kwot, pod tym jednak warunkiem, iż Podatnik przedstawi dowody potwierdzające, że poniesienie tego rodzaju kosztów (również w części przekraczającej limit) było celowe dla generowania przychodów i funkcjonowania podmiotu.

Rodzaj dokumentu: informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego, Sygnatura ZD/423-126/04, Data: 2004.05.31

Autor Pierwszy Wielkopolski Urząd Skarbowy w Poznaniu

Pytanie podatnika

Czy wartość oprogramowania z tzw. otwartą licencją GNU GPL typu Open Office lub Linux stanowi przychód?

Spółka podnosi, że planuje dokonać zakupu komputerów oraz instalacji oprogramowania tzw. darmowego (Open Office, Linux) będącego alternatywą w stosunku do odpłatnych programów komercyjnych.

Wobec zamierzanych działań Podatnik prosi o wyjaśnienie, czy wartość oprogramowania z tzw. otwartą licencją GNU GPL typu Open Office lub Linux stanowi przychód w myśl przepisu art. 12 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.)?

W przedmiotowym stanie faktycznym zastosowanie znajduje następujący przepis:

- art. 12 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Stosownie do przywołanej regulacji przychodem z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14 jest w szczególności wartość otrzymanych nieodpłatnych świadczeń oraz przychodów w naturze, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie.

W przekonaniu organu podatkowego, korzystanie przez Spółkę z programów komputerowych Linux czy Open Office, które są udostępniane (a tym samym użytkowane) nieodpłatnie wszystkim podmiotom, nie powinno skutkować powstaniem przychodu z tytułu otrzymania nieodpłatnego świadczenia w myśl art. 12 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy.

Jednakże podkreśla się, iż pogląd powyższy dotyczy wyłącznie stanu faktycznego przedstawionego w zapytaniu Wnioskującej.

Zajmując stanowisko wzięto pod uwagę specyfikę wykorzystywanego oprogramowania, powszechność bezpłatnego korzystania, niewystępowanie w tym przypadku ceny rynkowej - z oprogramowania tego korzysta się wyłącznie bezpłatnie.

Zarazem w pewnych sytuacjach nie można wykluczyć, iż podatnicy korzystający z innych programów komputerowych, które mogą być udostępniane pod tytułem darmym uzyskują w związku z taką sytuacją przychód w postaci nieodpłatnego świadczenia, każdy przypadek bowiem powinien być rozpatrywany indywidualnie.

--
[VaGla] Vigilant Android Generated for Logical Assassination

Powyżej znajduje się informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego, w której urząd uznał, że "powszechny i nieodpłatny dostęp do programu powoduje niemożność wyceny otrzymanego świadczenia w trybie art. 12 ust. 6 pkt 4 ustawy podatkowej (niemożność ustalenia ceny rynkowej)". W tym miejscu mowa o ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.

Można się też spotkać z tezami prowadzącymi do podobnych wniosków, ale od nieco innej strony:

Prawne aspekty wdrażania Open Source: Referat przygotowany przez studentów WPiA UMK w Toruniu, członków Studenckiego Koła Naukowego Prawa Komputerowego. Tam m.in. kwestia opodatkowania: "Co prawda urząd skarbowy obliczył wartość omawianego świadczenia na podstawie przytoczonego wyżej artykułu [chodzi o art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych] jednakże nie sposób zgodzi się z faktem zakwalifikowania oprogramowania open source i komercyjnego oprogramowania firmy Microsoft jako rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku. "Rodzaj" jest pojęciem szerszym niż "gatunek”. Naszym zdaniem [piszą autorzy], programy komputerowe podzielić możemy według rodzaju m.in. na: programy operacyjne, edytory tekstu, arkusze kalkulacyjne, itp. Dzieląc programy natomiast w oparciu o kryterium gatunku, wyróżnić możemy m. in. oprogramowanie z otwartym i zamkniętym kodem źródłowym. Wydaje się, że urząd skarbowy wyliczając wartość świadczenia nieodpłatnego oparł się jedynie na pojęciu rodzaju, pominął zaś zupełnie pojęcie gatunku, a przecież ustawodawca połączył oba pojęcia – rodzaj i gatunek spójnikiem "i", co oznacza, że oba warunki rozpatrywane powinny być łącznie. Równoznaczne jest to z tym, że wartość oprogramowania open source określać możemy jedynie na podstawie cen rynkowych innego oprogramowania tego samego rodzaju, ale z otwartym kodem źródłowym. Biorąc pod uwagę fakt, iż oprogramowanie z otwartym kodem źródłowym,
czyli tego samego gatunku, jest na rynku udostępniane nieodpłatnie bądź też jedynie za cenę nośnika przy ustalaniu wartości takiego świadczenia będziemy mieli do czynienia z wartością zerową lub wartością nośnika. I taka wartość powinna naszym zdaniem podlegać opodatkowaniu tym podatkiem. Podobnie sprawa wygląda w podatku dochodowym od osób prawnych"...

W moim odczuciu cena nośnika jest ceną samego nośnika, nie zaś opłatą licencyjną, ale na razie zbieram materiał, nie dokonując jeszcze żadnych własnych interpretacji.

Obecne brzmienie (stan prawny na dzień 1 stycznia 2006) art. 12 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst ujednolicony, PDF): "Wartość nieodpłatnych świadczeń ustala się: w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia".

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst ujednolicony, stan prawny na dzień 1 stycznia 2006 r., PDF) przewiduje w art. 11. ust. 2: "Wartość pieniężną świadczeń w naturze, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 2, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania".